جوولەکایەتی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
Calak (لێدوان | بەشدارییەکان) ب Calak پەڕەی ئایینی یەھوودییەتی گواستەوە بۆ جوولەکایەتی: وتووێژ |
Calak (لێدوان | بەشدارییەکان) ب ناوی نوێ |
||
ھێڵی ١: | ھێڵی ١: | ||
{{نامەی ڕوونکردنەوە|ئایینی جوولەکە|جوولەکە (ڕوونکردنەوە)}} |
{{نامەی ڕوونکردنەوە|ئایینی جوولەکە|جوولەکە (ڕوونکردنەوە)}} |
||
''' |
'''جوولەکایەتی''' (بە [[ئینگلیزی]]: Judaism، [[عەرەبی]]: الیھودیة، لە وشەی ''Iudaismus''ی [[لاتینی]]یەوە، کە داتاشراوە لە وشەی ''Ioudaïsmos''ی گریکییەوە، دواجار لە وشەی יהודה (یەھوداھ)ی [[عیبری]]یەوە "[[یەھوودا]]")، [[ئایین]]، [[فەلسەفە]] و ڕێگای ژیانی [[جوولەکە]]کانە. وەک لە [[کتێبی پیرۆزی عیبری]] (ھەروەھا ناویش دەبرێت بە [[تەناخ]]) سەرچاوەی گرتووە و دەقەکانی تری دوایی وەکوو [[تەلموود]] ڕوونی دەکەنەوە، جوولەکایەتی لەلای پیاوانی ئایینی پێناسە دەکرێت بە پەیوەندییەکی پشتاوپشتی لەنێوان [[خودا لە جوولەکایەتیدا|خودا]] و [[بەنی ئیسرائیل]]دا. [[جوولەکایەتیی ڕەبانییەت]] پێ لەسەر ئەوە دادەگرێت کە خودا [[٦١٣ فەرمایشتەکە|فەرمایشتەکان]]ی خۆی بە [[مووسا]] لەسەر [[چیای سینای]] بەھەردوو ڕێگەی [[تەورات]]ی نووسراو [[تەوراتی زارەکی]] ڕاگەیاندووە. <ref>ماڵپەری torah.org</ref>. ئەم جەختکارییە بەدرێژایی مێژوو لە لایەن [[قەڕاییتەکان]]وە کێبڕکێ کراوە، ئەویش جووڵەیەک بوو کە لەسەدەکانی ناوەڕاستدا دەرکەوت، کە لەئێستادا ھەزاران شوێنکەوتوویان ھەیە، پێشیان وایە کە تەنھا [[تەوراتی نووسراو]] دروستە. |
||
==مێژووی |
==مێژووی جوولەکایەتی == |
||
===سەردەمی مووسا=== |
===سەردەمی مووسا=== |
||
[[بەنی ئیسرائیل]] لە سەردەمی مووسادا لە میسر ڕزگار دەکرێن. دەگەنە بیابانی سینا و تا کۆتایی ژیانی [[مووسا]] لەوێ سەرگەردان دەبن. |
[[بەنی ئیسرائیل]] لە سەردەمی مووسادا لە میسر ڕزگار دەکرێن. دەگەنە بیابانی سینا و تا کۆتایی ژیانی [[مووسا]] لەوێ سەرگەردان دەبن. |
||
ھێڵی ٩: | ھێڵی ٩: | ||
لە سەردەمی پێغەمبەرایەتی [[داوود]]دا جووەلەکەکان خاوەن دەوڵەت و پاشایەتییەکی سەربەخۆ دەبن. دوای داوود [[سولەیمان]]ی کوڕی کوڕی دەبێتە پێغەمبەر و پاشا. لەم کاتەدا ھەیکەلی سولەیمان دادەمەزرێت. |
لە سەردەمی پێغەمبەرایەتی [[داوود]]دا جووەلەکەکان خاوەن دەوڵەت و پاشایەتییەکی سەربەخۆ دەبن. دوای داوود [[سولەیمان]]ی کوڕی کوڕی دەبێتە پێغەمبەر و پاشا. لەم کاتەدا ھەیکەلی سولەیمان دادەمەزرێت. |
||
==پەراوێزەکان== |
|||
==سەرچاوەکان== |
|||
<references/> |
<references/> |
||
وەک پێداچوونەوەی ٢٠:٣٢، ١٤ی ئایاری ٢٠١٨
جوولەکایەتی (بە ئینگلیزی: Judaism، عەرەبی: الیھودیة، لە وشەی Iudaismusی لاتینییەوە، کە داتاشراوە لە وشەی Ioudaïsmosی گریکییەوە، دواجار لە وشەی יהודה (یەھوداھ)ی عیبرییەوە "یەھوودا")، ئایین، فەلسەفە و ڕێگای ژیانی جوولەکەکانە. وەک لە کتێبی پیرۆزی عیبری (ھەروەھا ناویش دەبرێت بە تەناخ) سەرچاوەی گرتووە و دەقەکانی تری دوایی وەکوو تەلموود ڕوونی دەکەنەوە، جوولەکایەتی لەلای پیاوانی ئایینی پێناسە دەکرێت بە پەیوەندییەکی پشتاوپشتی لەنێوان خودا و بەنی ئیسرائیلدا. جوولەکایەتیی ڕەبانییەت پێ لەسەر ئەوە دادەگرێت کە خودا فەرمایشتەکانی خۆی بە مووسا لەسەر چیای سینای بەھەردوو ڕێگەی تەوراتی نووسراو تەوراتی زارەکی ڕاگەیاندووە. [١]. ئەم جەختکارییە بەدرێژایی مێژوو لە لایەن قەڕاییتەکانوە کێبڕکێ کراوە، ئەویش جووڵەیەک بوو کە لەسەدەکانی ناوەڕاستدا دەرکەوت، کە لەئێستادا ھەزاران شوێنکەوتوویان ھەیە، پێشیان وایە کە تەنھا تەوراتی نووسراو دروستە.
مێژووی جوولەکایەتی
سەردەمی مووسا
بەنی ئیسرائیل لە سەردەمی مووسادا لە میسر ڕزگار دەکرێن. دەگەنە بیابانی سینا و تا کۆتایی ژیانی مووسا لەوێ سەرگەردان دەبن.
سەردەمی داوود و سولەیمان
لە سەردەمی پێغەمبەرایەتی داووددا جووەلەکەکان خاوەن دەوڵەت و پاشایەتییەکی سەربەخۆ دەبن. دوای داوود سولەیمانی کوڕی کوڕی دەبێتە پێغەمبەر و پاشا. لەم کاتەدا ھەیکەلی سولەیمان دادەمەزرێت.
پەراوێزەکان
- ^ ماڵپەری torah.org