یاسای ڕاکێشانی گەردوونی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
Aza (لێدوان | بەشدارییەکان) ←پەراوێزەکان: بەستەرە ناوەکییەکانی ویکی |
SieBot (لێدوان | بەشدارییەکان) ب robot serzêde kirin: ar, be, bg, ca, cdo, cs, cy, de, el, es, et, fa, fi, fr, ga, ja, ka, kk, ko, lt, ml, ms, nl, pms, pt, ro, ru, simple, sl, sr, sv, tr, ur, vi, zh |
||
| ھێڵی ٢٤: | ھێڵی ٢٤: | ||
[[Category:فیزیک]] |
[[Category:فیزیک]] |
||
[[ar:قانون الجذب العام لنيوتن]] |
|||
[[be:Закон сусветнага прыцягнення]] |
|||
[[bg:Закон за всеобщото привличане]] |
|||
[[ca:Llei de la gravitació universal]] |
|||
[[cdo:Uâng-iū īng-lĭk dêng-lŭk]] |
|||
[[cs:Newtonův gravitační zákon]] |
|||
[[cy:Deddf disgyrchedd cyffredinol Newton]] |
|||
[[de:Newtonsches Gravitationsgesetz]] |
|||
[[el:Νόμος της παγκόσμιας έλξης]] |
|||
[[en:Newton's law of universal gravitation]] |
[[en:Newton's law of universal gravitation]] |
||
[[es:Ley de gravitación universal]] |
|||
[[et:Gravitatsiooniseadus]] |
|||
[[fa:قانون جهانی گرانش نیوتون]] |
|||
[[fi:Painovoima#Newtonin laki vetovoimasta]] |
|||
[[fr:Loi universelle de la gravitation]] |
|||
[[ga:Dlí na himtharraingthe]] |
|||
[[ja:万有引力]] |
|||
[[ka:მიზიდულობის კანონი]] |
|||
[[kk:Бүкіл әлемдік тартылыс заңы]] |
|||
[[ko:만유인력의 법칙]] |
|||
[[lt:Niutono gravitacijos dėsnis]] |
|||
[[ml:ഐസക് ന്യൂട്ടന്റെ ഗുരുത്വാകര്ഷണ നിയമം]] |
|||
[[ms:Hukum kegravitian semesta Newton]] |
|||
[[nl:Gravitatiewet van Newton]] |
|||
[[pms:Laj ëd gravitassion universal]] |
|||
[[pt:Lei da gravitação universal]] |
|||
[[ro:Legea atracţiei universale]] |
|||
[[ru:Классическая теория тяготения Ньютона]] |
|||
[[simple:Newton's law of universal gravitation]] |
|||
[[sl:Splošni gravitacijski zakon]] |
|||
[[sr:Njutnov zakon gravitacije]] |
|||
[[sv:Newtons gravitationslag]] |
|||
[[tr:Newton'ın evrensel kütleçekim yasası]] |
|||
[[ur:نیوٹن کا قانون عالمی ثقالت]] |
|||
[[vi:Lực hấp dẫn#Định luật vạn vật hấp dẫn Newton]] |
|||
[[zh:牛顿万有引力定律]] |
|||
وەک پێداچوونەوەی ١٥:١٥، ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩
یاسای ڕاکێشانی گەردوونی نیوتن دەڵێت کە هەر شتێک لە گەردووندا هەر شتێکی تر لە ڕێگای هێزێکەوە ڕادەکێشێت، کە ئەو هێزە ڕاستەوخۆ هاوڕێژەیە لەگەڵ هەرژەکانی ئەو دوو شتە و بە پێچەوانەوە هاوڕێژەیە لەگەڵ مەودای نێوانیاندا دووجا. ئەمە یاسایەکی فیزیکی گشتییە کە لە بینینە ئەزموونییەکان [١] بە دەست هاتووە، بە هۆی ئەو شتەوە کە نیوتن پێی وتووە هەڵهێنجان. ئەم یاسایە بەشێکە لە میکانیکی کلاسیک و لە پەڕتووکەکەی نیوتن، پرەنسیپە بیرکارییەکانی فەلسەفەى سروشتیدا، کە یەکەمجار ساڵی ١٦٨٧ بڵاوبۆتەوە، فورمووڵرێژی کراوە.
بە زمانی مۆدێرن، یاساکە ئەمەیە:
هەر هەرژەی نوقتەیییەک [٢] هەر هەرژەی نوقتەیی‌یەکی تر لە رێگای هێزێکەوە کە دەکەوێتە درێژایی ئەو هێڵە کە دوو نوقتەکە پێکەوە دەلکێنێت، ڕادەکێشێت. هێزەکە ڕاستەوخۆ هاورێژەیە لەگەڵ بەرهەمی لێکدانی دوو هەرژەکە و بەپێچەوانەوە هاورێژەیە لەگەڵ دووجای مەودای نێوانیاندا:
- ،
کە تێیدا:
- F گەورەیی هێزی ڕاکێشانی نێوان دوو هەرژەکەیە،
- G نەگۆڕی ڕاکێشانە،
- m1 هەرژەی نوقتەی یەکەمە،
- m2 هەرژەی نوقتەی دووهەمە، وە
- r مەودای نێوانی دوو نوقتەکەیە.