ھەسارە: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
بNo edit summary تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
بNo edit summary تاگ: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد |
||
ھێڵی ١٦٩: | ھێڵی ١٦٩: | ||
| [[ھەسارەی گازی]] |
| [[ھەسارەی گازی]] |
||
|} |
|} |
||
==وێنەی هەسارەکان== |
|||
<gallery> |
|||
پەڕگە:Mercury in color - Prockter07-edit1.jpg|وێنۆک|[[زاوە]] |
|||
پەڕگە:Venus-real color.jpg|وێنۆک|[[ڤینۆس]] |
|||
پەڕگە:The Earth seen from Apollo 17.jpg|وێنۆک|[[زەوی]] |
|||
پەڕگە:OSIRIS Mars true color.jpg|[[بارام (گەڕەستێرە)]] |
|||
پەڕگە:Saturn during Equinox.jpg|وێنۆک|[[کەیوان]] |
|||
پەڕگە:Jupiter by Cassini-Huygens.jpg|وێنۆک|[[هورمز]] |
|||
پەڕگە:Uranus2.jpg|وێنۆک|[[یۆرانۆس]] |
|||
پەڕگە:Neptune - Voyager 2 (29347980845) flatten crop.jpg|وێنۆک|[[نێپتۆن]] |
|||
</gallery> |
|||
== سەرچاوەکان == |
== سەرچاوەکان == |
وەک پێداچوونەوەی ١٣:١٦، ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠
| ||||||||
ھەشت ھەسارەکەی کۆمەڵەی خۆر
|
ھەسارە یان ئەستێرەی گەڕۆک یان گەڕەستێر، (بە ئینگلیزی: Planet) تەنێکە بە دەوری ئەستێرەیەکدا دەگەڕێت و لە خۆیەوە ڕووناکیی نییە. لە کۆمەڵەی خۆردا چەند ھەسارەیەک ھەیە وەکوو: بارام، زەوی و ھتد.
١ زاوە |
٢ ڤینۆس |
٣ زەوی |
٤ بارام |
٥ ھورمز |
٦ کەیوان |
٧ ئورانوس |
٨ نێپتۆن |
رێژەی گەڕەستێر لە گەلەستێرەی خۆمان
لە تازەترین لێدوانەکانی فەلەکناسانی پسپۆڕانی لە بواری دۆزینەوەی ھەسارە دەرەکییەکان دەربارەی ھەسارەکانی دەرەوەی سیستەمی خۆردا ھاتووە کەوا دەرەنجامی لێکۆڵینەوەو رووماڵکردنەکان لە رێگای تەلەسکۆبی ئاسمانی کێپلەر ی زۆر پێشکەوتوودا ئاماژە بە بوونی نزیکەی ٥٠ میلیارد ھەسارە دەدات، نەوەک لە گەردووندا، بەڵکو تەنھا لە نێو خودی گەلەستێرەمان (رێی کاکێشان) و لەنێو گەردوونیشدا نزیکەی ٢٠٠ میلیارد گەلەستێرە ھەیەو نزیکەی ٥٠٠ میلیۆن لەو ھەسارانە دەکەونە شوێن و ناوچەی ناسراو بە (ناوچە گەرمییە مامناوەندییەکان)، واتە رووی ئەو ھەسارانە نە زۆر گەرمن یان زۆر ساردن و بەمەش ئەگەرەکانی بوونی ژیان تێیاندا بەدوور نازانرێت. ئەم لێدوانەی زانایان بە دۆزینەوە تازەکانی تەلەسکۆبی ئاسمانی کێپلەر ەوە پشت ئەستوور بووەو لەسەرووی ھەموو ئەو پسپۆڕانەش، سەرۆکی پڕۆسیسە زانستییەکانی تەلیسکۆپی ئاسمانی کێپلەر (ویلیام بوروکی) گوتوویەتی: "لە دەستپێکدا زانایان دەستیان کردبوو بە ئەژماردنی ئەو ھەسارانەی کە لە ساڵی یەکەمی گەڕان و روماڵکردندا دۆزرابوونەوە، ئەوەش تەنھا لە ناوچەیەکی زۆر بچووکی دەستنیشانکراوی بۆشایی ئاسمانی نێو گەلەستێرەمان بوو، پاشان بەشێوەیەکی نزیککراوەیی یان پێشبینی بۆکراوی ئەگەری بوونی ھەسارەکان لەنێو تەواوی گەلەستێرەماندا ئەژمارکرا" تاوەکو ئێستا تەلەسکۆبی ئاسمانی کێپلەر ١٢٤٨ ھەسارەی دۆزیوەتەوە و٥٤ یان کەوتوونەتە نێو ناوچەی پلەی گەرمیی مامناوەندی. بەو پێیە رەنگە بە شێوەیەکی رێژەیی ھەر ئەستێرەیەک دوو ھەسارەی بە دەوردا بخولێتەوەو رەنگە ھەندێکیشیان زیاتر لە دوو ھەسارە بەدەوەریاندا بخولێنەوەو لە نێو خودی گەلەستێرەشماندا نزیکەی ١٠٠ میلیارد ئەستێرە ھەیە، بەڵام ھەندێکی دیکە ئەم ژمارەیە بۆ ٣٠٠ میلیارد ئەستێرە مەزەندە دەکەن. ھەردوو حاڵەت راستی بیرو بۆچوونی فەلەکناسی ناوداری کۆچکردوو کارل سەیگن مان دێنێتەوە یاد کە بەر لە چەندین ساڵ پێشبینی بوونی چەندین ھەسارەو بگرە شێوازی جۆراوجۆری ژیان و جیھانی دیکەی جگە لە زەوی لە نێو گەلەستێرەو گەردووندا کردبوو و ئێستاش بەشێک لەو پێشبینیانەی ھاتوونەتە دی.
داتا و زانیاریەکانی هەسارەکانی کۆمەڵەی خۆر
داتا و زانیاریەکانی هەسارەکانی کۆمەڵەی خۆر
تایبەتمەندی هەسارەکان:
ناوی هەسارە | خوولگەی تەواو | بەرە | خوولگەی نیوە تیرەی بازنەیی (باڵانسی گەردوونی) | خوولگەی چەرخ (بە ساڵ) | لاری لۆ هێڵی یەکسانی لە رۆژەوە | نا ناوەندی خوولگەیی | سوورانەوە بە دەوری تەوەری خۆی (بە رۆژ) | رێژەی مانگەکان لە دەوری هەسارە | بازنە | تەوشک | جۆری هەسارە |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(زاوە) عەتارد | ٠,٣٨٢ | ٠,٠٦ | ٠,٣٩ | ٠,٢٤ | ٣,٣٨ | ٠,٢٠٦ | ٥٨,٦٤ | — | نیە | نیە | ھەسارەی بەردین |
ڤینوس | ٠,٩٤٩ | ٠,٨٢ | ٠,٧٢ | ٠,٦٢ | ٣,٨٦ | ٠,٠٠٧ | ٢٤٣,٢ | — | نیە | کاربۆن دووئۆکسید و نایترۆجین | ھەسارەی بەردین |
زەوی | ١,٠٠ | ١,٠٠ | ١,٠٠ | ١,٠٠ | ٧,٢٥ | ٠,٠١٧ | ١,٠٠ | مانگ | نیە | ئۆکسجین و نایترۆجین | ھەسارەی بەردین |
مەریخ | ٠,٥٣٢ | ٠,١١ | ١,٥٢ | ١,٨٨ | ٥,٦٥ | ٠,٠٩٣ | ١,٠٣ | ٢ | نیە | کاربۆن دووئۆکسید و نایترۆجین | ھەسارەی بەردین |
ھورمز | ١١,٢٠٩ | ٣١٧,٨ | ٥,٢٠ | ١١,٨٦ | ٦,٠٩ | ٠,٠٤٨ | ٠,٤١ | ٤٩ | هەیتی | ھایدرۆجین و ھیلیۆم | ھەسارەی گازی |
کەیوان | ٩,٤٤٩ | ٩٥,٢ | ٩,٥٤ | ٢٩,٤٦ | ٥,٥١ | ٠,٠٥٤ | ٠,٤٣ | ٥٢ | هەیتی | ھایدرۆجین و ھیلیۆم | ھەسارەی گازی |
ئورانوس | ٤,٠٠٧ | ١٤,٦ | ١٩,٢٢ | ٨٤,١ | ٦,٤٨ | ٠,٠٤٧ | -٠,٧٢ | ٢٧ | هەیتی | ھایدرۆجین و ھیلیۆم | ھەسارەی گازی |
نێپتۆن | ٣,٨٨٣ | ١٧,٢ | ٣٠,٠٦ | ١٦٤,٨ | ٦,٤٣ | ٠,٠٠٩ | ٠,٦٧ | ١٣ | هەیتی | ھایدرۆجین و ھیلیۆم | ھەسارەی گازی |
وێنەی هەسارەکان
سەرچاوەکان
ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |