جۆزێف بۆیس: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
ب روبوت: تغييرات تجميلية
ھێڵی ١: ھێڵی ١:
{{خاوێنکردن}}{{بێ سەرچاوە}}
{{خاوێنکردن}}{{بێ سەرچاوە}}


هه‌موو مرۆڤێك هونه‌رمه‌نده‌ " بیرۆکه‌کان له‌ ناوه‌وه‌ی مرۆڤ ده‌بزوێ، به‌ڵام له‌ناو کاری هونه‌ری ده‌به‌سترێته‌وه‌ " ئامانجی هونه‌ر ڕزگار کردنی مرۆڤه‌ ، بۆیه‌ هونه‌ر ئاڵای ئازادی یه‌ "
ھەموو مرۆڤێک ھونەرمەندە " بیرۆکەکان لە ناوەوەی مرۆڤ دەبزوێ، بەڵام لەناو کاری ھونەری دەبەسترێتەوە " ئامانجی ھونەر ڕزگار کردنی مرۆڤە ، بۆیە ھونەر ئاڵای ئازادی یە "
ئه‌مانه‌ هه‌مووی گووته‌کانی هونه‌رمه‌ندی نوێخوازی ناودار ( جۆزیف بۆیس ) ه‌
ئەمانە ھەمووی گووتەکانی ھونەرمەندی نوێخوازی ناودار ( جۆزیف بۆیس ) ە
له‌ "کریفیلد" ساڵی 1921 له‌ دایك بووه‌ و له‌ 1986 له‌ دوسلدۆرف کۆچی دوایی کردوه‌ . کاتێک له‌ فڕۆکه‌که‌ی له‌ شه‌ڕی دووه‌می جیهانی که‌وته‌ خواره‌وه‌ خه‌ڵكی شاره‌که‌ی هوموو گیانیان چه‌ور کرد و له‌ناو پارچه‌ لبادێک پێچایانه‌وه‌ تا به‌ره‌و چاك بوونه‌وه‌ چوو ، دوای ته‌واو بوونی شه‌ڕ ڕووی کرده‌ جیهانی هونه‌ر ئه‌و که‌ره‌ستانه‌ی به‌کار ده‌هێنا له‌ کاره‌ هونه‌رییه‌کانی که‌ پێی چاك ببۆوه‌ ، بۆیس وانه‌ی تاشینی له‌ ئه‌کادیمیای هونه‌ر له‌ دوسلدۆرف ساڵی 1947 تــا 1952 خوێندوه‌، له‌م کاته‌ زۆر گرینگی داوه‌ به‌ فه‌لسه‌فه‌ی ڕۆدۆلف شتاینر" دانایی مرۆڤ " (Anthroposophie ) که‌ بۆ دواکاته‌کانی ژیانی زۆر کاریگه‌ری به‌سه‌رکاره‌هونه‌ری یه‌کانی ‌هه‌بووه‌ ، فه‌لسه‌فه‌ی شتاینر پاڵ ده‌داته‌ لێکۆڵینه‌وه‌ی هزر ، مرۆڤ هزری ئازاد بێت و گه‌ڕانه‌وه‌ی بۆ سروشت ڕزگار ده‌کات له‌ هه‌موو مه‌رجێك .
لە "کریفیلد" ساڵی ١٩٢١ لە دایک بووە و لە ١٩٨٦ لە دوسلدۆرف کۆچی دوایی کردوە . کاتێک لە فڕۆکەکەی لە شەڕی دووەمی جیھانی کەوتە خوارەوە خەڵکی شارەکەی ھوموو گیانیان چەور کرد و لەناو پارچە لبادێک پێچایانەوە تا بەرەو چاک بوونەوە چوو ، دوای تەواو بوونی شەڕ ڕووی کردە جیھانی ھونەر ئەو کەرەستانەی بەکار دەھێنا لە کارە ھونەرییەکانی کە پێی چاک ببۆوە ، بۆیس وانەی تاشینی لە ئەکادیمیای ھونەر لە دوسلدۆرف ساڵی ١٩٤٧ تــا ١٩٥٢ خوێندوە، لەم کاتە زۆر گرینگی داوە بە فەلسەفەی ڕۆدۆلف شتاینر" دانایی مرۆڤ " (Anthroposophie ) کە بۆ دواکاتەکانی ژیانی زۆر کاریگەری بەسەرکارەھونەری یەکانی ‌ھەبووە ، فەلسەفەی شتاینر پاڵ دەداتە لێکۆڵینەوەی ھزر ، مرۆڤ ھزری ئازاد بێت و گەڕانەوەی بۆ سروشت ڕزگار دەکات لە ھەموو مەرجێک .
هه‌ر به‌و هزر ئازادی یه وه‌‌ بۆیس ڕووی کرده‌ به‌کارهاێنانی زۆر جۆر که‌ره‌سته‌ی جیاواز بۆ ئه‌نجام دانی کاره‌ هونه‌ری یه‌کانی بۆ نمونه‌ به‌کار هێنانی چه‌وری و خوێن و ره‌نگی ده‌رو دیواره‌کان و که‌ره‌سته‌ی سوف و خوری ئه‌مانه‌ هه‌مووی بوونه‌ ده‌رچوونێك له‌و چوارچێوه‌ کلاسیکیه‌ باوه‌ی پێش خۆی بۆ ئه‌نجامدانی کاری هونه‌ری ،
ھەر بەو ھزر ئازادی یە وە‌ بۆیس ڕووی کردە بەکارھاێنانی زۆر جۆر کەرەستەی جیاواز بۆ ئەنجام دانی کارە ھونەری یەکانی بۆ نمونە بەکار ھێنانی چەوری و خوێن و رەنگی دەرو دیوارەکان و کەرەستەی سوف و خوری ئەمانە ھەمووی بوونە دەرچوونێک لەو چوارچێوە کلاسیکیە باوەی پێش خۆی بۆ ئەنجامدانی کاری ھونەری ،
بۆیس باوه‌ڕی به داڕشتنی هزره‌کان هه‌بووه‌ نه‌وه‌ك شێوه‌ ده‌ڕبڕین به‌بێ خۆ به‌ستنه‌وه‌ به‌‌ به‌کار هێنانی که‌ره‌سته‌ی به‌ ئه‌نجام گه‌یاندن ده‌رچوون له‌ باوی ئه‌و کاته‌ . جارێکیان به‌م جۆره‌ رای خۆی ده‌ربڕی گووتی " گه‌وره‌ترین هێزی شۆڕش گێڕی مرۆڤ ه‌، توانای مرۆڤیش له‌داهێنانی ئه‌و هونه‌ره‌یه‌ که‌ پاڵ ده‌به‌ستێ به‌ هزری کاته‌کی داڕشتنی دوور له‌ پلان بۆ دانان" .
بۆیس باوەڕی بە داڕشتنی ھزرەکان ھەبووە نەوەک شێوە دەڕبڕین بەبێ خۆ بەستنەوە بە‌ بەکار ھێنانی کەرەستەی بە ئەنجام گەیاندن دەرچوون لە باوی ئەو کاتە . جارێکیان بەم جۆرە رای خۆی دەربڕی گووتی " گەورەترین ھێزی شۆڕش گێڕی مرۆڤ ە، توانای مرۆڤیش لەداھێنانی ئەو ھونەرەیە کە پاڵ دەبەستێ بە ھزری کاتەکی داڕشتنی دوور لە پلان بۆ دانان" .
بۆیس ته‌نیا هونه‌ر جێی گرینگی پێ دانی نه‌بووه‌ به‌ڵکو له‌ بواری سیاسه‌ت و کۆمه‌ڵایه‌تی ئه‌ڵمانیا کاری کردووه‌ ،دوای مردنی خوێنکار (به‌نۆ ئاونی سورج ) له‌ یه‌کێک له‌ خۆپشاندانه‌کانی قوتابیان له‌ ساڵانی شه‌سته‌کان ،هونه‌رمه‌ند جۆزیف بۆیس پارتی قوتابیانی ئه‌ڵمانی دامه‌زراند، هه‌روه‌ها ڕێکخراوی هه‌ڵنه‌بژێردراوه‌کانی دامه‌زراند وه‌ك کاردانه‌وه‌یه‌ك به‌رامبه‌ر ڕه‌وشی سیاسی ئه‌و کاته‌ی ئه‌ڵمانیا که‌وا ساڵانی شه‌سته‌کان و حه‌فتاکانی ئه‌وروپا و به‌تایبه‌ت بۆ ئه‌ڵمانیا چالاك ترین سه‌رده‌می گۆڕانکاری و داهێنانی هزری لاوانی ئه‌وروپایه‌ و زاڵ بوون به‌سه‌ر ڕه‌وشی سیاسی ئه‌و کاته‌و و ڕه‌ت کردنه‌وه‌ی خۆ پڕ چه‌كی ئه‌تۆمی کردن بوو .
بۆیس تەنیا ھونەر جێی گرینگی پێ دانی نەبووە بەڵکو لە بواری سیاسەت و کۆمەڵایەتی ئەڵمانیا کاری کردووە ،دوای مردنی خوێنکار (بەنۆ ئاونی سورج ) لە یەکێک لە خۆپشاندانەکانی قوتابیان لە ساڵانی شەستەکان ،ھونەرمەند جۆزیف بۆیس پارتی قوتابیانی ئەڵمانی دامەزراند، ھەروەھا ڕێکخراوی ھەڵنەبژێردراوەکانی دامەزراند وەک کاردانەوەیەک بەرامبەر ڕەوشی سیاسی ئەو کاتەی ئەڵمانیا کەوا ساڵانی شەستەکان و حەفتاکانی ئەوروپا و بەتایبەت بۆ ئەڵمانیا چالاک ترین سەردەمی گۆڕانکاری و داھێنانی ھزری لاوانی ئەوروپایە و زاڵ بوون بەسەر ڕەوشی سیاسی ئەو کاتەو و ڕەت کردنەوەی خۆ پڕ چەکی ئەتۆمی کردن بوو .
جۆزێف بۆیس له‌ساڵی 1979 خۆی پاڵاوت بۆ په‌رله‌مانی ئه‌وروپا و ساڵی 1980 بۆپه‌رله‌مانی هه‌رێمی نۆرد ڕاین ڤێست فالن
جۆزێف بۆیس لەساڵی ١٩٧٩ خۆی پاڵاوت بۆ پەرلەمانی ئەوروپا و ساڵی ١٩٨٠ بۆپەرلەمانی ھەرێمی نۆرد ڕاین ڤێست فالن
له‌ ڕیزی پارتی سه‌وز به‌ڵام بێ ئه‌نجام بوو نه‌یتوانی ته‌نانه‌ت باوه‌ڕبه‌ پارتی سه‌وزیش بێنێ به‌ بۆچونه‌کانی .
لە ڕیزی پارتی سەوز بەڵام بێ ئەنجام بوو نەیتوانی تەنانەت باوەڕبە پارتی سەوزیش بێنێ بە بۆچونەکانی .
کاره‌ نایه‌به‌کانی هونه‌رمه‌ند ( ئه‌مریکام خۆش ده‌وێ ، ئه‌مریکا منی خۆش ده‌وێ ) و یه‌کێک له‌کاره‌ گرنگه‌‌کانی دانانی 7000 چڵی دار له‌ پێش مۆزه‌خانه‌ی شاری کاسل به‌مانای سه‌وز کردنی شار له‌ جیاتی به‌ڕیوه‌بردنی ، نه‌یتوانی ئه‌م پڕۆژه‌یه‌ی به‌چاوانی خۆی به‌ ته‌واو کراوی ببینی له‌ ته‌مه‌نی 65 ساڵی کۆچی دوایی کرد ساڵێك له ‌دوای مردنی کوڕه‌که‌ی پڕۆژه‌ی چاندنی 7000 نه‌مام چاندنی به‌ ئه‌نجام گه‌یاند .
کارە نایەبەکانی ھونەرمەند ( ئەمریکام خۆش دەوێ ، ئەمریکا منی خۆش دەوێ ) و یەکێک لەکارە گرنگە‌کانی دانانی ٧٠٠٠ چڵی دار لە پێش مۆزەخانەی شاری کاسل بەمانای سەوز کردنی شار لە جیاتی بەڕیوەبردنی ، نەیتوانی ئەم پڕۆژەیەی بەچاوانی خۆی بە تەواو کراوی ببینی لە تەمەنی ٦٥ ساڵی کۆچی دوایی کرد ساڵێک لە ‌دوای مردنی کوڕەکەی پڕۆژەی چاندنی ٧٠٠٠ نەمام چاندنی بە ئەنجام گەیاند .

وەک پێداچوونەوەی ‏١٧:٠٩، ٤ی شوباتی ٢٠١٠

ھەموو مرۆڤێک ھونەرمەندە " بیرۆکەکان لە ناوەوەی مرۆڤ دەبزوێ، بەڵام لەناو کاری ھونەری دەبەسترێتەوە " ئامانجی ھونەر ڕزگار کردنی مرۆڤە ، بۆیە ھونەر ئاڵای ئازادی یە " ئەمانە ھەمووی گووتەکانی ھونەرمەندی نوێخوازی ناودار ( جۆزیف بۆیس ) ە لە "کریفیلد" ساڵی ١٩٢١ لە دایک بووە و لە ١٩٨٦ لە دوسلدۆرف کۆچی دوایی کردوە . کاتێک لە فڕۆکەکەی لە شەڕی دووەمی جیھانی کەوتە خوارەوە خەڵکی شارەکەی ھوموو گیانیان چەور کرد و لەناو پارچە لبادێک پێچایانەوە تا بەرەو چاک بوونەوە چوو ، دوای تەواو بوونی شەڕ ڕووی کردە جیھانی ھونەر ئەو کەرەستانەی بەکار دەھێنا لە کارە ھونەرییەکانی کە پێی چاک ببۆوە ، بۆیس وانەی تاشینی لە ئەکادیمیای ھونەر لە دوسلدۆرف ساڵی ١٩٤٧ تــا ١٩٥٢ خوێندوە، لەم کاتە زۆر گرینگی داوە بە فەلسەفەی ڕۆدۆلف شتاینر" دانایی مرۆڤ " (Anthroposophie ) کە بۆ دواکاتەکانی ژیانی زۆر کاریگەری بەسەرکارەھونەری یەکانی ‌ھەبووە ، فەلسەفەی شتاینر پاڵ دەداتە لێکۆڵینەوەی ھزر ، مرۆڤ ھزری ئازاد بێت و گەڕانەوەی بۆ سروشت ڕزگار دەکات لە ھەموو مەرجێک . ھەر بەو ھزر ئازادی یە وە‌ بۆیس ڕووی کردە بەکارھاێنانی زۆر جۆر کەرەستەی جیاواز بۆ ئەنجام دانی کارە ھونەری یەکانی بۆ نمونە بەکار ھێنانی چەوری و خوێن و رەنگی دەرو دیوارەکان و کەرەستەی سوف و خوری ئەمانە ھەمووی بوونە دەرچوونێک لەو چوارچێوە کلاسیکیە باوەی پێش خۆی بۆ ئەنجامدانی کاری ھونەری ، بۆیس باوەڕی بە داڕشتنی ھزرەکان ھەبووە نەوەک شێوە دەڕبڕین بەبێ خۆ بەستنەوە بە‌ بەکار ھێنانی کەرەستەی بە ئەنجام گەیاندن دەرچوون لە باوی ئەو کاتە . جارێکیان بەم جۆرە رای خۆی دەربڕی گووتی " گەورەترین ھێزی شۆڕش گێڕی مرۆڤ ە، توانای مرۆڤیش لەداھێنانی ئەو ھونەرەیە کە پاڵ دەبەستێ بە ھزری کاتەکی داڕشتنی دوور لە پلان بۆ دانان" . بۆیس تەنیا ھونەر جێی گرینگی پێ دانی نەبووە بەڵکو لە بواری سیاسەت و کۆمەڵایەتی ئەڵمانیا کاری کردووە ،دوای مردنی خوێنکار (بەنۆ ئاونی سورج ) لە یەکێک لە خۆپشاندانەکانی قوتابیان لە ساڵانی شەستەکان ،ھونەرمەند جۆزیف بۆیس پارتی قوتابیانی ئەڵمانی دامەزراند، ھەروەھا ڕێکخراوی ھەڵنەبژێردراوەکانی دامەزراند وەک کاردانەوەیەک بەرامبەر ڕەوشی سیاسی ئەو کاتەی ئەڵمانیا کەوا ساڵانی شەستەکان و حەفتاکانی ئەوروپا و بەتایبەت بۆ ئەڵمانیا چالاک ترین سەردەمی گۆڕانکاری و داھێنانی ھزری لاوانی ئەوروپایە و زاڵ بوون بەسەر ڕەوشی سیاسی ئەو کاتەو و ڕەت کردنەوەی خۆ پڕ چەکی ئەتۆمی کردن بوو . جۆزێف بۆیس لەساڵی ١٩٧٩ خۆی پاڵاوت بۆ پەرلەمانی ئەوروپا و ساڵی ١٩٨٠ بۆپەرلەمانی ھەرێمی نۆرد ڕاین ڤێست فالن لە ڕیزی پارتی سەوز بەڵام بێ ئەنجام بوو نەیتوانی تەنانەت باوەڕبە پارتی سەوزیش بێنێ بە بۆچونەکانی . کارە نایەبەکانی ھونەرمەند ( ئەمریکام خۆش دەوێ ، ئەمریکا منی خۆش دەوێ ) و یەکێک لەکارە گرنگە‌کانی دانانی ٧٠٠٠ چڵی دار لە پێش مۆزەخانەی شاری کاسل بەمانای سەوز کردنی شار لە جیاتی بەڕیوەبردنی ، نەیتوانی ئەم پڕۆژەیەی بەچاوانی خۆی بە تەواو کراوی ببینی لە تەمەنی ٦٥ ساڵی کۆچی دوایی کرد ساڵێک لە ‌دوای مردنی کوڕەکەی پڕۆژەی چاندنی ٧٠٠٠ نەمام چاندنی بە ئەنجام گەیاند .