دەیڤد ھیلبێرت: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

دەستکاریی گرێدانەکان
لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
گەڕان بە مێژوودا
→ گۆڕانکاریی کۆنترگۆڕانکاریی نوێتر ←
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
دیداریویکیدەق
چاکسازیی ژمارەکان
ھێڵی ٣: ھێڵی ٣:
| image = Hilbert.jpg
| image = Hilbert.jpg
| image_size = 220px
| image_size = 220px
| caption = دەیڤد ھیلبێرت (1912)
| caption = دەیڤد ھیلبێرت (١٩١٢)
| birth_date = {{birth date|1862|1|23|df=y}}
| birth_date = {{birth date|١٨٦٢|١|٢٣|df=y}}
| birth_place = [[کۆنیگسبێرگ]]
| birth_place = [[کۆنیگسبێرگ]]
| death_date = {{death date and age|1943|2|14|1862|1|23|df=y}}
| death_date = {{death date and age|١٩٤٣|٢|١٤|١٨٦٢|١|٢٣|df=y}}
| death_place = [[Göttingen]], [[ئەڵمانیای نازی]]
| death_place = [[Göttingen]], [[ئەڵمانیای نازی]]
| nationality = [[ئاڵمانی]]
| nationality = [[ئاڵمانی]]
ھێڵی ١٣: ھێڵی ١٣:
| alma_mater = [[زانکۆی کۆنیگسبێرگ]] ([[PhD]])
| alma_mater = [[زانکۆی کۆنیگسبێرگ]] ([[PhD]])
| thesis_title = On Invariant Properties of Special Binary Forms, Especially of Spherical Functions
| thesis_title = On Invariant Properties of Special Binary Forms, Especially of Spherical Functions
| thesis_year = 1885
| thesis_year = ١٨٨٥
| doctoral_advisor = [[Ferdinand von Lindemann]]<ref name="Lindemann">{{MathGenealogy|id=7298}}</ref>
| doctoral_advisor = [[Ferdinand von Lindemann]]<ref name="Lindemann">{{MathGenealogy|id=٧٢٩٨}}</ref>
| doctoral_students = [[ویلیام ئاکێرمان]]<br />[[ھێنریچ بێھمان]]<br />[[ئۆتۆ بلومێنتال]]<b
| doctoral_students = [[ویلیام ئاکێرمان]]<br />[[ھێنریچ بێھمان]]<br />[[ئۆتۆ بلومێنتال]]<b
| notable_students = [[ژان ڤۆن نیومان]]
| notable_students = [[ژان ڤۆن نیومان]]
| influences = [[ئێمانۆئیل کانت]]<ref>Richard Zach, [http://plato.stanford.edu/entries/hilbert-program/ "Hilbert's Program"], The Stanford Encyclopedia of Philosophy.</ref>
| influences = [[ئێمانۆئیل کانت]]<ref>Richard Zach, [http://plato.stanford.edu/entries/hilbert-program/ "Hilbert's Program"], The Stanford Encyclopedia of Philosophy.</ref>
| known_for = [[تیۆرمی سەرەکیی ھیلبێرت]]<br />[[بەڵگەنەویستەکانی ھیلبێرت]]<br />[[کێشەکانی ھیلبێرت]]<br />[[پرۆگرامی ھیلبێرت]]<br />[[Einstein–Hilbert action]]<br />[[بۆشاییی ھیلبێرت]]<br />[[جیاکاری و تەواوکاریی ئێپسیلۆن]]
| known_for = [[تیۆرمی سەرەکیی ھیلبێرت]]<br />[[بەڵگەنەویستەکانی ھیلبێرت]]<br />[[کێشەکانی ھیلبێرت]]<br />[[پرۆگرامی ھیلبێرت]]<br />[[Einstein–Hilbert action]]<br />[[بۆشاییی ھیلبێرت]]<br />[[جیاکاری و تەواوکاریی ئێپسیلۆن]]
| prizes = [[Lobachevsky Prize]] <small>(1903)</small>{{Citation needed lead|date=September 2016}}<br>[[Bolyai Prize]] <small>(1910)</small>{{Citation needed lead|date=September 2016}}<br>[[Foreign Member of the Royal Society|ForMemRS]]<ref name="frs">{{Cite journal | last1 = Weyl | first1 = H. | authorlink = Hermann Weyl| title = David Hilbert. 1862-1943 | doi = 10.1098/rsbm.1944.0006 | journal = [[Obituary Notices of Fellows of the Royal Society]] | volume = 4 | issue = 13 | pages = 547–553| year = 1944 | pmid = | pmc = }}</ref>
| prizes = [[Lobachevsky Prize]] <small>(١٩٠٣)</small>{{Citation needed lead|date=September 2016}}<br>[[Bolyai Prize]] <small>(١٩١٠)</small>{{Citation needed lead|date=September 2016}}<br>[[Foreign Member of the Royal Society|ForMemRS]]<ref name="frs">{{Cite journal | last1 = Weyl | first1 = H. | authorlink = Hermann Weyl| title = David Hilbert. 1862-1943 | doi = 10.1098/rsbm.1944.0006 | journal = [[Obituary Notices of Fellows of the Royal Society]] | volume = ٤ | issue = ١٣ | pages = ٥٤٧–٥٥٣| year = ١٩٤٤ | pmid = | pmc = }}</ref>
| spouse = کەتی ژێرۆچ
| spouse = کەتی ژێرۆچ
| children = فرانز (b. 1893)
| children = فرانز (b. 1893)
}}
}}
'''دەیڤد ھیلبێرت''' ({{بە ئاڵمانی|David Hilbert}}) لەدایکبووی ۲۳ [[کانوونی دووەم]] ۱۸۶۲ لە [[کۆنیگسبێرگ]]، [[پرۆسی ڕۆژھەڵات]]، ماتماتیکزانی ئەڵمانی و یەکێک لە بەناوبانگترین ماتماتیکزانانی سەدەی نۆزدەھەم و سەرەتاکانی سەدەی بیستەمە. ھیلبێرت کاریگەریی زۆری ھەبوو لە پەرەپێدان و داھێنانی [[مێکانیک کوانتۆم]]ی و تەنانەت [[بیردۆزی ڕێژەیی]] و ھەروەھا بەردی بناغەی لقی [[شیکاریی فانکشنی]]ی دانا و پەرەی پێدا.
'''دەیڤد ھیلبێرت''' ({{بە ئاڵمانی|David Hilbert}}) لەدایکبووی ٢٣ [[کانوونی دووەم]] ١٨٦٢ لە [[کۆنیگسبێرگ]]، [[پرۆسی ڕۆژھەڵات]]، ماتماتیکزانی ئەڵمانی و یەکێک لە بەناوبانگترین ماتماتیکزانانی سەدەی نۆزدەھەم و سەرەتاکانی سەدەی بیستەمە. ھیلبێرت کاریگەریی زۆری ھەبوو لە پەرەپێدان و داھێنانی [[مێکانیک کوانتۆم]]ی و تەنانەت [[بیردۆزی ڕێژەیی]] و ھەروەھا بەردی بناغەی لقی [[شیکاریی فانکشنی]]ی دانا و پەرەی پێدا.


== پەراوێزەکان ==
== پەراوێزەکان ==

وەک پێداچوونەوەی ‏١٦:٢٠، ١٠ی شوباتی ٢٠١٩

دەیڤد ھیلبێرت
دەیڤد ھیلبێرت (١٩١٢)
لەدایکبوون (١٨٦٢-0١-٢٣) ٢٣ی کانوونی دووەمی ١٨٦٢
کۆنیگسبێرگ
مردن١٤ی شوباتی ١٩٤٣(١٩٤٣-٠٢-١٤) (٨١ ساڵ ژیاوە)
Göttingen, ئەڵمانیای نازی
نەتەوەئاڵمانی
بوارەکانماتماتیک, فیزیک و فەلسەفە
دامەزراوەکانزانکۆی کۆنیگسبێرگ
زانکۆی گۆتینگن
خوێندی باڵازانکۆی کۆنیگسبێرگ (PhD)
تێزەکانOn Invariant Properties of Special Binary Forms, Especially of Spherical Functions (١٨٨٥)
ڕاوێژکاری دکتۆراFerdinand von Lindemann[١]
قوتابییەکانی دکتۆراویلیام ئاکێرمان
ھێنریچ بێھمان
ئۆتۆ بلومێنتال<b
Other notable studentsژان ڤۆن نیومان
ناسراوە بەھۆیتیۆرمی سەرەکیی ھیلبێرت
بەڵگەنەویستەکانی ھیلبێرت
کێشەکانی ھیلبێرت
پرۆگرامی ھیلبێرت
Einstein–Hilbert action
بۆشاییی ھیلبێرت
جیاکاری و تەواوکاریی ئێپسیلۆن
گاریگەرییەکانئێمانۆئیل کانت[٢]
خەڵاتە دیارەکانLobachevsky Prize (١٩٠٣)داڕێژە:Citation needed lead
Bolyai Prize (١٩١٠)داڕێژە:Citation needed lead
ForMemRS[٣]
ھاوسەرکەتی ژێرۆچ
منداڵەکانفرانز (b. 1893)

دەیڤد ھیلبێرت (بە ئەڵمانی: David Hilbert) لەدایکبووی ٢٣ کانوونی دووەم ١٨٦٢ لە کۆنیگسبێرگ، پرۆسی ڕۆژھەڵات، ماتماتیکزانی ئەڵمانی و یەکێک لە بەناوبانگترین ماتماتیکزانانی سەدەی نۆزدەھەم و سەرەتاکانی سەدەی بیستەمە. ھیلبێرت کاریگەریی زۆری ھەبوو لە پەرەپێدان و داھێنانی مێکانیک کوانتۆمی و تەنانەت بیردۆزی ڕێژەیی و ھەروەھا بەردی بناغەی لقی شیکاریی فانکشنیی دانا و پەرەی پێدا.

پەراوێزەکان

  1. ^ دەیڤد ھیلبێرت لە Mathematics Genealogy Project
  2. ^ Richard Zach, "Hilbert's Program", The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  3. ^ Weyl, H. (1944). "David Hilbert. 1862-1943". Obituary Notices of Fellows of the Royal Society. ٤ (١٣): ٥٤٧–٥٥٣. doi:10.1098/rsbm.1944.0006.

سەرچاوەکان

ویکیپیدیای فارسی

دەروازەی ماتماتیکدەروازە ماتماتیک
دەروازەی ژیاننامەدەروازە ژیاننامە


وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=دەیڤد_ھیلبێرت&oldid=603732»