خۆکوشتن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
←‏سەرچاوەکان: شائەمراز
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
[[پەڕگە:Edouard Manet 059.jpg|وێنۆک|خۆکوشتن، نیگارەیەک لە ئێدوارد مانێ]]
[[پەڕگە:Edouard Manet 059.jpg|وێنۆک|خۆکوشتن، نیگارەیەک لە ئێدوارد مانێ]]


'''خۆکوشتن''' حاڵەتی ئیقدام بە کوشتنی خود لە ڕووی عەمدەوەیە. خۆکوشتن زۆرجار لە دوای ھیوابڕان ڕوودەدات؛ حاڵەتێک کە زۆرجار لەگەڵ [[نەخۆشیی دەروونی]]، [[خەمۆکی]]، خواردنەوەی [[ئەلکول]] و ھتد ھاوکاتە.<ref>Paris, J (June 2002). "Chronic suicidality among patients with borderline personality disorder". Psychiatric services (Washington, D.C.) 53 (6): 738–42. doi:10.1176/appi.ps.53.6.738. PMID 12045312.</ref><ref>Hawton K, van Heeringen K (April 2009). "Suicide". Lancet 373 (9672): 1372–81. doi:10.1016/S0140-6736(09)60372-X. PMID 19376453.</ref> لەسەردەی ١٩ دوو تیۆر سەبارەت بە خۆکوشتن ھاتنە ئاراوە دامەزرێنەری دەرونناسی ژان دومینینک ئیسکیرول لەبارەی خۆکوشتنەوە ئەلێت ئەم دیاردەیە لە ئەنجامی گۆشەگیری و دورکەوتنەوە لە کۆمەڵگا و نەخۆشی دەرونی ڕوودەدات لە کاتێکدا دامەزرێنەری تیۆری کۆمەڵناسی ئیمیل دورکایم زانای فەرەنسی لەبارەی ھۆکاری خۆکوشتنەوە ەئلێت کێشە کۆمەڵایەتییەکان و بوونی سیتەمی چینایەتی ھۆکاری سەرەکی خۆکوشتنە.
'''خۆکوشتن''' حاڵەتی ئیقدام بە کوشتنی خود لە ڕووی عەمدەوەیە. خۆکوشتن زۆرجار لە دوای ھیوابڕان ڕوودەدات؛ حاڵەتێک کە زۆرجار لەگەڵ [[نەخۆشیی دەروونی]]، [[خەمۆکی]]، خواردنەوەی [[ئەلکول]] و ھتد ھاوکاتە.<ref>Paris, J (June 2002). "Chronic suicidality among patients with borderline personality disorder". Psychiatric services (Washington, D.C.) 53 (6): 738–42. doi:10.1176/appi.ps.53.6.738. PMID 12045312.</ref><ref>Hawton K, van Heeringen K (April 2009). "Suicide". Lancet 373 (9672): 1372–81. doi:10.1016/S0140-6736(09)60372-X. PMID 19376453.</ref> لەسەردەی ١٩ دوو تیۆر سەبارەت بە خۆکوشتن ھاتنە ئاراوە دامەزرێنەری دەرونناسی ژان دومینینک ئیسکیرول لەبارەی خۆکوشتنەوە ئەلێت ئەم دیاردەیە لە ئەنجامی گۆشەگیری و دورکەوتنەوە لە کۆمەڵگا و نەخۆشی دەرونی ڕوودەدات لە کاتێکدا دامەزرێنەری تیۆری کۆمەڵناسی ئیمیل دورکایم زانای فەرەنسی لەبارەی ھۆکاری خۆکوشتنەوە ەئلێت کێشە کۆمەڵایەتییەکان و بوونی سیتەمی چینایەتی ھۆکاری سەرەکی خۆکوشتنە


== ھۆکارەکانی خۆکوشتن==
== ھۆکارەکانی خۆکوشتن==

وەک پێداچوونەوەی ‏١٤:٤٦، ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٠

خۆکوشتن، نیگارەیەک لە ئێدوارد مانێ

خۆکوشتن حاڵەتی ئیقدام بە کوشتنی خود لە ڕووی عەمدەوەیە. خۆکوشتن زۆرجار لە دوای ھیوابڕان ڕوودەدات؛ حاڵەتێک کە زۆرجار لەگەڵ نەخۆشیی دەروونی، خەمۆکی، خواردنەوەی ئەلکول و ھتد ھاوکاتە.[١][٢] لەسەردەی ١٩ دوو تیۆر سەبارەت بە خۆکوشتن ھاتنە ئاراوە دامەزرێنەری دەرونناسی ژان دومینینک ئیسکیرول لەبارەی خۆکوشتنەوە ئەلێت ئەم دیاردەیە لە ئەنجامی گۆشەگیری و دورکەوتنەوە لە کۆمەڵگا و نەخۆشی دەرونی ڕوودەدات لە کاتێکدا دامەزرێنەری تیۆری کۆمەڵناسی ئیمیل دورکایم زانای فەرەنسی لەبارەی ھۆکاری خۆکوشتنەوە ەئلێت کێشە کۆمەڵایەتییەکان و بوونی سیتەمی چینایەتی ھۆکاری سەرەکی خۆکوشتنە

ھۆکارەکانی خۆکوشتن

خۆکوشتن کردارێکی ئاڵۆزە کۆمەلێک ھۆکارھەیە کە پالنەرە بۆ تاک بۆ ئەوەی خۆی بکوژێت وەک:

  1. ھۆکاری دەرونی: بەشێک لە دروونزانەکان بروایان وایە کە ئەو کەسانەی پەنا دەبەنە بەر خۆکوشتن گرفتی دەروونیان ھەیە ئەم گرفتە دەرونیانە وایان لێدەکات ھەست بەتاوان بکەن لەبەرامبەر ئەو ھەڵانەی ئەنجاتمی دەدەن و توشی خەمۆکی دەبەن ئەمەش وایان لێدەکات خۆکوشتن بە تەنیا ڕێگای دەربازبوون بزانن وە ھەروەھا فشارخستنە سەر لەلایەن کەسانی دەوروبەر یەکیکی دیکەیە لە ھۆکارەکان کە وادەکات دەروونی کەسەکە خراپ بێت و ھەست بەوە بکات نەبوونی لە ژیان باشترە
  2. ھۆکاری کۆمەڵایەتی: بەھۆی ئەو کارلێک و کردەیەی کە لە نێوان مرۆڤەکان ھەیە پەیوەستی یەک دەبن نەمانی ئەو پەیوەندیانە و لێکترازانی خێزان و نەمانی پەیوەندییەرۆحییەکان لە نێوان ھۆکارێکە بۆ ئەوەی مرۆڤ ھەست بە نامۆبوون بکات و گۆشەگیر بێت ئەمانە وادەکەن کەن کە کەسەکە پەنابەرێتە بەر خۆکوشتن بۆ ئەوەی لەو بارودۆخە ڕزگاری بێت
  3. ھۆکاری ئابووری: بەیەکیک لە ھۆکارەکانی خۆکوشتن دادەنرێت وەک (ھەژاری و نەبوونی و برسییەتی) ھەندێک جاریش بەھۆی کەلەکە بوونی قەرز و پارەی کەسانی دیکە نەتوانین بۆ داناوەیان کەسی قەرزدار پەنادەباتە بەر خۆکوشتن.
  4. نەخۆشییە درێژخایەنەکان: بەھۆی توشبونی بەنەخۆشی درێژخایەن و نەبوونی چارەسەری وا لەمرۆڤ دەکات کە بۆ ڕزگاربوون لەو ئازار و خەم و خەفەتەی ھەیەتی پەنا بۆ خۆ کوشتن بەرێت
  5. بێ ھیوایی لە ژیان و لەدەست دانی کەسێکی نزیکی خێزانەکە لە ھۆکارەکانی دیکەی خۆکوشتنن

خۆکوشتن لە ئاینەکاندا ھیچ ئاینێک پشتیوانی لە خۆکوشتن ناکات بە کارێکی خراپەکاری دانراوە و حەرامکراوە بۆ نمونە لە ئاینی ئیسلام خۆکوشتن وەک تاوانێکی گەورە باسکراوە

سەرچاوەکان

  1. ^ Paris, J (June 2002). "Chronic suicidality among patients with borderline personality disorder". Psychiatric services (Washington, D.C.) 53 (6): 738–42. doi:10.1176/appi.ps.53.6.738. PMID 12045312.
  2. ^ Hawton K, van Heeringen K (April 2009). "Suicide". Lancet 373 (9672): 1372–81. doi:10.1016/S0140-6736(09)60372-X. PMID 19376453.

کتێبی بنەماکانب دەرونزانی گشتی نوسنی عێزەدین احمد عزیز چاپی شەشەم ٢٠١٧ ژمارەی سپاردن ٢٤٢١ سالی ٢٠١٠

خۆکوشتن