لیمۆ

وێنەی لیمۆ

لیمۆ شوێنی سەرەکی باکووری هیندستانە لە ئاسیا. لە سەدەی ١ ی زاینیدا گەیشتۆتە باشووری ئیتاڵیا لە ئەوروپا.

مێژووی لیمۆ

لیمۆ یەكێك لە میوە ئاودارەكانە ، كە لە بنەماڵی رووەكی جۆری ( Citrus )ـە , سەرچاوەی پەیدا بوونی ئەم میوەیە بەتەواوەتی روون و ئاشكرا نیە ، لەبەر ئەوەش زانایان رای جیاوازیان هەیە لەسەر نیشتیمانی دایك بۆ لیمۆ ، هەندێك دەڵین وڵاتی هیندە یان چین و هەندێكی تریش پێیان وایە لە باشور و باشوری رۆژئاوای كیشوەری ئاسیا بۆ یەكەم جار بڵاو بووتەوەو دوای ئەوە بەرەو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئافریقا بڵاو بووتەوە لە نزیكەی ساڵی 700 ی زاینی ، دوای ئەوە بڵاو بوویەوە بەرەو ئەوروپا و دوایش لە دوای ساڵانی 1493ز كە كریستوف كولومبو ئامریكای دۆزیەوە لیمۆ گەیشتە ئامریكاو لەوێش تۆی لیمویان چاند و بەكارهێنرا وەكو رووەكی جوانكاری و بۆ كاری پزیشكیش سوودی لێ وەردەگیرا.

ڤیتامین و كانزاكانی ناو لیمۆ لە هەر 100 گرامێك

• ڤیتامین B1 ......... 0.04 ملگم
• ڤیتامین C............ 50 ملگم
• كالسیوم ............. 40 ملگم
• فسفۆرات ........... 22ملگم
• كاربۆهایدراد ......... 8.7 گرام
• پڕۆتین ............ 9گرام
• ووزە ............ 32 كیلو كالێری

سوودەكانی لیمۆ

• سوودی بۆ گەدە : ئاوی لیمۆ بەتایبەت ئەگەر لەگەڵ ئاوی گەرم تێكەڵ بكرێت كێشەی دڵە سۆزە ( Heartburn ) كەم دەكاتەوە و ئارامی دەبەخشێت بە گەدە. و هەروەها یارمەتی هەرسكردنی خواردن دەدات .
• لیمۆ پێست جوانتر و گەنجتر دەكات بەهۆی رێژەیەكی بەر چاو لە ڤیتامین C كە دژە ئوكسانە و خواردنی روژانە گلاسێك لە ئاوی لیمۆ رێگری دەكات لە زوو دروست بوونی لوچ لە سەرچاوی مرۆڤ .
• ئاوی لیمۆ بۆ دەم و ددان باشە و ژانی ددان و پودی كەم دەكاتەوە و هەروەها وەكو پاككەرەوە وایە بۆ دەم و ددان .
• لیمۆ یارمەتی دەرە بۆ چاكبونەوەی هەوكردنی گەرو ( tonsillitis ) ئەمەش بە تێوەردانی ئاو لەدەم ( خڕ خڕە) ، و باشتر وایە نیو لەت لیمۆ لەگەڵ نیو گلاس ئاوبێت .
• بۆ كەم كردنەوەی كیش زۆر باشە زۆربەی سەرچاوەكان ئاماژە بەمە دەكەن كە تێكەڵكردنی ئاوی لیمۆ لەگەڵ ئاوی شلەتێن و خواردنەوەی روژانە گلاسێك لەم شەربەتە دەبێتە هۆی كەم كردنەوەی كێش لە دوای ماوەیەك لە بەكارهێنانی .
• خواردنی لیمۆ پەستانی خوین نزم دەكاتەوە (High blood pressure) و بۆ ئەم كەسانەی كێشەی پەستان بەرزی خوینیان هەیە زۆرباشە بەڵام بە رێژەیەكی گونجاو .
• لیمۆ بۆكەم كردنەوەی كێشەكانی تەنگە نەفەس ( Asthma ) باشە و هەناسەدان فراوانتر دەكات.
• بۆ رۆماتیزم ( Rheumatism ) باشەو و هەروەها یارمەتی چاكبونەوەی هەوكردنی جومگەكان (arthritis ) دەدات .
• خواردنی لیمۆ بۆ ئەوكەسانەی سەرئێشە یان هەڵامەتیان هەیە ، تا رادەیەك ئارامیان دەكات .
• رێژەی تووشبوون بە نەخۆشی ( Atherosclerosis ) رەقبونی دەمارەكانی دڵ كەم دەكاتەوە .

چۆنیەتی خواردنی لیمۆ بۆ ئەوەی زیاترین سوودی لێ ببینن

باشتر وایە كە نیو لەت لیمۆ بكەیتە ناو گلاسێك ئاوی شیرتێن و رۆژانە گلاسێك لەم شەربەتە بخۆیت ، و بۆ ئەو كەسانەی كە كێشیان زۆرە و قەڵەون وا باشە رۆژانە دوو گلاس لەم شەربەتە بخون . لەگەڵ ئەوەش نالێین لیمۆ وەكو میوە نەخورێت ، بەڵام زۆرینەی سەرچاوەكان ئەم رێگایەی كەباسمان كرد بە باشتر دەزانن بۆ زیاتر سوود وەرگرتن .

سەرچاوەکان

• http://www.xazir.net