ئاناکسیمینیس: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٣:٠٣، ٢٦ی تەممووزی ٢٠٢٠

ئاناکسیمینیس ناسراو بە ئاناکسیمینیسی میلیتۆسی (بە یۆنانی: Ἀναξιμένης ὁ Μιλήσιος؛ لەدایکبووی ٥٨٦ – مردووی ٥٢٦ی پێش زایین) فەیلەسووفێکی یۆنانی کۆن بوو. ھی سەردەمی پێش سوقرات، کە لە نیوەی دووەمی سەدەی شەشەمی پێش زاییندا چالاک بووە. لە کارەکانی ھیچ نەماوە و، بەم بۆنەوە وردەکارییەکان لەبارەی ژیانییەوە ناڕوون و لێڵە. ئەوەی کە ئەمڕۆ لەبارەی ئایدیا و فەلسەفەکەیەوە زانراوە بە ھۆی تێبینییەکانی ئەرەستوو و دیکەی نووسەرانی مێژووی فەلسەفەی یۆنانەوەیە.

ئاناکسیمینیس زۆرتر بەوە ناسراو و بەناوبانگە کە دۆستی کەمتەمەن یا قوتابیی ئاناکسیماندرۆس بووە. ئاناکسیماندرۆسیش خۆی قوتابیی تالیس بووە و، ئەم سێ کەسە پێکەوە ئەو قوتابخانە فیکرییە پێک دێنن کە بە قوتابخانەی میلیتۆسی ناوی دەر کردووە و وەکوو سەرچاوکەی فەلسفەی ڕۆژاوایی چاوی لێ ئەکرێت.

ھەر وەک ئاناکسیماندرۆس و تالیس، ئەمیش بە دوای دەستنیشانکردنی ئەو تاقانە واقیعە شاراوە و بنەڕەتییەوە بوو کە پیان ئەوت ئارخێ و لایان وا بوو کە ھەموو شتەکانی ناو ئەم دنیایەی لێ دروست بووە. ھەر ئەوەی کە بە لای تالیسەوە «ئاو» و بە لای ئاناکسیماندرۆسەوە جەوھەرێکی بێسنوور یا ئاپەیرۆن بوو، ئاناکسیمینیس ئەیوت «ھەوا» یە. ئەو تیۆریی مامۆستاکانی خۆی دا بە دواوەوە و وتی ھەموو شت لە سروشتدا لە ھەوا (یا ھەڵم یا مژ) دروست بووە. ئاگر ھەوای ناسکەوبووە، ئاو و خاکیش ھەوای خەسەوبوون.

سەرچاوەکان

آناکسیمنس - کانون ایرانی پژوهشگران فلسفه و حکمت.
بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Anaximenes of Miletus»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٢٥ی تەممووزی ٢٠٢٠.

بەستەرە دەرەکییەکان

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
 '''ئاناکسیمینیس''' ناسراو بە '''ئاناکسیمینیسی میلیتۆسی''' (بە یۆنانی: Ἀναξιμένης ὁ Μιλήσιος؛ لەدایکبووی ٥٨٦ – مردووی ٥٢٦ی پێش زایین) فەیلەسووفێکی یۆنانی کۆن بوو. ھی [[فەلسەفەی پێشسوقراتی|سەردەمی پێش سوقرات]]، کە لە نیوەی دووەمی سەدەی شەشەمی پێش زاییندا چالاک بووە. لە کارەکانی ھیچ نەماوە و، بەم بۆنەوە وردەکارییەکان لەبارەی ژیانییەوە ناڕوون و لێڵە. ئەوەی کە ئەمڕۆ لەبارەی ئایدیا و فەلسەفەکەیەوە زانراوە بە ھۆی تێبینییەکانی [[ئەرەستوو]] و دیکەی نووسەرانی مێژووی فەلسەفەی یۆنانەوەیە.
-ئاناکسیمینیس زۆرتر بەوە ناسراو و بەناوبانگە کە دۆستی کەمتەمەن یا قوتابیی [[ئاناکسیماندرۆس]] بووە. ئاناکسیماندرۆسیش خۆی قوتابیی [[تالیس]] بووە و، ئەم سێ کەسە پێکەوە ئەو قوتابخانە فیکرییە پێک دێنن کە بە [[قوتابخانەی میلیتۆس]] ناوی دەر کردووە و وەکوو سەرچاوکەی [[فەلسەفەی ڕۆژاوایی|فەلسفەی ڕۆژاوایی]] چاوی لێ ئەکرێت.
+ئاناکسیمینیس زۆرتر بەوە ناسراو و بەناوبانگە کە دۆستی کەمتەمەن یا قوتابیی [[ئاناکسیماندرۆس]] بووە. ئاناکسیماندرۆسیش خۆی قوتابیی [[تالیس]] بووە و، ئەم سێ کەسە پێکەوە ئەو قوتابخانە فیکرییە پێک دێنن کە بە [[قوتابخانەی میلیتۆسی]] ناوی دەر کردووە و وەکوو سەرچاوکەی [[فەلسەفەی ڕۆژاوایی|فەلسفەی ڕۆژاوایی]] چاوی لێ ئەکرێت.
 ھەر وەک ئاناکسیماندرۆس و تالیس، ئەمیش بە دوای دەستنیشانکردنی ئەو تاقانە واقیعە شاراوە و بنەڕەتییەوە بوو کە پیان ئەوت [[ئارخێ]] و لایان وا بوو کە ھەموو شتەکانی ناو ئەم دنیایەی لێ دروست بووە. ھەر ئەوەی کە بە لای تالیسەوە «ئاو» و بە لای ئاناکسیماندرۆسەوە جەوھەرێکی بێسنوور یا [[ئاپەیرۆن]] بوو، ئاناکسیمینیس ئەیوت «ھەوا» یە. ئەو تیۆریی مامۆستاکانی خۆی دا بە دواوەوە و وتی ھەموو شت لە سروشتدا لە ھەوا (یا ھەڵم یا مژ) دروست بووە. ئاگر ھەوای ناسکەوبووە، ئاو و خاکیش ھەوای خەسەوبوون.