بڵباس
کوردستان شوێنێکی پڕ بە کلتور و مێژوی خۆیتی، کوردستان چەند سەدەیەک پێش ئیمڕۆی کوردی، هۆزەکانی کوردی حوکمڕانی کوردیان دەکرد بۆ پارێزگاری کردنی ناوی هۆزەکەیان و نەتەوەکەیان کەنەتەوەی (کورد)ە .( بڵباس)یش وەک هۆزێکی گەورە بەژداری لە پاراستنی خاکی کوردستانی کردوە و وەچەندین پیاو ماقوڵ و جوامێری لێ هەڵکەوتووە وەک لەوکەسانە (شێخ سه‌عید پیران،قازی محمد،میر شەرەفخانی بتلیسی،...... وەچەندەها ناوداری نێو هۆزەکەمان لێرەدا (میر شەرەفخانی بتلیسی) باس لە ئێڵی بڵباس دەکات و دەڵێ((ئێڵی رۆژەکی . رۆژێک ٢٤ تیرەی کورد، لە شوێنێک بەناوی (تاب) _ سەر بە مەڵبەندی ( خویت) کۆبوونەوە بون بەدوو بەشەوە ، ١٢ تیرەیان چووە ڕیزی بڵباس و ١٢دیکە چونە سەر ریزی قەوالیس کە بەم ناوە ناسراون وە هەروەها بڵباس و قەوالیس دووگوندن لە هەکاری تورکیا دا وە بڵباس لەم تیرەو هۆزانە پێک هاتووە کە ئێستا لە کوردستانی گەورەدەژین. لەو هۆزانە پێک دێن
(( پیران ،مەلکیشی، ڕەمک، مامەش، مەنگوڕ، هۆرمزیار، کاخدری، گەوڕگ، عثمان اغايي، کابایز،سن،قاق، بەرازان ، زەرزا ، شکاک، زودی ، بالەک ))[١][٢][٣]