خوێندنی مۆنتیسۆری

منداڵانێك کە کار لەسەر پیتە ئەبجەدیە جوڵاوەکان دەکەن لە قوتابخانەی مۆنتیسۆری

پڕۆگرامی فێرکردنی مۆنتیسۆری، کە دکتۆر ماریا مۆنتیسۆری دایمەزراندووە، پەیڕەوێکی فێرکاریە و تەرکیز دەخاتە سەر منداڵ، بەندە لەسەر تێبینیە زانستیەکان بۆ منداڵان، لەساتە وەختی لەدایك بونیانەوە تاکو تەمەنی باڵق بوون.

ڕێبازی د. مۆنتیسۆری لەچەندین شوێنی جیهان بۆ ماوەی زیاتر لە سەد ساڵ کاری پێ کراوە.

ڕێبازی مۆنتیسۆری وا دەڕوانێتە منداڵ کە بەشێوەیەکی سروشتی کەسێکی تینووە بۆفێربوون و زانیاری، لەژینگەیەکی فێرکاری و بەووردی ئامادەکراو دا دەتوانێ دەست بەفێربوون و وەرگرتنی زانیاری بکات.

ئەو ڕێبازە هەوڵ دەدات گەشە بەمنداڵ بدات لەسەرجەم بوارەکانی لاشەیی وکۆمەڵایەتی و سۆزداری و زانست و زانیاری.

سەرەڕای هەبوونی کۆمەڵێك لە کاروچالاکی لەژێر ناوی مۆنتیسۆری، بەڵام کۆمەڵەی  Montessori Internationale ( AMI)، و کۆمەڵەی مۆنتیسۆری ئەمریکی (AMS) ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەو ڕەگەزانە گرنگن.

قۆناغ و وەرزە تێکەڵەکانی تەمەنی منداڵ بە وەرزی خوێندن دادەنرێت بۆ ئەومنداڵانەی کە تەمەنیان لەنێوان ۲ بۆ ۳ بۆ ٦ ساڵان دایە، کە زۆرترین وەرزی بڵاو و باوی خوێندنن.  هەروەها ئەوانەش کە تەمەنیان لەنێوان ۲ و ۳ و ٦ و ۹ و ۱۲ و ۱۲ـ ۱٥ و ۱٥ـ۱٨ دان.

هەڵبژاردنی قوتابی بۆ چالاکیەکانی لە دوو توێی چوارچێوەیەکی دیاریکراو لەهەڵبژاردەکان.

بەبێ پچڕاندنی هیچ بەشێك لەکاتەکانی کارکردن، لە ڕووی خەیاڵییەوە سێ کاتژمێرە.

نمونەیەکی بنیاتنان (دۆزینەوە)، کە قوتابیان فێری چەمك و واتاکان دەبن لەمیانەی کارکردنیان لەگەڵ کەلوپەل و بابەتەکان لەبری فێرکردن وپێدانی ڕاستەوخۆی زانیاری.

ئەو کەلوپەل و بابەتە فێرکاریە تایبەتیانەی کە مۆنتیسۆری و هاوکارەکانی گەشەیان پێداون، بەزۆری لە شتی سروشتی وەکو تەختە دروست دەکرێن لەبری پلاستیك.

ژینگەیەك کە زۆر بەووردی ئامادەکراوە، کەلوپەلەکانیش بەپێی بواری بابەتەکە ڕێك دەخرێن و بەشێوەو قەبارەی گونجاو دەخرێنە بەردەستی منداڵان.

ئازادی هاتوچۆ لەناو پۆل دا:

مامۆستای مۆنتیسۆری ڕاهێنراوو فێرکراوە بەدوای منداڵەکە دەکەوێت، و شارەزایی تەواوی هەیە لە چاودێری وبەدوادا چوونی تایبەتمەندی و حەزو ئارەزوەکان و بەهرە و تواناکان و لێهاتویی سروشتی تاکی منداڵ.

سەرچاوە: ئەو بابەتەم لە وکیپیدیای ئینگلیزی وەرگێڕاوەتە سەر زمانی کوردی.

~~~~