ئاشوور: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ب ڕۆبۆت: زێدەکردنی fa:آشور |
|||
ھێڵی ٧: | ھێڵی ٧: | ||
{{Link FA|fr}} |
{{Link FA|fr}} |
||
{{Link FA|hr}} |
{{Link FA|hr}} |
||
[[als:Assur]] |
|||
[[am:አሹር (ከተማ)]] |
|||
[[ar:آشور (مدينة)]] |
|||
[[az:Aşşur]] |
|||
[[bg:Ашур]] |
|||
[[ca:Assur]] |
|||
[[cs:Aššúr]] |
|||
[[de:Aššur (Stadt)]] |
|||
[[en:Assur]] |
|||
[[eo:Aŝuro]] |
|||
[[es:Assur]] |
|||
[[eu:Assur]] |
|||
[[fa:آشور]] |
|||
[[fi:Assur]] |
|||
[[fr:Assur (ville)]] |
|||
[[fy:Assur]] |
|||
[[he:אשור (עיר)]] |
|||
[[hr:Ašur]] |
|||
[[hu:Assur (település)]] |
|||
[[it:Assur (sito archeologico)]] |
|||
[[ja:アッシュール]] |
|||
[[ka:აშური (ქალაქი)]] |
|||
[[ko:아슈르]] |
|||
[[ku:Asûr]] |
|||
[[lt:Ašūras]] |
|||
[[mn:Ашур]] |
|||
[[nl:Aššur (stad)]] |
|||
[[no:Assur (by)]] |
|||
[[pl:Aszur (miasto)]] |
|||
[[pt:Assur (Qal'at Sherqat)]] |
|||
[[ro:Assur]] |
|||
[[ru:Ашшур (город)]] |
|||
[[sh:Asur]] |
|||
[[sk:Aššur]] |
|||
[[sr:Асур]] |
|||
[[sv:Ashur]] |
|||
[[tr:Asur]] |
|||
[[uk:Ашшур (місто)]] |
|||
[[vi:Assur]] |
|||
[[zh:亚述古城]] |
وەک پێداچوونەوەی ١٨:٢٥، ٨ی ئازاری ٢٠١٣
ئاشوور ئیمپراتۆرییەتێکی کۆنە ، ئاشوورییەکان لقێکن لە نەتەوەی سامی ،کەلە نیوە دوورگەی عەرەبەوە کۆچیان کردووە بۆ باکووری عێڕاق و لە باشووری کوردستان دا پێش ٦٠٠٠ ساڵ لەمەوبەر لە نێوان موصڵ و شەرقات ئەو ئیمپڕاتۆرییەتەیان دامەزراند ، لە پێشا شارێکیان درووست کرد بە ناوی (ئاشوور)ەوە ، وە ئەونەتەوەیە بە ئاشوورەوە ناسرا دوایی پایتەختەکەیان گواستەوە بۆ نەینەوا .مێژووی وڵاتی ئاشوور بە سێ دەوردا تێپەڕیوە : دەوری یەکەم :ئاشووری کۆن ٤٠٠٠ بۆ ١٥٩٥ پێش زاین دەوری دووەم :ئاشووری دووەم ١٥٩٥ بۆ ٩١١ پێش زاین دەوری سێیەم :ئاشووری سێیەم ٩١١ بۆ ٦١٢ پێش زاین گرنگترین دەور لەو ئیمپڕاتۆرییەدا دەوری سێیەمە ، کە سووپایەکی بەهێزی بووە ، ئەو بە یەکەم سووپا دادەنرا لە بەهێزیدا لە جیهاندا وە ئاشوورییەکان بۆ یەکەم جار پێچکە(عەرەبانە) و ئەسپ یان بەکارهێناوە ،١٦ شا فەرمانڕەوایی کردووە ، وە هەموو دەنگوباسی شەڕو جەنگەکانیان بە خەتی بزماری لەسەر پارچە قوڕ نووسیوەتەوە و دوایی سووریان کردۆتەوە ، لە کتێبخانەیەکدا نزیکەی ٢٥ هەزار دانەی بەزمانی ئاشووری تێدا بووە و دۆزراوەتەوە، بایەخێکی زۆریان دابوو بە خوێندەواری و ڕۆشنبیری .لەم دەوری سێیەمەدا گەورەترین ئیمپراتۆرییەتی دامەزرێنراوە ،کە دەستی بەسەر هەموو خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و ئاسیای بچووک و ئیلام و کەنداوی فارس و ناوچە شاخاوییەکانی خۆرهەڵات و لە باکوورەوە تاکو ئەرمینیاو کوردستانی گرتۆتەوە .وە لەسەردەمی شا سن شاد ئەسکن کەدوا شای ئاشوورییەکان بوو مادەکان هێرشیان کردە سەریان و بەتایبەتی دەسەڵاتیان لەناو بردن لەساڵی ٦١٢ پێش زایین .