پەرتبوون (ئامار): جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٣:٤٥، ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨

پێوەرەکانی پەرتبوون ^[١] (بە ئینگلیزی: Measures of variability) بەو بەھا یان بەو ژمارانە دەوترێت کە پەرتبوون و بڵاوبوونەوەی کۆمەڵە پێدراوەکان وەسف دەکەن،^[٢] لە کاتێکدا ڕووکردنە چەق جەخت دەکات لەسەر ناوەندی کۆمەڵە پێدراوەکان. پەرتبوون یەکێک لە گرینگترین چەمکەکانی ئامار و مەودا یان مەودای چواریەکی، لێکنەچوون و لادانی پێوانەیی، ناسراوترین پێوەرن لە پێوەرەکانی پەرتبوون.

پێوەرەکان

ھەموو پێوەرەکانی پەرتبوون ژمارەگەلێکی نانەرێنی و ڕاستەقینەن.

مەودا و مەودای چواریەکی

مەودا سادەترین ڕێگەیە بۆ دیاریکردنی پەرتبوونی پێدراوەکان و بریتییە لە جیاوازی نێوان گەورەترین بەھا و بچووکترین بەھا. و مەودای چواریەکی یەکسانە بە جیاوازی نێوان، چواریەکی یەکەم و چواریەکی سێھەم و ھێما دەکرێت بە IQR.

ڤاریانس و لادانی پێوانەیی

ڤاریانس ھێما دەکرێت بە $\sigma ^{2}$ و بریتییە لە ناوەندی دووجاکانی جیاوازی نێوان پێدراوە جیاوازەکان و ناوەندی پێدراوەکانی کۆمەڵەکە و لادانی پێوانەیی بریتییە لە ڕەگی دووجای ڤاریانس.

ئەمانەش ببینە

پێوەرەکانی ڕووکردنە چەق

سەرچاوەکان

^ بیرکاری بۆ ھەمووان، کتێبی قوتابی، پۆلی یازدەھەمی وێژەیی
^ Statistics. Donald J. Koosis. 4Ed. 1997 ISBN 0-471-14688-9, en Parameter error in {{ISBN}}: Invalid ISBN. pp.24

دەروازە ماتماتیک

ئەم ئامار وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

[1] بیرکاری بۆ ھەمووان، کتێبی قوتابی، پۆلی یازدەھەمی وێژەیی

[2] Statistics. Donald J. Koosis. 4Ed. 1997 ISBN 0-471-14688-9, en Parameter error in {{ISBN}}: Invalid ISBN. pp.24

[١]

[٢]

@@ ھێڵی ١: / ھێڵی ١: @@
 [[پەڕگە:Comparison standard deviations.svg|وێنۆک|400px|چەپ|]]
 '''پێوەرەکانی پەرتبوون''' <ref>بیرکاری بۆ ھەمووان، کتێبی قوتابی، پۆلی یازدەھەمی وێژەیی</ref> ({{بە ئینگلیزی|Measures of variability}}) بەو بەھا یان بەو ژمارانە دەوترێت کە پەرتبوون و بڵاوبوونەوەی کۆمەڵە پێدراوەکان وەسف دەکەن،<ref>''Statistics''. Donald J. Koosis. 4Ed. 1997 {{ISBN|0-471-14688-9|en}} pp.24</ref>
-لە کاتێکدا [[پێوەرەکانی ڕووکردنە چەق|ڕووکردنە چەق]] جەخت دەکات لەسەر ناوەندی کۆمەڵە پێدراوەکان.
+لە کاتێکدا [[پێوەرەکانی ڕووکردنە چەق|ڕووکردنە چەق]] جەخت دەکات لەسەر ناوەندی کۆمەڵە پێدراوەکان. پەرتبوون یەکێک لە گرینگترین چەمکەکانی ئامار و [[مەودا (ئامار)|مەودا]] یان [[مەودای چواریەکی]]، [[لێکنەچوون]] و [[لادانی پێوانەیی]]، ناسراوترین پێوەرن لە پێوەرەکانی پەرتبوون.
+== پێوەرەکان ==
-[[مەودا (ئامار)|مەودا]] یان [[مەودای چواریەکی]]، [[لێکنەچوون]] و [[لادانی پێوانەیی]]، ناسراوترین پێوەرن لە پێوەرەکانی پەرتبوون.
+ھەموو پێوەرەکانی پەرتبوون ژمارەگەلێکی نانەرێنی و ڕاستەقینەن.
+===مەودا و مەودای چواریەکی===
+[[مەودا (ئامار)|مەودا]] سادەترین ڕێگەیە بۆ دیاریکردنی پەرتبوونی پێدراوەکان و بریتییە لە جیاوازی نێوان گەورەترین بەھا و بچووکترین بەھا. و [[مەودای چواریەکی]] یەکسانە بە جیاوازی نێوان، [[چواریەک]]ی یەکەم و چواریەکی سێھەم و ھێما دەکرێت بە IQR.
+=== ڤاریانس و لادانی پێوانەیی ===
+[[ڤاریانس]] ھێما دەکرێت بە <math>\sigma^{2}</math> و بریتییە لە ناوەندی دووجاکانی جیاوازی نێوان پێدراوە جیاوازەکان و ناوەندی پێدراوەکانی کۆمەڵەکە و [[لادانی پێوانەیی]] بریتییە لە [[ڕەگی دووجا]]ی ڤاریانس.
 == ئەمانەش ببینە ==
 * [[پێوەرەکانی ڕووکردنە چەق]]