نژیاروانیی ئیسلامی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو

نێوھێڵ

وەک پێداچوونەوەی ‏١٣:٣٢، ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥

بیناسازی ئیسلامیتایبەتمەندیەکی دروستکردنی بینایە کە موسوڵمانەکان بەکاریان هێناوە بۆ ئەوەی ببێتە ناسنامەیەک بۆیان. ئەم جۆرە بیناسازیە بە هۆی ئیسلامەوە گەشەی کرد. ئەویش لەو شوێنانەی کە ئیسلام تێیدا بڵاو بویەوە وەک نیمچەدوورگەی عەرەبی، عێراق، میسر، شام، مەغریب، تورکیا، کازاخستان، ئۆزبەکستان، ئێران، خوراسان و هەروەها ئەو ناوچانەی کە بۆ ماوەیەکی درێژ لەژێر دەسەڵاتی ئیسلامدا بووە وەک ئەندەلوس (ئیسپانیای ئێستا) و هندستان. تایبەتمەندی بیناسازی ئیسلامی ئەوەیە کە گایگەربوە بەشێوەیەکی گەورە بە دینی ئیسلامەوە وەئەو بوژاندنەوە زانستیەی کە پەیرەوی دەکات، وە دەگۆریت لەناوچەکاندا بە هۆی کەش وهەوا وە پاش ماوەی بیناسازی وە شارستانی پێشوی ناوچەکە وەک تورکیا بەهۆی کەش و هەوا وە لەیەمەن بەهۆی پاش ماوەی بیناسازی ،وە ئەو پێشکەوتنەی کەدەیبینین لە شێوەو کارەکاندا بەپێی کات وەگۆرانی باری سیاسی و ژیان ورۆشنبیری دانیشتوان .

بەشێک لە بیناسازی ئیسلامی

مزگەوت

منارە

گومەز

قاپ

کەند

بیر

خوێندنگەی ئیسلامی

تاق

میوانخانە

خان

ژێر خان

تەخت

قەڵا

کۆشک

شوورا

گۆشە

دەروازە

کتێب

کۆمەڵەخانوو

بارەگا

دیوار

بیناسازی لەسەرەتای ئیسلام

لەسەرەتای دەرکەوتنی ئیسلامدا پێغەمبەرمحەممەد بینایەکی تایبەت کرد بە پەرستن ئەویش مزگەوتە ،مزگەوت بڵاوبویەوە بەناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ئیسلام ،وەبیناسازی ئەو سەردەمە لە بیناسازی سەردەمی نەفامیەوە وەرگیرابوو

بیناسازی لەدەسەڵاتی ئەمەویەکاندا

ئەمەویەکان دیمەشقیان کردە پایتەختی جیهانی ئیسلامی ،وەیەکیان خست هونەری بیناسازی سەردەمی پێش ئیسلام لەگەڵ هونەری بیناسازی دەولەتی غەساسنە ،بیناسازی غەساسنە کان گاریگەر بووبوو بە بیناسازی بێزەنتیەکان و ساسانیەکان.

مزگەوتی گەورەی ئەمەوی

مزگەوتی ئەمەوی لەدیمەشق گەوهەرێکی بەنرخی بیناسازی ئیسلامیە لە سەردەمی ئەمەویەکاندا ،لە پەرستاگایەکی کۆنەوە گۆڕدرا بۆ مزگەوتی ئیسلامی هێڵکاریەکەی لاکێشەییە و گومەزێکی گەورەی هەیە ناودەبرێت بە گومەزی هەڵۆ وە سێ منارەی هەیە

بینا نیشتەنیەکانی سەردەمی ئەمەویەکان

دیارترین نموونەلەسەر بینا نیشتەنیەکان لەو سەردەمەدا کۆشکی حەیری رۆژئاواییە لە شام ناوەراستی سوریا کە چەند دەروازەو بورجێکی هەیە بە شێوازێکی ئاشکرا وە هەروەها شاری رەسافە کەبە رەسافەی هیشام ناسراوە دەگەڕێتەوە بۆهیشام کوڕی عەبدول مەلیک بەیەکێک لە نمونە سەرسورهێنەکانی سەردەمی ئەمەوی دەژمێرێت وەکۆشکی موشتالەباشوری عەمان کەدەدرێتەپال سەرکردەی ئەمەوی وەلیدی کوڕی عەبدول مەلیک وە مزگەوتی ئەقسا یەکێکە لە نموونەکانیی سەردەمی ئەمەوی .

بیناسازی لەدەسەڵاتی عەباسیەکاندا

پەڕگە:گومەزی مزگەوتی سوڵتان سەلیم.jpg

گومەزی مزگەوتی سوڵتان سەلیم لە توركیا

لە بیناکانی ئەم سەردەمە مزگەوتی سامەرایە کە لە زۆرتریین بینا دیارەکانە منارەیەکی گەورەی نایابی هەیە کەزۆر لە زەیجوراتی ئاشوریەکان دەچێت لەساڵی ٢٥٤هیجری کاتێک ئەحمەدی کوڕی تۆڵۆن هاتەمیسڕ وبووبە والی هەستا بەگواستنەوەی بیناسازی عەباسیەکان لە عێراقەوە بۆ میسڕ ئەویش بە دروست کردنی مزگەوتێک کە بەناوی خۆیەوەیەتی کە بە منارە بێ هاوتاکەی دەناسرێتەوە کەپەیژەیەکی دەرەکی هەیە وەسێیەم و چوارەم لوتکەی منارەکەیە کە چەند دەرچەیەکی لاکێشەیی هەیە .

سەرچاوە

ویکی عەرەبی

@@ ھێڵی ٤: / ھێڵی ٤: @@
 ==بەشێک لە بیناسازی ئیسلامی==
-{{multicol}}
+{{ئیسلام}}
 * مزگەوت
 * منارە
@@ ھێڵی ١٢: / ھێڵی ١٢: @@
 * بیر
 * خوێندنگەی ئیسلامی
-{{multicol-break}}
 * تاق
 * میوانخانە
@@ ھێڵی ٢٠: / ھێڵی ١٩: @@
 * قەڵا
 * کۆشک
-{{multicol-break}}
 * شوورا
 * گۆشە
@@ ھێڵی ٢٨: / ھێڵی ٢٦: @@
 * بارەگا
 * دیوار
-{{ئیسلام}}
 == بیناسازی لەسەرەتای ئیسلام ==
@@ ھێڵی ٣٦: / ھێڵی ٣٣: @@
 === مزگەوتی گەورەی ئەمەوی ===
 [[File:مزگەوتی گەورەی ئەمەویەكان.jpg|thumb|مزگەوتی گەورەی ئەمەویی لە دیمەشق]]
 مزگەوتی ئەمەوی لەدیمەشق گەوهەرێکی بەنرخی بیناسازی ئیسلامیە لە سەردەمی ئەمەویەکاندا ،لە پەرستاگایەکی کۆنەوە گۆڕدرا بۆ مزگەوتی ئیسلامی هێڵکاریەکەی لاکێشەییە و گومەزێکی گەورەی هەیە ناودەبرێت بە گومەزی هەڵۆ وە سێ منارەی هەیە