قەڵای واوێڵ

دیمەنی شەوانە لە کۆمەڵگەی واوێڵ، کە قەڵاکە لە لای ڕاستەوە و کاتدراییلەکە لە ناوەڕاستی چەپەوە.

بەشێکی کۆنتری واوێل لە سەدەی ١٤ کە ئێستا مۆزەخانەی کاتدراڵییە.

قەڵای واوێڵ شوێنی نیشتەجێبوونی قەڵایە و دەکەوێتە ناوەڕاستی شاری کڕاکۆف لە پۆڵەندا. لەسەر فەرمانی شا کاسیمیری سێیەمی گەورە دروست کراوە، لە کۆمەڵێک پێکھاتەی سەردەمی جیاواز پێکھاتووە کە لە دەوری حەوشەی سەرەکی بە شێوازی ئیتاڵی ھەڵکەوتوون. قەڵاکە کە یەکێکە لە گەورەترین قەڵاکانی پۆڵەندا، نوێنەرایەتی نزیکەی ھەموو شێوازە تەلارسازییە ئەورووپییەکانی سەدەی ناوەڕاست و ڕێنێسانس و سەردەمی بارۆک دەکات. قەڵای شاھانەی واوێل و گردی واوێڵ گرنگترین شوێنی مێژوویی و کولتووری وڵاتەکە پێکدەھێنن.

قەڵاکە بەشێکە لە کۆمەڵگەیەکی تەلارسازیی قەڵادار کە لەسەر لووتکەی بەردی لیمۆ لە کەناری چەپی ڕووباری ڤیستولا دروست کراوە، لە بەرزی ٢٢٨ مەتر لە ئاستی دەریاوە.کۆمپلێکسەکە پێکھاتووە لە چەندین بینا کە گرنگییەکی مێژوویی و نیشتمانی زۆریان ھەیە، لەوانە کاتدراڵی واوێل کە پاشاکانی پۆڵەندا تاجی سەریان لەسەر دانرا و نێژران. ھەندێک لە کۆنترین بینا بەردینەکانی واوێڵ دەتوانرێت بگەڕێنرێتەوە بۆ ساڵی ٩٧٠ی زایینی، ئەمە جگە لە سەرەتاییترین نموونەکانی تەلارسازی ڕۆمانی و گۆتیک لە پۆڵەندا. قەڵای ئێستا لە سەدەی ١٤ دروست کراوە، و لە ماوەی سەدان ساڵی داھاتوودا فراوانتر بووە. لە ساڵی ١٩٧٨ واوێڵ وەک بەشێک لە ناوەندی مێژوویی شاری کراکۆڤ وەک یەکەم شوێنی میراتی جیھانی ناسێندرا.

بۆ چەندین سەدە شوێنی نیشتەجێبوونی پاشاکانی پۆڵەندا و ھێمای دەوڵەتبوونی پۆڵەندایە، قەڵای واوێل ئێستا یەکێکە لە مۆزەخانە ھونەرییە سەرەکییەکانی وڵاتەکە. مۆزەخانەکە لە ساڵی ١٩٣٠ دامەزراوە و دە بەشی کۆڕاتۆری لەخۆدەگرێت کە بەرپرسن لە کۆمەڵە تابلۆکان، لەوانە کۆمەڵەیەکی گرنگی تابلۆکانی سەردەمی ڕێنێسانسی ئیتاڵی، چاپ، پەیکەرسازی، قوماش، لەنێویاندا کۆمەڵەی تابلۆی سیگسومۆندی دووەم ئابۆس، کاری ئاڵتوونساز، چەک و زرێپۆش، سیرامیک، میسن پۆرسەلین، و مۆبیلیاتی سەردەم. مۆزەخانەکە لە بواری ھونەری ڕۆژھەڵاتیدا گەورەترین کۆمەڵەی چادرەکانی عوسمانی لە ئەورووپا دەگرێتەوە. مۆزەخانەکە بە حەوت ستۆدیۆی تایبەتمەندەوە بۆ پاراستن، ھەروەھا ناوەندێکی گرنگە بۆ پاراستنی بەرھەمە ھونەرییەکان.