چەکی ناوکی

ھەوری پەیدابوو لە ئەنجامی تەقینەوەی ناوەکی، ھیرۆشیما - ژاپۆن (١٩٤٥)

چەکی ناوەکی چەکێکی وێرانکەری زۆر بەھێزە کە لە ئەنجامی کارلێکی گەردیلەییەوە پەیدا دەبێت و تیشکی کوژەر و مەترسیدار بڵاو دەکاتەوە، ھێزی ئەم چەکە لە یەکگرتنی گەردیلەکان و جێگۆڕکێی بارگەی موجەبەوە سەرچاوە دەگرێت و دەرەنجامی ئەم کردارەش چەکێکی ئێجگار مەترسیدار دروس دەبێت کە ھێزی بۆمبایەکی بچووکی ناوەکی سەدان جار گەورەتر دەبێت لە ھێزی گەورەترین بۆمبای ئاسایی (بارووتی)، بە شێوەیەک کە تەنیا یەک بۆمبای ناوەکی توانای تەخت کردنی شارێکی گەورەی ھەیە وەکوو ئەو بۆمبایەی کە لە شاری ھیرۆشیمای ژاپۆنی تەقیەوە و بووە ھۆی وێران کردنی یەکجاری شارەکە، ھەر لەبەر ئەم ھۆیەشە کە چەکی ناوەکی بە یەکێک لە چەکە کۆمەڵکوژەکان دادەنرێت و ھەموو وڵاتێک بە مەبەستی خۆپڕچەک کردن و بەھێز کردنی پێگەکەی ھەوڵی بەدەست ھێنانی دەدات.

مێژوو

بیرۆکەی ئەم چەکە دەگەڕێتەوە بۆ زانای بلیمەتی ئاڵمانی ئەلبەرت ئاینشتاین کە لە ساڵی ١٩٣٩ەوە ئەم بیرۆکەیەی بۆ ھات و بەیارمەتی دەستەیەک لە زاناکانی ئەو سەردەمە توانیان لە ساڵی ١٩٤٥ چەکەکە بەرھەم بھێنن.