ئەستێرەگەڕ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
زانیاری زیاتر |
نوێکردنەوە |
||
ھێڵی ٤: | ھێڵی ٤: | ||
ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.<ref>{{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AF|سەردێڕ=فضانورد|زمان=فارسی|سەردان=٦ی ٦ی ٢٠٢٠}}</ref> |
ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.<ref>{{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AF|سەردێڕ=فضانورد|زمان=فارسی|سەردان=٦ی ٦ی ٢٠٢٠}}</ref> |
||
== یەکەمینەکان لە ئاسمانگەڕیدا == |
|||
=== یەکەمین گیانلەبەر لە فەزا === |
|||
یەکەمین بوونەوەری زیندوو لە فەزادا سەگێک بوو بە ناوی [[لایکا]] کە لە ٣ی ١١ی ١٩٦٧ی زایینی، تەنیا یەک مانگ پاش فڕینی [[سپوتنیک-١]] و دەستپێکی ڕەسمی سەردەمی فەزا، بە [[کەشتیی بۆشایی|کەشتی فەزایی]]ی [[ڕووسی]]ی [[سپوتنیک-٢]] نێردرا خولگەی زەوی. لەم فڕینەدا کە بە مەبەستی تاقیکردنەوەی کۆئەندامەکانی لەش لە ھەلومەرجی بێکیشیدا بۆ دروستکردنی سیستمەکانی پاڵپشتیی لەش قەومابوو کەشتییە فەزاییەکە بۆ مەبەستی گەڕانەوە بۆ زەوی دروست نەکرابوو و لایکا پاش ماوەیەک، لە خولگەی زەویدا گیانی لەدەست دا.<ref>{{بیرخستنەوەی وێب|ناونیشان=http://www.russianspaceweb.com/sputnik2.html|سەردێڕ=ئەرکی فەزایی سپوتنیک|ناونیشانی ئەرشیڤ=|ڕێکەوتی ئەرشیڤ=|نووسەر=|ناوی بنەماڵەیی=|ناونیشانی نووسەر=|ناو=وێبگەی فەزایی ڕووسیا|نووسەرەکانی تر=|ڕێکەوت=|ساڵ=|مانگ=|ھەڵەگیر=|زمان=ڕووسی|قاڵب=|بەرھەم=|پەڕە=|بڵاوکەرەوە=|ڕێکەوتی سەردان=|وتەگێڕانەوە=}}</ref> |
|||
=== یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ === |
|||
== سەرچاوەکان == |
== سەرچاوەکان == |
||
{{سەرچاوەکان}} |
{{سەرچاوەکان}} |
وەک پێداچوونەوەی ٢١:٢٤، ٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٠
ئەم وتارە بەزۆری یان بەتەواوی پشت بە تەنیا یەک سەرچاوە دەبەستێت. (فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت) |
ئاسمانگەڕ (بە ئینگلیزی: Astronaut) کەسێکە کە دوای تێپەڕاندنی خولی تایبەتی ئاسمانگەڕین، چووبێتە بۆشاییی دەرەوەی جەوی زەوییەوە.[١] ئەم وشەیە بە گشتی بە ئاسمانگەڕە پسپۆڕەکان دەوترێ، بەڵام بە گشتی بەو کەسانە ئێژن کە بە جۆرێک چووبنە فەزا. بۆ نموونە زانایان، لێکۆڵەران، فڕۆکەوانان و تەنانەت گەشتیارانی فەزایی کە تەجروبەی گەشت بۆ بۆشایییان ھەبووە، وەک ئاسمانگەڕ سەیر دەکرێن. ھەندێ جار بەپێی ھەندێ وتە تەنانەت مسافیرانی ھەندێک لە مووشەک-فڕۆکەکانیش وەکوو ئێکس-١٥ وەکوو ئاسمانگەڕ ناو لێ دەبرێن.[٢]
یەکەمینەکان لە ئاسمانگەڕیدا
یەکەمین گیانلەبەر لە فەزا
یەکەمین بوونەوەری زیندوو لە فەزادا سەگێک بوو بە ناوی لایکا کە لە ٣ی ١١ی ١٩٦٧ی زایینی، تەنیا یەک مانگ پاش فڕینی سپوتنیک-١ و دەستپێکی ڕەسمی سەردەمی فەزا، بە کەشتی فەزاییی ڕووسیی سپوتنیک-٢ نێردرا خولگەی زەوی. لەم فڕینەدا کە بە مەبەستی تاقیکردنەوەی کۆئەندامەکانی لەش لە ھەلومەرجی بێکیشیدا بۆ دروستکردنی سیستمەکانی پاڵپشتیی لەش قەومابوو کەشتییە فەزاییەکە بۆ مەبەستی گەڕانەوە بۆ زەوی دروست نەکرابوو و لایکا پاش ماوەیەک، لە خولگەی زەویدا گیانی لەدەست دا.[٣]
یەکەمین مرۆڤی ئاسمانگەڕ
سەرچاوەکان
- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Astronaut»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ٢٢ی شوباتی ٢٠١٨.
- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «فضانورد»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ٦ی ٦ی ٢٠٢٠.
- ^ ئەرکی فەزایی سپوتنیک (ڕووسی).
ئەم گەردوون وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |