ئانتارکتیکا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٤:٣١، ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١

ئانتارکتیکا یان کیشوەری بەستەڵەکی باشوور (بەئینگلیزی:Antarctica)، کیشوەرێکە دەکەوێت ئەوپەڕی باشووری گۆی زەوی، زۆر بەتایبەتی دەکەوێت ناوچەی بەستەڵەکی باشوورەوە لە نیوەی گۆی باشووری زەویدا، دەوروبەریشی بە زەریاری باشوور گیراوە. ڕووبەرەکەی بریتییە لە ١٤,٠ ملیۆن کیلۆمەتر چوارگۆشە (٥,٤ میل چوارگۆشە)، بەمەش پێنجەم گەورەترین کیشوەری جیهانە لەدوای ئاسیا و ئەفەریقا و ئەمەریکای باکوور و ئەمەریکاری باشوور ـەوە. نزیکەی ٩٨% ئەم کیشوەرە بە سەهۆڵ داپۆشراوە، ناوەندە ئەستووری رووپۆشە سەهۆڵینەکەشی دەکاتە ١,٦ کیلۆمەتر. ئەنتارکتیکا بە ساردترین و ووشکترین و زۆرباترین کیشوەر دادەنرێت، خاوەنی گەورەترین ناوەندە بەرزییە لەنێوان کیشوەرەکانیشدا. بەگتشی ئەم کیشوەرە بە بیابانی دادەنرێت، بەجۆرێ کە ناوەندی باران بارین ساڵانە تەنها ٢٠٠ ملمە (٨ بووسە) ـیە بەدرێژایی رووی دەریا. لەم کیشوەرەدا مرۆڤ نییە کە نیشتەجێی هەمیشەیی بێت بەڵام لەنێوان ١٠٠٠ بۆ ٥٠٠٠ کەسدا هەن لە ماوەی ساڵێکدا کە ناوەندەکانی لێکۆڵینەوە کە بەپانتایی کیشوەرەکەدا بڵاوبوونەتەوە. هەر لەم کیشوەرەدا کۆمەڵێ ڕووەک و گیانەوەر هەن کە لەگەڵ سەرمادا خۆیان گوونجاندووە، لەوانەش بەتڕیق و سەگی ئاوی و هەروەها کۆمەڵێ رووەکی وەک ڕووەکەکانی تەندرا.

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

داڕێژە:Link FA

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
 [[پەڕگە:Location_Antarctica.svg|وێنۆک|چەپ|200px|ئانتارکتیکا]]
 {{بێ سەرچاوە}}
+'''ئانتارکتیکا''' یان '''کیشوەری بەستەڵەکی باشوور''' (بە[[ئینگلیزی]]:Antarctica)، کیشوەرێکە دەکەوێت ئەوپەڕی باشووری گۆی [[زەوی]]، زۆر بەتایبەتی دەکەوێت ناوچەی [[بەستەڵەکی باشوور]]ەوە لە [[نیوەی گۆی باشوور]]ی زەویدا، دەوروبەریشی بە [[زەریاری باشوور]] گیراوە. [[ڕووبەر]]ەکەی بریتییە لە ١٤,٠ ملیۆن [[کیلۆمەتر چوارگۆشە]] (٥,٤ [[میل چوارگۆشە]])، بەمەش پێنجەم گەورەترین کیشوەری جیهانە لەدوای [[ئاسیا]] و [[ئەفەریقا]] و [[ئەمەریکای باکوور]] و [[ئەمەریکاری باشوور]] ـەوە. نزیکەی ٩٨% ئەم کیشوەرە بە [[سەهۆڵ]] داپۆشراوە، [[ناوەندە ئەستووری]] رووپۆشە سەهۆڵینەکەشی دەکاتە ١,٦ [[کیلۆمەتر]]. ئەنتارکتیکا بە ساردترین و ووشکترین و زۆرباترین کیشوەر دادەنرێت، خاوەنی گەورەترین ناوەندە بەرزییە لەنێوان کیشوەرەکانیشدا. بەگتشی ئەم کیشوەرە بە [[بیابان]]ی دادەنرێت، بەجۆرێ کە ناوەندی باران بارین ساڵانە تەنها ٢٠٠ [[مللیمەتر|ملم]]ە (٨ [[بووسە]]) ـیە بەدرێژایی رووی دەریا. لەم کیشوەرەدا مرۆڤ نییە کە نیشتەجێی هەمیشەیی بێت بەڵام لەنێوان ١٠٠٠ بۆ ٥٠٠٠ کەسدا هەن لە ماوەی ساڵێکدا کە ناوەندەکانی لێکۆڵینەوە کە بەپانتایی کیشوەرەکەدا بڵاوبوونەتەوە. هەر لەم کیشوەرەدا کۆمەڵێ [[ڕووەک]] و [[گیانەوەر]] هەن کە لەگەڵ [[سەرما]]دا خۆیان گوونجاندووە، لەوانەش [[بەتڕیق]] و [[سەگی ئاوی]] و هەروەها کۆمەڵێ رووەکی وەک [[ڕووەکەکانی تەندرا]].
-{{خاوێنکردن}}
-'''ئانتارکتیکا''' باشووریترین [[کیشوەر]]ی [[زەوین]]ە.
-[[رچاوی باشوور]] لە ئانتارکتیکا یە.
 {{کۆڵکە}}