مێژووی شۆپپارێزی لە ئەمریکا

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

مێژووی شۆپپارێزی لە ئەمریکا دەگەڕێتەوە بۆ سەرەتای سەردەمی کۆمار و لە لایەن چەندین بزاڤی فکری و سیاسی و کۆمەڵایەتییەوە لە قاڵب دراوە. شۆپپارێزی لە ئەمریکا زۆرجار پەیوەستە بە باوەڕبوون بە حکوومەتی سنووردار، بازاڕی ئازاد، ئازادی تاک، بەھا نەریتییەکان و بەرگرییەکی بەھێزی نیشتمانی. یەکێک لە کەسایەتییە سەرەکییەکانی گەشەسەندنی شۆپپارێزی ئەمریکی باری گۆڵد واتەری ئەمریکی بوو کە لە ساڵی ١٩٦٤دا ھەڵمەتی ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی نەوەی نوێی شۆپپارێزانی ھان دا و زەمینەی سەرھەڵدانی بزاڤی شۆپپارێزیی مۆدێرنی دانا. کتێبی «ویژدانی شۆپپارێزێک»ی گۆڵد واتەری بنەما سەرەکییە شۆپپارێزییەکانی خستەڕوو و یارمەتیدەر بوو لە پێناسەکردنی بزاڤەکە.[١]

سەرۆکایەتی ڕۆناڵد ڕیگان لە ساڵانی ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا شۆپپارێزی وەک ھێزێکی سیاسی سەرەکی لە سیاسەتەکانی ئەمریکادا چەسپاند کە ڕیگان لە کەمکردنەوەی باج و ڕێکخستنەوە و ھەڵوێستێکی بەھێز دژی کۆمۆنیزم دەنگی دایەوە لە زۆرێک لە ئەمریکییەکان و یارمەتیدەر بوو لە داڕشتنی ئاراستەی پارتی کۆمارییەکان بۆ دەیان ساڵی داھاتوو. بەدرێژایی ساڵان، شۆپپارێزی لە ئەمریکا بەردەوام بووە لە پەرەسەندن و گونجاندن لەگەڵ گۆڕانی دیمەنە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان. لە سەرھەڵدانی ڕاستی ئایینی لە ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوو تا بزاڤی پارتی چای لە ساڵانی ٢٠٠٠ شۆپپارێزی فۆرم و ڕوخساری جیاوازی وەرگرتووە بەڵام وەک ھێزێکی بەرچاو لە سیاسەتی ئەمریکادا ماوەتەوە. ئەمڕۆ شۆپپارێزی لە ئەمریکا زۆرجار پەیوەستە بە پارتی کۆمارییەوە، ھەرچەندە لەناو بزاڤی شۆپپارێزیدا چەندین ڕەگەز و لایەنی جیاواز ھەیە. بزاڤەکە بەردەوامە لە ململانێ لەگەڵ پرسەکانی وەک کۆچبەری، خەرجییەکانی حکوومەت، چاودێری تەندروستی و پرسە کۆمەڵایەتییەکان، لەکاتێکدا شۆپپارێزان ھەوڵدەدەن داھاتووی وڵاتەکە لەسەر بنەما و بەھاکانیان دابڕێژن.[٢][٣]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Harrison, Brigid C. (January 1, 2016). Power and Society: An Introduction to the Social Sciences. Cengage Learning. pp. 47–49. ISBN 9781337025966. Archived from the original on 18 January 2023. Retrieved 30 March 2016.
  2. ^ Arthur Aughey, Greta Jones, W. T. M. Riches, The Conservative Political Tradition in Britain and the United States (1992), p. 1: "there are those who advance the thesis that American exceptionalism means...there can be no American conservatism precisely because the American Revolution created a universally liberal society."
  3. ^ Iain McLean and Alistair McMillan, Concise Oxford Dictionary of Politics, p. 114, "Conservative ideas are, thus, more genuine and profound than many critics suggest, but such unity as they have is purely negative, definable only by its opposition and rejection of abstract, universal, and ideal principles..."