شەڕی سارد: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
ب گەڕاندنەوەی دەستکارییەکانی 197.0.140.209 (لێدوان) بۆ دوایین دەستکاریی EmausBot
ھێڵی ٤: ھێڵی ٤:
سەرەڕای نەتوانینی زۆربەی لێکۆلەران و زانایانی بواری پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا لە دیاری کردنی ماوەی دەست پێ کردنی ئەم جەنگە ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دا زۆربەیان کۆکن لەسەر ئەوەی کە ماوەی ٥ ئازاری ساڵی ١٩٤٦ بە سەرەتای سەر ھەڵدانی ئەم جەنگەیە ئەمەش لەبەر ڕۆشنایی وتارەکەی"چرچڵ" بۆ دامەزراندن و پێکھێنانی یەکێتی سەربازی "ئەنگلۆ ئەمریکی" بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی مەترسی پەرەسەندنی کۆمۆنیزم.
سەرەڕای نەتوانینی زۆربەی لێکۆلەران و زانایانی بواری پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا لە دیاری کردنی ماوەی دەست پێ کردنی ئەم جەنگە ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دا زۆربەیان کۆکن لەسەر ئەوەی کە ماوەی ٥ ئازاری ساڵی ١٩٤٦ بە سەرەتای سەر ھەڵدانی ئەم جەنگەیە ئەمەش لەبەر ڕۆشنایی وتارەکەی"چرچڵ" بۆ دامەزراندن و پێکھێنانی یەکێتی سەربازی "ئەنگلۆ ئەمریکی" بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی مەترسی پەرەسەندنی کۆمۆنیزم.


== ھۆکارەکانی شەڕی سارد ==
تیۆرو بیر بۆ چوونەکان سەبارەت بە ھۆکارەھاندەرەکانی شەڕی سارد و بنەڕەتی ئەم شەڕە ھەمەجۆرن ، ئەو بیر و بۆ چوونانەش دەیگێڕنەوە بۆ دوژمنایەتی کردنی یەکتری و دوو دڵی و نەبوونی متمانە بە یەکتری و بوونی ترسی لایەنەکان بەرامبەر بە یەکتری . سەرۆکی یەکێتی سۆڤیەت و سەرۆکی ئەمەریکا ھەستیان بە بوونی مەترسیەکی گەورە دەکرد بەرامبەر یە یەکتر، ھەروەھا دەستپێشخەرییەکی دوژمنکارانە لەلایەن ھەریەکە لە وڵاتانەوە بکرایە زۆر بە توندی بەر پەرچی دەدرایەوە لەلایەن لایەنی بەرامبەرەوە ، لەبەر ئەوە ناتوانرێت بە سادەیی سەیری شەڕی سارد بکرێت.


[[پۆل:شەڕی سارد]]

[[af:Koue Oorlog]]
[[an:Guerra Fría]]
[[ar:حرب باردة]]
[[arz:حرب باردة]]
[[ast:Guerra fría]]
[[az:Soyuq müharibə]]
[[bat-smg:Šaltuojė vaina]]
[[be:Халодная вайна]]
[[be-x-old:Халодная вайна]]
[[bg:Студена война]]
[[bn:স্নায়ুযুদ্ধ]]
[[br:Brezel Yen]]
[[bs:Hladni rat]]
[[ca:Guerra Freda]]
[[co:Guerra freta]]
[[cs:Studená válka]]
[[cv:Сивлек вăрçă]]
[[cy:Y Rhyfel Oer]]
[[da:Den kolde krig]]
[[de:Kalter Krieg]]
[[diq:Herbo Serdın]]
[[el:Ψυχρός πόλεμος]]
[[eml:Guèra fradda]]
[[en:Cold War]]
[[eo:Malvarma milito]]
[[es:Guerra Fría]]
[[et:Külm sõda]]
[[eu:Gerra Hotza]]
[[ext:Guerra Fria]]
[[fa:جنگ سرد]]
[[fi:Kylmä sota]]
[[fiu-vro:Külm sõda]]
[[fo:Kalda kríggið]]
[[fr:Guerre froide]]
[[fy:Kâlde Kriich]]
[[ga:Cogadh Fuar]]
[[gan:冷戰]]
[[gd:Cogadh Fuar]]
[[gl:Guerra fría]]
[[he:המלחמה הקרה]]
[[hi:शीतयुद्ध]]
[[hif:Cold War]]
[[hr:Hladni rat]]
[[hu:Hidegháború]]
[[hy:Սառը պատերազմ]]
[[ia:Guerra frigide]]
[[id:Perang Dingin]]
[[ilo:Nalamiis a Gubat]]
[[io:Kolda milito]]
[[is:Kalda stríðið]]
[[it:Guerra fredda]]
[[ja:冷戦]]
[[jv:Perang Dingin]]
[[ka:ცივი ომი]]
[[kaa:Salqın urıs]]
[[kk:Суық соғыс]]
[[km:សង្គ្រាមត្រជាក់]]
[[kn:ಶೀತಲ ಸಮರ]]
[[ko:냉전]]
[[krc:Сууукъ къазауат]]
[[ku:Şerê sar]]
[[la:Bellum frigidum]]
[[lad:Gerra Friya]]
[[lb:Kale Krich]]
[[lez:Къайи дяве]]
[[li:Kouwe Oorlog]]
[[lt:Šaltasis karas]]
[[lv:Aukstais karš]]
[[mk:Студена војна]]
[[ml:ശീതയുദ്ധം]]
[[mn:Хүйтэн дайн]]
[[mr:शीत युद्ध]]
[[ms:Perang Dingin]]
[[mwl:Guerra Frie]]
[[my:စစ်အေးတိုက်ပွဲ]]
[[mzn:سرد جنگ]]
[[nds:Koolt Krieg]]
[[new:शीत हताः]]
[[nl:Koude Oorlog]]
[[nn:Den kalde krigen]]
[[no:Den kalde krigen]]
[[nrm:Fraide Dgèrre]]
[[oc:Guèrra Freja]]
[[os:Уазал Хæст]]
[[pa:ਸ਼ੀਤ ਜੰਗ]]
[[pap:Guera Friu]]
[[pl:Zimna wojna]]
[[pms:Guèra frèida]]
[[pnb:ٹھنڈی لڑائی]]
[[pt:Guerra Fria]]
[[ro:Războiul Rece]]
[[ru:Холодная война]]
[[rue:Холодна война]]
[[scn:Guerra Fridda]]
[[sh:Hladni rat]]
[[simple:Cold War]]
[[sk:Studená vojna]]
[[sl:Hladna vojna]]
[[so:Dagaalkii qaboobaa]]
[[sr:Хладни рат]]
[[stq:Koolde Kriech]]
[[sv:Kalla kriget]]
[[sw:Vita baridi]]
[[ta:பனிப்போர்]]
[[tg:Ҷанги Сард]]
[[th:สงครามเย็น]]
[[tk:Sowuk uruş]]
[[tl:Digmaang Malamig]]
[[tr:Soğuk Savaş]]
[[ug:سوغۇق ئۇرۇش]]
[[uk:Холодна війна]]
[[ur:سرد جنگ]]
[[uz:Sovuq urush]]
[[vec:Guera Freda]]
[[vi:Chiến tranh Lạnh]]
[[war:Matugnaw nga Gera]]
[[yi:קאלטער קריג]]
[[za:Lengx Can]]
[[zea:Kouwe Oorlog]]
[[zh:冷战]]
[[zh-min-nan:Léng-chiàn]]
[[zh-yue:冷戰]]
[[zh-yue:冷戰]]

وەک پێداچوونەوەی ‏١٨:٢٢، ٢٧ی کانوونی دووەمی ٢٠١٣

شەڕی سارد ڕێبازێکی دوژمنکارانە بوو کە ئەوەندە ئیمپریالیستەکان گرتیانە بەر لە پێش ھەموویانەوە ئەمەریکا بۆڕووبەڕوو بوونەوەی لە بەرامبەر یەکێتی سۆڤیەت و دەوڵەتە سۆسیالیستەکانی ئەوروپادا دوای کۆتایی ھاتنی جەنگی دووەمی جیھانی بە تایبەتی لە کۆتایی ساڵانی چلەکان دا . لە تایبەتمەندنیەکانی ئەم جەنگە پێشبڕکێ لە خۆ پڕ چەک کردن بە تایبەتی چەکی ناووکی ،وە دامەزراندنی بنکەی سەربازی بە دەوری یەکێتی سۆڤیەت دا ، بەگەڕ خستنی ھێز لە پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا ، ھەروەھا ڕەتکردنەوەی ھەموو ھەوڵێک بۆ چارەسەر کردنی ناکۆکیە نێو دەوڵەتیەکان لە ڕێگای دانوستانەوە.

سەرەڕای نەتوانینی زۆربەی لێکۆلەران و زانایانی بواری پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا لە دیاری کردنی ماوەی دەست پێ کردنی ئەم جەنگە ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دا زۆربەیان کۆکن لەسەر ئەوەی کە ماوەی ٥ ئازاری ساڵی ١٩٤٦ بە سەرەتای سەر ھەڵدانی ئەم جەنگەیە ئەمەش لەبەر ڕۆشنایی وتارەکەی"چرچڵ" بۆ دامەزراندن و پێکھێنانی یەکێتی سەربازی "ئەنگلۆ ئەمریکی" بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەی مەترسی پەرەسەندنی کۆمۆنیزم.

ھۆکارەکانی شەڕی سارد

تیۆرو بیر بۆ چوونەکان سەبارەت بە ھۆکارەھاندەرەکانی شەڕی سارد و بنەڕەتی ئەم شەڕە ھەمەجۆرن ، ئەو بیر و بۆ چوونانەش دەیگێڕنەوە بۆ دوژمنایەتی کردنی یەکتری و دوو دڵی و نەبوونی متمانە بە یەکتری و بوونی ترسی لایەنەکان بەرامبەر بە یەکتری . سەرۆکی یەکێتی سۆڤیەت و سەرۆکی ئەمەریکا ھەستیان بە بوونی مەترسیەکی گەورە دەکرد بەرامبەر یە یەکتر، ھەروەھا دەستپێشخەرییەکی دوژمنکارانە لەلایەن ھەریەکە لە وڵاتانەوە بکرایە زۆر بە توندی بەر پەرچی دەدرایەوە لەلایەن لایەنی بەرامبەرەوە ، لەبەر ئەوە ناتوانرێت بە سادەیی سەیری شەڕی سارد بکرێت.