بیرگەی ھەر-خوێندنی

ڕۆم

بیرگەی تەنیا-خوێندەنی (بە ئینگلیزی: Read-only memory) کۆگەیەکە کە لە کۆمپیوتەرەکان و ئامێرە ئەلەکترۆنیکەکانی تردا بەکەڵکە. تایبەتمەندییەکەی ئەوەیە کە دراوەکەی ناوی بەئاسانی ناگۆڕدرێ، ھەر بەم بۆنەشەوە زیاتر بۆ بەشینەوەی سفتامێر بەکار ئەھێنرێ. مەبەست لە سفتامێر ئەو نەرمامێرەیە کە زۆر لە نزیکەوە بە ڕەقامێرێکی تایبەتەوە گرێ درابێ و، ڕێی تێ نەچێ زووبەزوو نوێ و بەڕۆژ بکرێتەوە.

ڕوم (ROM) : بریتیه‌ له‌ پارچه‌یه‌کی بچوک که‌ له‌سه‌ر بۆردی دایک جێگیرکراوه‌ ، وه‌ هه‌ر سێ پیتی (ROM) که‌ بۆ ناوی ئه‌م پێکهاته‌ ده‌نوسرێت له‌ سێ ووشه‌ی (Read Only Memory) وه‌ وه‌گیراوه‌ که‌ به‌واتای (بیره‌وه‌ریه‌ک که‌ ته‌نها ده‌خوێنرێته‌وه‌) دێت ، ڕوم به‌رهه‌م ده‌هێنرێت له‌ لایه‌ن هه‌مان کۆمپانیای به‌رهه‌م هێنه‌ری مه‌زه‌بۆرده‌که‌وه‌ ، هه‌ر له‌لایه‌ن ئه‌وانیشه‌وه‌ پرۆگرام ڕێژ ده‌کریت (بایۆسی) له‌سه‌ر جێگیر ده‌کرێت .

بایۆسیش به‌رنامه‌یه‌کی بووتکراوه‌ له‌سه‌رتای به‌گه‌ڕخستنی کۆمپیوته‌ردا تێستی سه‌ره‌تای هاردوێره‌کانی له‌ ئه‌ستۆدایه‌ و پێش لۆدبوونی سیسته‌م له‌ هارده‌وه‌ به‌ ده‌نگه‌ کۆدێک له‌ دروستی کاری پارچه‌و پێکهاته‌ی کۆمپیوته‌ره‌که‌ ئاگادارمان ده‌کاته‌وه‌ و ڕاپۆرتێکی ورد له‌ ڕوێکی ڕه‌شدا به‌ تێکست پیشان ده‌دات . ڕوم بیره‌وه‌ریه‌کی بچوکه‌و توانای جێگیرکردنی داتای که‌مه‌ به‌ڵام له‌م به‌شه‌ که‌مه‌دا بووته‌ پرۆگرامێک جێگیرکراوه‌ که‌ ناونراوه‌ به‌ (بایۆس) چه‌ندین فرمانی جیاوازی تێدا به‌ئه‌نجام ده‌گه‌یه‌نرێت پێش ئه‌وه‌ی سیسته‌مێک یاخود هاردیک له‌ ئارادابێت که‌ له‌ ڕێگایه‌وه‌ ده‌توانرێت  فرمان ئاراسته‌ی به‌شێکی دیاریکراوی بۆ نمونه‌ وه‌ک (هاردێکی ده‌ره‌کی یان سیدی یان فلاشێک … هتد) بکه‌یت که‌ ببێته‌ یه‌که‌م به‌ش که‌ سیسته‌می لێوه‌ لۆد ببێت.

ئه‌و بووت پرۆگرامه‌ی که‌ له‌ ڕومدا جێگیرکراوه‌ به‌ هیچ جۆرێک شیاوی گۆڕانکاری نیه‌و ناتوانرێت داتای نوێ ی بۆ زیاد بکرێت یان لێی که‌م بکرێته‌وه‌ ، به‌ جۆرێک داڕێژراوه‌ بۆ ماوه‌یه‌کی درێژ ده‌مێنێته‌وه‌و هیچ گۆڕانکاریه‌ک له‌ فرمانه‌که‌یدا ڕونادات ئه‌گه‌رچی چه‌ندین ساڵیش بێت ‌له‌ کاردابێت ، هه‌ر ئه‌م سیفه‌ته‌ش گرنگترین جیاکه‌ره‌وه‌ی (روم) ه‌ له‌هه‌ر ڕه‌قه‌کاڵایه‌کی تری کۆمپیوته‌ر.