کۆشکی بەیلەربەیی

کۆشکی عوسمانیەکان لە تورکیا

کۆشکی بەیلەربەیی (بە تورکی: Beylerbeyi Sarayı، بە واتای وشەیی کۆشکی بەی بەیس) دەکەوێتە گەڕەکی بەیلەربەیی ناوچەی ئوسکودار لە ئەستەنبوڵ لە تورکیا لە دیوی ئاسیای بۆسفۆر. شوێنی نیشتەجێبوونی هاوینەی عوسمانی ئیمپراتۆرییە کە لە نێوان ساڵانی ١٨٦١ بۆ ١٨٦٥ دروستکراوە، ئێستا ڕاستەوخۆ لە باکووری یەکەم پردی بۆسفۆرەوە هەڵکەوتووە. دوا شوێن بوو کە سوڵتان عەبدولحەمیدی دووەم پێش مردنی لە ساڵی ١٩١٨ لە ژێر دەستبەسەری ماڵەوە بوو.

مێژوو

کۆشکی بەیلەربەیی لەلایەن سوڵتان عەبدولعەزیز (١٨٣٠-١٨٧٦)ەوە ڕاسپێردرا و لە نێوان ساڵانی ١٨٦١ بۆ ١٨٦٥ وەک شوێنی نیشتەجێبوونی هاوینە و شوێنێک بۆ میوانداریکردنی سەرۆک دەوڵەتانی سەردانکەر دروستکراوە. ئیمپراتۆری فەرەنسا لە ساڵی ١٨٦٩دا لە ڕێگەی کردنەوەی کەناڵی سوێزەوە سەردانی بەیلەربێی کرد، ئیمپراتۆری یۆجینی فەرەنسا ئەوەندە دڵخۆش بوو بە ڕەنگینیی کۆشکەکە کە کۆپییەکی پەنجەرەی ژووری میوانەکانی هەبوو کە بۆ ژووری نووستنەکەی لە تویلەری دروستکرابوو کۆشک، لە پاریس. ناسر الدین شا قاجاری ئێرانی لە کۆشکەکەدا مایەوە، کە لە ئەستەنبوڵ بوو، گەڕایەوە لە ڕێگای پێشانگای یونێڤێرسێل (١٨٨٩)ی فەرەنسا. سەردانیکەرانی دیکەی شاهانە بۆ کۆشکەکە بریتی بوون لە دوک و دوچێسی ویندسۆر.کۆشکەکە دوایین شوێنی دیلبوونی سوڵتانی لابراو عەبدولحەمیدی دووەم بوو لە ساڵی ١٩١٢ تا کۆچی دوایی لەوێ لە ساڵی ١٩١٨.

وەسف

کۆشکی بەیلەربەی کە بە شێوازی ئیمپراتۆریەتی دووەم لەلایەن سەرکیس بالیانەوە دیزاین کراوە، پێدەچێت تاڕادەیەک سنووردار بێت بە بەراورد بە زیادەڕۆییەکانی پێشووی کۆشکەکانی دۆلماباخچە یان کوچوکسو.کۆشکەکە لە بۆسفۆرەوە سەرنجڕاکێشترین دەردەکەوێت، لەوێشەوە دوو کۆشکی خۆشۆردنەکەی کە یەکێکیان بۆ حەرەم (تەنها بۆ ژنان) و ئەوی دیکەیان بۆ سەلاملیک (تەنها بۆ پیاوان)، بە باشترین شێوە دەبینرێت. یەکێک لە ژوورە سەرنجڕاکێشەکان هۆڵی پێشوازییە کە حەوز و نافورەی تێدایە. ئاوی ڕژاو لە ماڵە عوسمانییەکان بەناوبانگ بوو بەهۆی دەنگە خۆشەکەی و کاریگەری ساردکەرەوەی لە گەرمادا.پەڕۆی کانی میسری لەسەر زەوی وەک جۆرێک لە عەزلی بەکاردێت. شاندەری بلوری زۆربەیان باکاراتی فەرەنسی و فەرشەکانیش لە هێرێکەوەن.