زەریای ھێمن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب بۆت: tt:Тын океан وتارێکی باشە؛ دەستکاریی جوانکاری
No edit summary
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{Coord|0|N|160|W|type:waterbody_scale:100000000|display=title}}
{{Coord|0|N|160|W|type:waterbody_scale:100000000|display=title}}
[[پەڕگە:Pacific_Ocean_-_en.png|وێنۆک|چەپ|300px]]
[[پەڕگە:Pacific_Ocean_-_en.png|وێنۆک|چەپ|400px]]
[[File:Iss007e10807.jpg|thumb|وێنەی ئۆقیانووسی ئارام لە ئاسمانەوە کە لە وێستگەی نێودەوڵەتی ئاسمانیەوە گیراوە|400px|left]]
'''ئۆقیانووسی ئارام''' گەورەترین [[ئۆقیانووس]]ی [[زەوی]]یە. ناوەکەی لە ناوی [[لاتین]]ی ''Mare Pacificum''ەوە وەرگیراوە (واتە: زەریای ئارام)، کە جیھانگەڕی [[پۆرتووگال|پۆرتووگالی]] [[فەردیناند ماجەلان]] پێی بەخشیوە.
[[File:Ortelius - Maris Pacifici 1589.jpg|thumb|Ortelius- ئۆقیانووسی ئارام کێشراوەی ١٥٨٩|400px|left]]

'''ئۆقیانووسی ئارام''' گەورەترین [[پانتایی]] [[ئاو|ئاوی]] و هەروەها گەورەترین [[ئۆقیانووس]]ی [[زەوی|زەوییە]]. ناوەکەی لە ناوی [[لاتین]]ی ''Mare Pacificum''ەوە وەرگیراوە (واتە: زەریای ئارام)، کە جیھانگەڕی [[پۆرتووگال|پۆرتووگالی]]، [[فەردیناند ماجەلان]]لە ١٥٢٠ پێی بەخشیوە.

[[پانتایی]] ئەو [[ئۆقیانووس|ئوقیانووسه]] ۱۶٥٬۷٢۱٬۰۰۰ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە کە چل و شەش لە سەدی ٤٦% تەواتی ئاوەکانی زەوی لە خۆ گرتوە و زیاتر لە یەک لەسەر سێی زەوی داپۆشیوە.

هەروەها بەو ئۆقیانووسە '''پاسێفیک''' و '''گەورەش''' دەوترێ،

ئەو گەورە دەریایه لە [[ڕۆژهەڵات]] لەگەڵ [[ئەمریکا|کیشوەری ئەمریکا]]، لە [[باشوور]] لەگەڵ [[جەمسەری باشوور]] لە [[باکوور]] لەگەڵ [[دەریای برینگ]] و لە [[رۆژاوا]] لەگەڵ [[ئاسیا]] و [[ئۆقیانووسیا]] هاوسنوورە.
هەروەها ئەو ئۆقیانووسه پانە خۆی دابەش دەکرێ بە دوو بەشی باکووری و باشووری


قووڵ ترین خاڵی ئاوی [[جیهان]] '''قووڵکەی ماریانا''' بە قووڵایی ١٠٩١١ لە ئۆقیانووسی ئارام دایه.
== ئەو وڵاتانەی تیایدان ==
=== وڵاتە سەربەخۆکان ===
{|
|
*{{flag|Australia}}
*{{flag|Brunei}}
*{{flag|Cambodia}}
*{{flag|Canada}}
*{{flag|Chile}}
*{{flag|China}}
*{{flag|Colombia}}
*{{flag|Costa Rica}}
*{{flag|East Timor}}
*{{flag|El Salvador}}
*{{flag|Ecuador}}
|valign=top|
*{{flag|Fiji}}
*{{flag|Guatemala}}
*{{flag|Honduras}}
*{{flag|Indonesia}}
*{{flag|Japan}}
*{{flag|Kiribati}}
*{{flag|North Korea}}
*{{flag|South Korea}}
*{{flag|Malaysia}}
*{{flag|Marshall Islands}}
*{{flag|Mexico}}
|valign=top|
*{{flag|Federated States of Micronesia}}
*{{flag|Nauru}}
*{{flag|New Zealand}}
*{{flag|Nicaragua}}
*{{flag|Palau}}
*{{flag|Panama}}
*{{flag|Papua New Guinea}}
*{{flag|Peru}}
*{{flag|Philippines}}
*{{flag|Russia}}
|valign=top|
*{{flag|Samoa}}
*{{flag|Singapore}}
*{{flag|Solomon Islands}}
*{{flag|Republic of China|name=Taiwan}}
*{{flag|Thailand}}
*{{flag|Tonga}}
*{{flag|Tuvalu}}
*{{flag|United States}}
*{{flag|Vanuatu}}
*{{flag|Vietnam}}
|}

=== سەرزەویەکان ===
{|
|
*{{flag|American Samoa}}
*{{flag|Cook Islands}}
*{{flag|French Polynesia}}
|valign=top|
*{{flag|Guam}}
*{{flag|Hong Kong}}
*{{flag|Macau}}
|valign=top|
*{{flag|New Caledonia}}
*{{flag|Niue}}
*{{flag|Northern Mariana Islands}}
|valign=top|
*{{flag|Pitcairn Islands}}
*{{flag|Tokelau}}
*{{flag|Wallis and Futuna}}
|}
{{Commons category|Pacific Ocean}}


[[پۆل:ئۆقیانووسی ئارام]]
[[پۆل:ئۆقیانووسی ئارام]]

وەک پێداچوونەوەی ‏١٩:٣٦، ٨ی حوزەیرانی ٢٠١٤

پۆتانەکان: 0°N 160°W / 0°N 160°W / 0; -160

وێنەی ئۆقیانووسی ئارام لە ئاسمانەوە کە لە وێستگەی نێودەوڵەتی ئاسمانیەوە گیراوە
Ortelius- ئۆقیانووسی ئارام کێشراوەی ١٥٨٩

ئۆقیانووسی ئارام گەورەترین پانتایی ئاوی و هەروەها گەورەترین ئۆقیانووسی زەوییە. ناوەکەی لە ناوی لاتینی Mare Pacificumەوە وەرگیراوە (واتە: زەریای ئارام)، کە جیھانگەڕی پۆرتووگالی، فەردیناند ماجەلانلە ١٥٢٠ پێی بەخشیوە.

پانتایی ئەو ئوقیانووسه ۱۶٥٬۷٢۱٬۰۰۰ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە کە چل و شەش لە سەدی ٤٦% تەواتی ئاوەکانی زەوی لە خۆ گرتوە و زیاتر لە یەک لەسەر سێی زەوی داپۆشیوە.

هەروەها بەو ئۆقیانووسە پاسێفیک و گەورەش دەوترێ،

ئەو گەورە دەریایه لە ڕۆژهەڵات لەگەڵ کیشوەری ئەمریکا، لە باشوور لەگەڵ جەمسەری باشوور لە باکوور لەگەڵ دەریای برینگ و لە رۆژاوا لەگەڵ ئاسیا و ئۆقیانووسیا هاوسنوورە. هەروەها ئەو ئۆقیانووسه پانە خۆی دابەش دەکرێ بە دوو بەشی باکووری و باشووری


قووڵ ترین خاڵی ئاوی جیهان قووڵکەی ماریانا بە قووڵایی ١٠٩١١ لە ئۆقیانووسی ئارام دایه.

ئەو وڵاتانەی تیایدان

وڵاتە سەربەخۆکان

سەرزەویەکان

داڕێژە:Link FA داڕێژە:Link FA داڕێژە:Link FA داڕێژە:Link FA داڕێژە:Link GA داڕێژە:Link GA