کۆشکی فرۆگمۆر

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
کۆشکی فرۆگمۆر لە ویندسۆر لە بەریتانیا لە پلەی یەکەمدا هاتووە لە ڕووی مێژوویەوە.

خانووی فرۆگمۆر خانوویەکی لادێیی ئینگلیز لە سەدەی ١٧دایە و خاوەنەکەی کۆمپانیای کراون ئیستێتە. بینایەکی مێژووییە کە لە لیستی پلەی یەکەمدایە. خانووەکە دەکەوێتە ناوچەی فرۆگمۆر ئیستێت کە دەکەوێتە ناو گۆڕەپانی هۆم پارک لە ویندسۆر لە بێرکشایر. نیو میل لە باشووری قەڵای ویندسۆرەوە دوورە[١]، فرۆگمۆر تا کۆتایی سەدەی ١٨ بە کرێ درا بە ژمارەیەک کرێچی، کاتێک بە شێوەیەکی پچڕپچڕ وەک شوێنی نیشتەجێبوونی چەند ئەندامێکی بنەماڵەی شاهانەی بەریتانیا بەکاردەهێنرا.شاژن شارلۆت کاتێکی زۆری لەم ئیستێتەدا بەسەر بردووە و دواتر ماڵی دایکی شاژن ڤیکتۆریا بووە، دوچێسی کێنت و ستراتەرن (کە گۆڕستانە گەورەکەی لە بەشێک لە باخچەی ٣٣ دۆنم لە ئیستێتەکەدایە). هەرچەندە ناوبەناو وەکو پاشەکشەیەک بۆ سەرەتای سەدەی بیستەم بەکاردەهێنرا، بەڵام خانووەکە لە ساڵی ١٨٧٢ەوە تا ڕادەیەکی زۆر کەسی تێدا نییە[٢]، شاژنە مێری زۆرجار لە سەرەتای هاوسەرگیرییەکەیدا لەوێ دەمێنێتەوە و بۆ ماوەی تەمەنی لە سەدەی بیستەمدا گرنگییەکی تایبەتی بە مۆبیلیاتکردنی خانووەکە داوە یادگارییەکانی خێزان. یادگارییەکانی یەختی شاهانەی HMY Britannia لە کۆتایی سەدەی بیستەمدا لەلایەن شازادە فیلیپەوە لەوێ دانرا. لە سەدەی بیست و یەکەمدا لەلایەن بنەماڵەی شاهانە بۆ میوانداریکردنی هەردوو بۆنە تایبەتەکان و فەرمییەکان بەکاردەهێنرێت.

مێژوو[دەستکاری]

فرۆگمۆر لە سەدەی ١٦ەوە لە ژێر خاوەندارێتی شاهانەدایە و دواتر بە کرێ دراوە بە زنجیرەیەک کرێچی کاروان. دروستکردنی خانووی فرۆگمۆر تا ساڵی ١٦٨٠ بۆ ئان ئاڵدۆرس و تۆماس مەی دەستیپێکرد. کارەکان تا ساڵی ١٦٨٤ بەردەوام بوون و وا بیردەکرێتەوە کە کارەکانی هیو مەی بێت، کە تەلارسازێک بوو لەلایەن چارڵی دووەمەوە لە قەڵای ویندسۆر دامەزرا و مامی کرێچی تۆماس مەی بوو. یەکەم دانیشتووی شاهانەی خانووەکە جۆرج فیتزرۆی بوو، دوکی یەکەمی نۆرسەمبەرلاند، کوڕی ناشەرعی چارڵزی دووەم و باربارا پاڵمەر، دوچێسی یەکەمی [٣]کلیڤلاند. دوکەکە لە ساڵی ١٧١٦ کۆچی دوایی کرد، بەڵام هاوسەرەکەی بەردەوام بوو لە ژیانی لە فرۆگمۆر تا مردنی لە ساڵی ١٧٣٨. ژمارەیەک کرێچی یەک لە دوای یەک هەبوون، لەنێویاندا ئێدوارد والپۆل، تا ساڵی ١٧٩٢ کاتێک جۆرج سێیەم خانووەکەی بۆ هاوسەرەکەی، شاژن شارلۆت کڕی.

چۆڵکرنی خانەوادەی شاهانە[دەستکاری]

شاژن شارلۆت ئەو خانووەی وەک پاشەکشەی وڵات بۆ خۆی و کچە بێ شووەکانی بەکارهێنا. ئەوان فرۆگمۆریان وەک "پەناگەیەک" بەکارهێنا دوور لە ژیانی دەربار کە دەیانتوانی کات بەسەربردنەکانیان کە بریتی بوون لە "نیگارکێشان، وێنەکێشان، دەرزی لێدان، ژاپۆنکردن، خوێندنەوە و 'ڕووەکسازی'" پراکتیزە بکەن. حەز و ئارەزووی شاژن بۆ ڕووەکناسی لە ژمارەیەک ژووری فرۆگمۆردا ڕەنگدەداتەوە، لەنێویاندا ژوورێک کە بە گوڵی ڕەنگاوڕەنگ لەلایەن هونەرمەند ماری مۆزەرەوە ڕازاوەتەوە. گرنگییەکی زۆر بە باخچەکان درا، شاژن ژمارەیەک دار کاستن و لابورنۆم و تووی ئیسپانیای چاند و کۆمەڵێک گەمژەی دانا.خانووەکە لە دۆخێکی باشدا بوو، بەڵام بۆ ئەوەی بۆ دانیشتوانی شاهانە بگونجێت، جەیمس وایت دامەزرا بۆ گەورەکردن و مۆدێرنکردنی ماڵی فرۆگمۆر. لە نێوان ساڵانی ١٧٩٥ بۆ ١٨٠٤، وایت نهۆمی دووەمی گەورەتر کرد، کۆشکی لایەنی بۆ باکوور و باشووری خانووەکە زیاد کرد و درێژکرایەوە بۆ ئەوەی شوێن بۆ ژووری نانخواردن و کتێبخانەی نوێ بکرێتەوە. وەک بەشێک لە پەرەپێدانی باخچەکانی فرۆگمۆر، شاژن شارلۆت لە ساڵی ١٨٠١ خانوویەکی سادەتری پاشەکشەی دروستکردبوو، کە ئێستا بە کوتەی فرۆگمۆر ناسراوە. کاتێک شارلۆت لە ساڵی ١٨١٨ کۆچی دوایی کرد، ماڵەکەی بۆ شازادە ئۆگستا سۆفیا کچەکەی بەجێهێشت، کە تا ساڵی ١٨٤٠ لەوێ ژیاوە.

ژووری نانخواردن، ساڵی ١٨١٩
ژووری ژاپۆن، ساڵی ١٨١٩
کتێبخانەی شاژن، ساڵی ١٨١٧
کۆشکی سەوز، ساڵی ١٨١٧

دوای مردنی ئۆگستا سۆفیا، شاژن ڤیکتۆریا فرۆگمۆری بەخشییە دایکی کە دوچێسی کێنت بوو. لەم ماوەیەدا خانووەکە کۆمەڵێک گۆڕانکاری بەسەردا هات. تامی دوچێس زۆر جیاواز بوو لە تامی شاژن شارلۆت و بەشێکی زۆری ڕازاندنەوەکانی سەردەمی خۆی لەدەستچوو. خانووەکە لە نێوان ساڵانی ١٨٤١ و مردنی دوچێسی کێنت لە ساڵی ١٨٦١ بە شێوەیەکی ڕێکوپێک بەکاردەهێنرا، شاژن ڤیکتۆریا زۆرجار سەردانی دەکرد و ژمارەیەک ئاهەنگی تایبەتی خێزانیی لەوێ بەڕێوەدەچوو. ڤیکتۆریا سەبارەت بەو ماڵە نووسیویەتی: "هەموو شتێک ئارامی و بێدەنگییە و تەنیا گوێت لە زەق و زەنگی هەنگەکان و گۆرانی باڵندەکان و ناوبەناو قیژە و چەقۆکێشانی حەوشەی پەلەوەرەکان دەبێت!"

مێژوو[دەستکاری]

فرۆگمۆر بۆ ماوەی سەدەی نۆزدەهەم بە شێوەیەکی پچڕپچڕ بەکاردەهێنرا. شازادە ئەلێکساندرا (ئەوکات شازادەی وێڵز) لە ساڵی ١٨٦٤ یەکەم منداڵی خۆی (شازادە ئەلبێرت ڤیکتۆر) لە ماڵەکەدا لەدایک بوو، دوای ئەوە ماڵی شازادە هێلێنا کچی سێیەمی شاژن ڤیکتۆریا و هاوسەرەکەی شازادە کریستیانی شلیسڤیگ هۆڵشتاین بوو . هێلێنا و هاوسەرەکەی لە ساڵی ١٨٧٢ ڕوویان لە کۆشکی کمبرلاند کرد، لویس ماونتباتن نەوەى نەوەى شاژن ڤیکتۆریا لە ساڵی ١٩٠٠ لە ئیستێتەکەدا لەدایکبووە، لە ساڵی ١٩٠٢ تا ١٩١٠ شازادە و شازادەی وێڵز (دواتر شا جۆرج پێنجەم و شاژن مەریەم) زۆرجار دانیشتووی ئەو ئیستێتە بوون. لە ساڵی ١٩٢٥ تا مردنی لە ساڵی ١٩٥٣، [٤]مێری یادگارییەکانی خێزانی شاهانەی کۆدەکردەوە و لە ماڵەکەدا ڕێکیان دەخست، بە "مۆزەخانەیەکی یادگاری 'خێزان' و هەروەها مۆزەخانەی 'کۆبوونەوە' و مەترسی و کۆتایی سەرنجڕاکێش" وەسفی دەکرد.لەم ماوەیەدا جۆرج پێنجەم ڕێگەی بە یەکەم ئامۆزای خۆی دا کە دوچێسی گەورەی ڕووسیا زینیا ئەلێکساندەرڤنای ڕووسیا تا ساڵی ١٩٢٥ لە کوتەکی فرۆگمۆر بژی دوای ئەوەی لە شۆڕشی شوباتی ڕووسیا ڕزگاری بوو. زینیا "زۆر سوپاسگوزار بوو" کە ئامۆزاکەی ڕێگەی پێدا لە فرۆگمۆر بمێنێتەوە. تا مانگی ئازاری ساڵی ١٩٣٧، زینیا لە فرۆگمۆر کۆتێجەوە گواسترایەوە بۆ ماڵی ویلدەرنێس لە گۆڕەپانی کۆشکی هامپتۆن کۆرت. لە ساڵی ١٩٢٨ەوە زۆربەی ئەندامانی بنەماڵەی شاهانە، جگە لە سەروەرەکان و هاوسەرەکانیان، لە گۆڕستانی شاهانە، لە ئیستێت فرۆگمۆر بە خاک سپێردراون.لە ساڵی ١٩٩٧، دوای لەکارخستنی یەختی شاهانەی بریتانیا، شازادە فیلیپ، دوکی ئەدینبۆرگ، ئەو شوێنەی کە پێشتر کتێبخانەی شاژن شارلۆت بووە و ژووری نانخواردنی دوچێسی یۆرک بووە، بە هەڵبژاردنی شتومەکی کەشتییەکە دابین کرد. ئەمەش مێزێکی ماهۆگانی لەخۆگرتبوو کە بۆ بریتانیا دروستکرابوو . ١٩٥٠.خانووەکە بەردەوام بوو لە بەکارهێنانی لەلایەن بنەماڵەی شاهانە بۆ کات بەسەربردن و وەک شوێنێک بۆ ئاهەنگی هاوسەرگیری بەکارهێنرا دوای هاوسەرگیری نەوەکەی شاژن، پیتەر فیلیپس، لەگەڵ پایز کێلی لە مانگی ئایاری ٢٠٠٨. هەروەها بۆ پێشوازیکردن لە دوای... هاوسەرگیری شازادە هاری و مێگان مارکل لە مانگی ئایاری ٢٠١٨، هەروەها بۆ هاوسەرگیری خاتوون گابریلا ویندسۆر لەگەڵ تۆماس کینگستۆن لە مانگی ئایاری ٢٠١٩.

نۆژەنکردنەوە[دەستکاری]

لە ماوەی هەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا، خانووەکە نۆژەنکردنەوەی بەرفراوانی بۆ کرا، کە تابلۆی دیواری ونبووی سەرەتای سەدەی ١٨ لەلایەن لویس لاگێرەوە ئاشکرا بوو. هەروەها کار لەسەر کۆشکی سەوز کرا، لە هەوڵێکدا بۆ گەڕاندنەوەی بۆ شێوەی خۆی لە کاتی داگیرکردنی شاژن شارلۆت. کار لەسەر[٥] کۆرنیش و دادۆ و شووشە کراوە، کە "وردەکارییە تایبەتمەندەکانی ورد"ی وایتیان پاراستووە. تێچووی نۆژەنکردنەوەکان بە گشتی ٢.٥ ملیۆن پاوەند بوو تا ئەو کاتەی لە ساڵی ١٩٩٠ تەواو بوون.[٦]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ "Frogmore House", Wikipedia (بە ئینگلیزی), 2023-09-30, retrieved 2023-12-24
  2. ^ "Frogmore House", Wikipedia (بە ئینگلیزی), 2023-09-30, retrieved 2023-12-24
  3. ^ "Frogmore House", Wikipedia (بە ئینگلیزی), 2023-09-30, retrieved 2023-12-24
  4. ^ "Frogmore House", Wikipedia (بە ئینگلیزی), 2023-09-30, retrieved 2023-12-24
  5. ^ "Frogmore House", Wikipedia (بە ئینگلیزی), 2023-09-30, retrieved 2023-12-24
  6. ^ "Frogmore House", Wikipedia (بە ئینگلیزی), 2023-09-30, retrieved 2023-12-24