زمانە ھیندی و ئەورووپییەکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەڕان بە مێژوودا

→ گۆڕانکاریی کۆنتر گۆڕانکاریی نوێتر ←

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

دیداریویکیدەق

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٤:٥٤، ١٨ی ئایاری ٢٠١٩

زمانە ھیندی و ئەورووپییەکان (بە ئینگلیزی: Indo-European languages) یەکێکە لە بەناوبانگترین خێزانە زمانەکانی جیھان.

ئەو زمانانەی کە سەر بە زمانە ھیندی و ئەورووپییەکانن

ھیندی ئێرانی، وئەبێتە دوو بەشەوە:
- زمانە ھیندیەئاریەکان:کە چەند زمانێک لە خۆ ئەگرێ:
  - ھیندی کە زمانی فەرمیە لەھیندستان.
  - ئوردوو کە زمانی فەرمیە لە پاکستان
  - بەنگالا کە زمانی فەرمیە لە بەنگلادیش
- زمانە ئێرانیەکان وەلە شێوە کۆنەکەی دا زمانە ئاڤێستاییەکان کە یەکەم وتاری زەردەشتی پێ بڵاو کرایەوە. ئەم خێزانە زمانی پاڵەیی لە خۆ ئەگرێ (لە ساڵی ٥٢٠ بۆ ٣٥٠ی پێش زایین)، لەم زمانانە زمانی کوردی، فارسی، ئەفگانی درووست بووە.
زمانی ئەرمەنی لە سەدەی ١٠ی پێش زایینەوە.
زمانی توکاری ئەم زمانە لە سەرەتاییەکانی سەدەی بیستەم لە ڕۆژھەڵاتی تورکستان دۆزرایەوە.
زمانی حیتی ئەویش وەکو زمانی توکاریە لە سەرەتاییەکانی سەدەی بیستەم لە ئەنادۆل دۆزرایەوە.
زمانی یۆنانی یان زمانی کلاسیکی یۆنانی ئەمیش ئەبێتە سێ بەشەوە بە گوێرەی زاراوەکان ionisch-attisch، achaisch وdorisch
زمانی ئەلبانی ئەم زمانە لە ئەلبانیا وباشووری ئیتالیا بەربڵاووە
زمانی ئیتاڵیکی لە کۆندا بەشکرا بۆ و
.لاتینی کە زمانی گشتی بوو لە ڕۆما گرنگترین زمانە لە Latino-Faliskisch، ھەر لە زمانی لاتینیەوە زاراوەکانی تر دەرچوون کە ئەمڕوو بە زمانە ڕۆمانسیەکان ئەناسرێن وەکو ئیسپانی،ئیتاڵی، فەڕەنسی،پورتوگالی و ڕۆمانی.
زمانی کیلتی کە زمانێکی زۆر باوبوو لە ئەورووپا. کە دوو زمان لە خۆ ئەگرێ، زمانێک کە دانیشتووانی دوورگە قسەی پێ دەکەن، وزمانێکی تر کە دانیشتووانی وشکایی قسەی پێ دەکەن (ئەم زمانە لەناوچووە). ئەو زمانانەی کە سەر بە زمانی دوورگەیە ئەمانەن:
- زمانی گالی ئیرلەندی ئەویش زمانی ئیرلەندایە.
- زمانی گالی ئوسکوتلەندی ئەویش زمانی ئوسکوتلەندایە.
- زمانی ویلزی لە ویلز ئەویش زمانێکی بەریتانیە.
زمانە بیلتیەکان، کە ئەبێتە سێ بەشە زمانەوە:
- لیتوانی
- لاتیفی
- بڕووسی کۆن کە لە ناوچوو نزیکەی ١٧٠٠ دوای زایین
زمانی سلاڤی کە ئەمانە لە خۆ ئەگرێ:
- سلاڤی باشوور:بولگاری، سیربۆکرواتی،سلۆڤینی.
- سلاڤی ڕۆژاوا:چیکی،سلۆڤاکی،پۆڵەندی.
- سلاڤی ڕۆژھەڵات:ڕووسی،ئۆکرانی.
زمانە جیرمانیەکان بەناوبانگترین زمان لەم گرووپە ئینگلیزی و ئەڵمانیە.

سەرچاوەکان

بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Indo-European languages»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ١٨ی ئایاری ٢٠١٩.

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
 [[پەڕگە:Indo-European branches map.svg|وێنۆک]]
 '''زمانە ھیندی و ئەورووپییەکان''' ({{بە ئینگلیزی|Indo-European languages}}) یەکێکە لە بەناوبانگترین خێزانە زمانەکانی جیھان.
@@ ھێڵی ٦: / ھێڵی ٥: @@
 == ئەو زمانانەی کە سەر بە زمانە ھیندی و ئەورووپییەکانن ==
 * ھیندی ئێرانی، وئەبێتە دوو بەشەوە:
-**[[نەژادی ئاری|زمانە ھیندیەئاریەکان]]:کە چەند زمانێک لە خۆ ئەگرێ:
+** [[نەژادی ئاری|زمانە ھیندیەئاریەکان]]:کە چەند زمانێک لە خۆ ئەگرێ:
-***[[ھیندی]] کە زمانی فەرمیە لە[[ھیندستان]].
+*** [[ھیندی]] کە زمانی فەرمیە لە[[ھیندستان]].
-***[[زمانی ئوردوو|ئوردوو]] کە زمانی فەرمیە لە [[پاکستان]]
+*** [[زمانی ئوردوو|ئوردوو]] کە زمانی فەرمیە لە [[پاکستان]]
-***[[زمانی بەنگلا|بەنگالا]] کە زمانی فەرمیە لە [[بەنگلادیش]]
+*** [[زمانی بەنگلا|بەنگالا]] کە زمانی فەرمیە لە [[بەنگلادیش]]
 ** [[زمانە ئێرانیەکان]] وەلە شێوە کۆنەکەی دا زمانە ئاڤێستاییەکان کە یەکەم وتاری [[زەردەشت]]ی پێ بڵاو کرایەوە. ئەم خێزانە زمانی پاڵەیی لە خۆ ئەگرێ (لە ساڵی ٥٢٠ بۆ ٣٥٠ی پێش زایین)، لەم زمانانە زمانی [[کوردی]]، [[فارسی]]، ئەفگانی درووست بووە.
 * [[زمانی ئەرمەنی]] لە سەدەی ١٠ی پێش زایینەوە.
 * زمانی توکاری  ئەم زمانە لە سەرەتاییەکانی سەدەی بیستەم لە ڕۆژھەڵاتی تورکستان دۆزرایەوە.
-*[[زمانی ھیتی|زمانی حیتی]] ئەویش وەکو زمانی توکاریە لە سەرەتاییەکانی سەدەی بیستەم لە [[ئەنادۆڵ|ئەنادۆل]] دۆزرایەوە.
+* [[زمانی ھیتی|زمانی حیتی]] ئەویش وەکو زمانی توکاریە لە سەرەتاییەکانی سەدەی بیستەم لە [[ئەنادۆڵ|ئەنادۆل]] دۆزرایەوە.
-*[[زمانی یۆنانی]] یان زمانی کلاسیکی یۆنانی ئەمیش ئەبێتە سێ بەشەوە بە گوێرەی زاراوەکان ionisch-attisch، achaisch وdorisch
+* [[زمانی یۆنانی]] یان زمانی کلاسیکی یۆنانی ئەمیش ئەبێتە سێ بەشەوە بە گوێرەی زاراوەکان ionisch-attisch، achaisch وdorisch
 * [[زمانی ئەلبانی]] ئەم زمانە لە [[ئەلبانیا]] وباشووری [[ئیتالیا]] بەربڵاووە
 * زمانی ئیتاڵیکی لە کۆندا بەشکرا بۆ  و
 *.[[لاتینی]] کە زمانی گشتی بوو لە [[ڕۆما]] گرنگترین زمانە لە Latino-Faliskisch، ھەر لە زمانی لاتینیەوە زاراوەکانی تر دەرچوون کە ئەمڕوو بە زمانە ڕۆمانسیەکان ئەناسرێن وەکو [[ئیسپانی]]،[[ئیتاڵی]]، [[فەڕەنسی]]،[[پورتوگالی]] و ڕۆمانی.
-* زمانی کیلتی کە زمانێکی زۆر باوبوو لە [[ئەوروپا]]. کە دوو زمان لە خۆ ئەگرێ، زمانێک کە دانیشتووانی دوورگە قسەی پێ دەکەن، وزمانێکی تر کە دانیشتووانی وشکایی قسەی پێ دەکەن (ئەم زمانە لەناوچووە). ئەو زمانانەی کە سەر بە زمانی دوورگەیە ئەمانەن:
+* زمانی کیلتی کە زمانێکی زۆر باوبوو لە [[ئەورووپا]]. کە دوو زمان لە خۆ ئەگرێ، زمانێک کە دانیشتووانی دوورگە قسەی پێ دەکەن، وزمانێکی تر کە دانیشتووانی وشکایی قسەی پێ دەکەن (ئەم زمانە لەناوچووە). ئەو زمانانەی کە سەر بە زمانی دوورگەیە ئەمانەن:
 ** زمانی گالی ئیرلەندی ئەویش زمانی [[ئیرلەند|ئیرلەندایە]].
 ** زمانی گالی ئوسکوتلەندی ئەویش زمانی ئوسکوتلەندایە.
@@ ھێڵی ٢٧: / ھێڵی ٢٦: @@
 ** بڕووسی کۆن کە لە ناوچوو نزیکەی ١٧٠٠ دوای زایین
 * زمانی سلاڤی کە ئەمانە لە خۆ ئەگرێ:
-** سلاڤی باشوور:[[زمانی بولگاری|بولگاری]]،سیربۆکرواتی،[[زمانی سلۆڤێنی|سلۆڤینی]].
+** سلاڤی باشوور:[[زمانی بولگاری|بولگاری]]، سیربۆکرواتی،[[زمانی سلۆڤێنی|سلۆڤینی]].
 ** سلاڤی ڕۆژاوا:چیکی،[[زمانی سلۆڤاکی|سلۆڤاکی]]،[[پۆڵەندی]].
 ** سلاڤی ڕۆژھەڵات:[[ڕووسی]]،[[زمانی ئوکراینی|ئۆکرانی]].
 * [[زمانە جیرمانیەکان]] بەناوبانگترین زمان لەم گرووپە [[ئینگلیزی]] و [[ئەڵمانی]]ە.
-*
-*
-*
 == سەرچاوەکان ==
-* {{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://en.m.wikipedia.org/wiki/Indo-European_languages|سەردێڕ=Indo-European languages|زمان=ئینگلیزی|سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠١٩}}<br />
+* {{بیرخستنەوەی ویکی|بەستەر=https://en.wikipedia.org/wiki/Indo-European_languages|سەردێڕ=Indo-European languages|زمان=ئینگلیزی|سەردان=١٨ی ئایاری ٢٠١٩}}
-*
-*
 [[پۆل:ھیندی و ئەورووپی]]
-[[پۆل:زمانە ھیندی و ئەورووپییەکان| ]]
+[[پۆل:زمانە ھیندی و ئەورووپییەکان|زمانە ھیندی و ئەورووپییەکان]]
 [[پۆل:بنەماڵەکانی زمان]]