شەڕی سارد: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
Calak (لێدوان | بەشدارییەکان) ب Calak پەڕەی شەڕى ساردی گواستەوە بۆ شەڕی سارد |
TjBot (لێدوان | بەشدارییەکان) ب r2.7.2) (ڕۆبۆت: زێدەکردنی ilo:Nalamiis a Gubat |
||
ھێڵی ٣٠: | ھێڵی ٣٠: | ||
[[de:Kalter Krieg]] |
[[de:Kalter Krieg]] |
||
[[diq:Leco Serdın]] |
[[diq:Leco Serdın]] |
||
⚫ | |||
[[el:Ψυχρός πόλεμος]] |
[[el:Ψυχρός πόλεμος]] |
||
[[eml:Guèra fradda]] |
[[eml:Guèra fradda]] |
||
ھێڵی ٣٩: | ھێڵی ٣٨: | ||
[[eu:Gerra Hotza]] |
[[eu:Gerra Hotza]] |
||
[[ext:Guerra Fria]] |
[[ext:Guerra Fria]] |
||
⚫ | |||
[[fi:Kylmä sota]] |
[[fi:Kylmä sota]] |
||
[[fiu-vro:Külm sõda]] |
[[fiu-vro:Külm sõda]] |
||
ھێڵی ٥٦: | ھێڵی ٥٦: | ||
[[ia:Guerra frigide]] |
[[ia:Guerra frigide]] |
||
[[id:Perang Dingin]] |
[[id:Perang Dingin]] |
||
[[ilo:Nalamiis a Gubat]] |
|||
[[io:Kolda milito]] |
[[io:Kolda milito]] |
||
[[is:Kalda stríðið]] |
[[is:Kalda stríðið]] |
وەک پێداچوونەوەی ١٩:٤٤، ١٣ی حوزەیرانی ٢٠١٢
شەڕى سارد ڕێبازێکى دوژمنکارانە بوو کە ئەوەندە ئیمپریالیستەکان گرتیانە بەر لە پێش هەموویانەوە ئەمەریکا بۆڕووبەڕوو بوونەوەى لە بەرامبەر یەکێتى سۆڤیەت و دەوڵەتە سۆسیالیستەکانى ئەوروپادا دواى کۆتایى هاتنى جەنگى دووەمى جیهانى بە تایبەتى لە کۆتایى ساڵانى چلەکان دا . لە تایبەتمەندنیەکانى ئەم جەنگە پێشبڕکێ لە خۆ پڕ چەک کردن بە تایبەتى چەکى ناووکى ،وە دامەزراندنى بنکەى سەربازى بە دەورى یەکێتى سۆڤیەت دا ، بەگەڕ خستنى هێز لە پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا ، هەروەها ڕەتکردنەوەى هەموو هەوڵێک بۆ چارەسەر کردنى ناکۆکیە نێو دەوڵەتیەکان لە ڕێگاى دانوستانەوە.
سەرەڕاى نەتوانینى زۆربەى لێکۆلەران و زانایانى بوارى پەیوەندییە نێو دەوڵەتیەکان دا لە دیارى کردنى ماوەى دەست پێ کردنى ئەم جەنگە ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دا زۆربەیان کۆکن لەسەر ئەوەى کە ماوەى ٥ ئازارى ساڵى ١٩٤٦ بە سەرەتاى سەر هەڵدانى ئەم جەنگەیە ئەمەش لەبەر ڕۆشنایى وتارەکەى"چرچڵ" بۆ دامەزراندن و پێکهێنانى یەکێتى سەربازى "ئەنگلۆ ئەمریکى" بۆ ڕووبەڕوو بوونەوەى مەترسى پەرەسەندنى کۆمۆنیزم.
هۆکارەکانى شەڕى سارد
تیۆرو بیر بۆ چوونەکان سەبارەت بە هۆکارەهاندەرەکانى شەڕى سارد و بنەڕەتى ئەم شەڕە هەمەجۆرن ، ئەو بیر و بۆ چوونانەش دەیگێڕنەوە بۆ دوژمنایەتى کردنى یەکترى و دوو دڵى و نەبوونى متمانە بە یەکترى و بوونى ترسى لایەنەکان بەرامبەر بە یەکترى . سەرۆکى یەکێتى سۆڤیەت و سەرۆکى ئەمەریکا هەستیان بە بوونى مەترسیەکى گەورە دەکرد بەرامبەر یە یەکتر، هەروەها دەستپێشخەرییەکى دوژمنکارانە لەلایەن هەریەکە لە وڵاتانەوە بکرایە زۆر بە توندى بەر پەرچى دەدرایەوە لەلایەن لایەنى بەرامبەرەوە ، لەبەر ئەوە ناتوانرێت بە سادەیى سەیرى شەڕى سارد بکرێت.