ئۆقیانووسی ھیند: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٨:٥١، ٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٩

ئوقیانووسی هیند یان زەریای هیندی سێیەمین ئوقیانووسی گەورەی سەر زەوییە کە نزیکەی ٢٠% ئاوی جیهانی لە خۆ دەگرێت و ڕووبەرەکەی نزیکەی ٧٤،٩ ملیۆن کیلۆمەتر دووجایە. قووڵترین شوێنی ئەم زەریایە ٨٠٤٧ مەتر قووڵەو بەشی زۆری زەریاکە دەکەوێتە نیوەگۆی باشووری زەوی. هەر سێ کیشوەری ئاسیا و ئەفریقیا و ئوسترالیا دەکەونە سەر ئەم زەریایە و ئەم ئۆقیانووسە هاوسنوورە لەگەڵ ئۆقیانووسی ئەتڵەسی و ئۆقیانووسی ئارام وە لە باشووریشەوە دەگاتەوە بە ئۆقیانووسی باشوور.^[١]

جوگرافیا

ئەو دەریا کراوانە و تەنگەبەر و کەنداوانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیند بریتین لە:-


ناو	ڕووبەر بە کم دووجا	تێبینی
کەناڵی مۆزامبیک
دەریای عەرەب	٣،٨٦٢،٠٠٠
کەنداوی عەدەن	٥٣٠،٠٠٠	بەشێکە لە دەریای عەرەب
باب المندب		تەنگەبەرێکە لە نێوان کەنداوی عەدەن و دەریای سوور
دەریای سوور	٤٣٨،٠٠٠
کەنداوی عومان	١٨١،٠٠٠	بەشێکە لە دەریای عەرەب
تەنگەبەری هورمز		دەکەوێتە نێوان کەنداوی عومان و کەنداوی عەرەب
کەنداوی عەرەب	٢٣٥،٠٠٠
دەریای لاکادیڤ	٧٨٦،٠٠٠
کەنداوی بەنگال	٢،١٧١،٠٠٠
دەریای ئەندامان	٧٩٧،٧٠٠
دەربەندی مالاکا		دەیبەستێتەوە بە دەریای چینی باشوور
دەریای تیمۆر	٦١،٥٠٠	باکووری ئوسترالیا
کەنداوی گەورەی ئوسترالیا	٤٨٤،٠٠٠	باشووری ئوسترالیا

ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیندی

ئەفریقا

لەباشوورەوە بۆ با

ئەفریقیای باشوور، مۆزامبیک، تانزانیا، کینیا، سۆماڵیا، جیبوتی، ئیریتریا، سودان و میسر

میسر (صحرای سینا), ئیسرائیل, ئوردن, عەرەبستانی سعوودی, یەمەن, عومان, میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان, قەتەر, بەحرەین, کووەیت, عێراق, ئێران, پاکستان, ھیندستان, ماڵدیڤ, British Indian Ocean Territory, سریلانکا, بەنگلادێش, میانمار (میانمار), تایلەند, مالیزیا, ئیندۆنیزیا, دوورگەکانی کۆکۆس , Christmas Island

ئوقیانوسیا

دوورگەکانی ئاشمور و کارتێر, ئیندۆنیزیا, تیمۆری ڕۆژھەڵات, ئوسترالیا

باشووری ئۆقیانوسی هیند

دوورگەکانی هێرد و مەک دۆناڵد]], French Southern and Antarctic Lands

پەراوێز

^ http://books.google.com/?id=2pMOAAAAQAAJ&pg=PA33&dq=Indian+Ocean+20%25

[1] ttp://books.google.com/?id=2pMOAAAAQAAJ&pg=PA33&dq=Indian+Ocean+20%25

[١]

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
+[[پەڕگە:Indian Ocean-CIA WFB Map.png|230px|وێنۆک|چەپ|ئوقیانووسی هیند]]'''[[ئۆقیانووس|ئوقیانووس]]<nowiki/>ی هیند یان زەریای هیندی''' سێیەمین ئوقیانووسی گەورەی سەر [[زەوی]]یە کە نزیکەی ٢٠% ئاوی جیهانی لە خۆ دەگرێت و ڕووبەرەکەی نزیکەی ٧٤،٩ ملیۆن کیلۆمەتر دووجایە. قووڵترین شوێنی ئەم زەریایە ٨٠٤٧ مەتر قووڵەو بەشی زۆری زەریاکە دەکەوێتە [[نیوەگۆی باشوور|نیوەگۆی باشووری زەوی]]. هەر سێ [[کیشوەر]]<nowiki/>ی [[ئاسیا]] و [[ئەفریقا|ئەفریقیا]] و [[ئوسترالیا]] دەکەونە سەر ئەم زەریایە و ئەم ئۆقیانووسە هاوسنوورە لەگەڵ [[ئۆقیانووسی ئەتڵەسی]] و [[ئۆقیانووسی ئارام]] وە لە باشووریشەوە دەگاتەوە بە ئۆقیانووسی باشوور.<ref>http://books.google.com/?id=2pMOAAAAQAAJ&pg=PA33&dq=Indian+Ocean+20%25</ref>
-[[پەڕگە:Indian Ocean-CIA WFB Map.png|230px|وێنۆک|چەپ|ئوقیانووسی هیند]]
-'''ئوقیانووسی هیند''' سێیەمین ئوقیانووسی گەورەی سەر [[زەوی]]یە کە نزیکەی ٢٠% ئاوی جیهانی لە خۆ دەگرێتەوە.<ref>http://books.google.com/?id=2pMOAAAAQAAJ&pg=PA33&dq=Indian+Ocean+20%25</ref>
+== جوگرافیا ==
-==ئەو وڵاتانەی تیایدان==
+ئەو دەریا کراوانە و تەنگەبەر و کەنداوانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیند بریتین لە:-
-== کشورهای کرانه‌ای ==
+{| class="wikitable"
+|+
+!ناو
+!ڕووبەر بە کم دووجا
+!تێبینی
+|-
+|کەناڵی مۆزامبیک
+|
+|
+|-
+|دەریای عەرەب
+|٣،٨٦٢،٠٠٠
+|
+|-
+|کەنداوی عەدەن
+|٥٣٠،٠٠٠
+|بەشێکە لە دەریای عەرەب
+|-
+|باب المندب
+|
+|تەنگەبەرێکە لە نێوان کەنداوی عەدەن و دەریای سوور
+|-
+|دەریای سوور
+|٤٣٨،٠٠٠
+|
+|-
+|کەنداوی عومان
+|١٨١،٠٠٠
+|بەشێکە لە دەریای عەرەب
+|-
+|تەنگەبەری هورمز
+|
+|دەکەوێتە نێوان کەنداوی عومان و کەنداوی عەرەب
+|-
+|کەنداوی عەرەب
+|٢٣٥،٠٠٠
+|
+|-
+|دەریای لاکادیڤ
+|٧٨٦،٠٠٠
+|
+|-
+|کەنداوی بەنگال
+|٢،١٧١،٠٠٠
+|
+|-
+|دەریای ئەندامان
+|٧٩٧،٧٠٠
+|
+|-
+|دەربەندی مالاکا
+|
+|دەیبەستێتەوە بە دەریای چینی باشوور
+|-
+|دەریای تیمۆر
+|٦١،٥٠٠
+|باکووری ئوسترالیا
+|-
+|کەنداوی گەورەی ئوسترالیا
+|٤٨٤،٠٠٠
+|باشووری ئوسترالیا
+|}
+== ئەو دەوڵەتانەی دەکەونە سەر ئۆقیانووسی هیندی ==
 === [[ئەفریقا]] ===
+لەباشوورەوە بۆ با
-{{ZAF}}, {{MOZ}}, {{MDG}}, ''{{ATF}}'', {{FRA}} ([[رئونیون]]), {{MUS}}, ''{{MYT}}'', {{COM}}, {{TZA}}, {{SEY}}, {{KEN}}, {{SOM}}, {{DJI}}, {{ERI}}, {{SUD}}, {{EGY}}
+ئەفریقیای باشوور، مۆزامبیک، تانزانیا، کینیا، سۆماڵیا، جیبوتی، ئیریتریا، سودان و میسر
-=== [[ئاسیا]] ===
 {{EGY}} ([[صحرای سینا]]), {{ISR}}, {{JOR}}, {{SAU}}, {{YEM}}, {{OMA}}, {{UAE}}, {{QAT}}, {{BHR}}, {{KUW}}, {{IRQ}}, {{IRN}}, {{PAK}}, {{IND}}, {{MDV}}, ''{{IOT}}'', {{LKA}}, {{BGD}}, {{BIR}} (میانمار), {{THA}}, {{MYS}}, {{IDN}}, ''{{CCK}}'', ''{{CXR}}''