٢٢ی تشرینی یەکەم

٢٢ی تشرینی یەکەم ٢٩٥ـەم ڕۆژی ساڵە، (٢٩٦ـەم لە ساڵە پڕەکاندا) لە ڕۆژژمێری گرێگۆریدا، ٧٠ ڕۆژی ماوە بۆ کۆتایی ساڵ

ڕووداوەکان

پێش ١٦٠٠ زایین

٧٩٤ – ئیمپراتۆر کانمو پایتەختی ژاپۆنی گواستەوە بۆ ھیان کیۆ (ئێستا کیۆتۆ).

٩٠٦- ئەحمەدی قەیغلاغ ھێرشێک دەکات بۆ سەر ئیمپراتۆرییەتی بیزانس و٤ بۆ ٥ ھەزار دیل دەگرن

١٣٨٣– ھێڵی نێری ماڵی بورگوندی پورتوگالی بە مردنی شا فێرناندۆ لەناودەبرێت، تەنھا کچەکەی بەیتریس بەجێ ھێشت بانگەشەی ڕکابەرەکان دەست دەکەن بە ماوەیەک لە شەڕی ناوخۆ و بێئاگایی.

١٦٠١ تا ١٩٠٠ زایین

١٦٣٣ – خانەخەتی مینگ شکست بە کۆمپانیای ھیندی ڕۆژھەڵاتی ھۆڵەندی دەدات.

١٧٠٧ - چوار کەشتی دەریایی بەریتانی بەھۆی ھەڵەی گەڕانەوە لەسەر ئایسلی سیسیلی زەوی بەڕێوەدەبەن لە وەڵامدا، یەکەم یاسای درێژی لە ساڵی١٧١٤ دا دەرکراوە.

١٧٢١ – ئیمپراتۆرییەتی ڕووسیا لەلایەن تزار پیتەر یەکەمەوە بڵاودەکرێتەوە دوای شکستەکەی سوید لە جەنگی باکووری گەورەدا.

١٧٣٠ – دروستکردنی کاناڵی لادۆگا تەواو بوو.

١٧٤٦ – کۆلێژی نیو جێرسی (دواتر ناوی زانکۆی پرینستۆن) نامەی خۆی وەردەگرێت.

١٧٧٧ – جەنگی شۆڕشگێڕی ئەمریکی: بەرگریکارانی ئەمریکی فۆرت مێسەر لەسەر ڕووباری دلاوەر دووبارە ھێرشی ھێسیان کردەوە لە شەڕی بانکی سووردا.

١٧٨٤– ڕووسیا لە دوورگەی کۆدیاک، ئالاسکا کۆلۆنی دۆزییەوە.

١٧٩٠ – باکووری ڕۆژاوای شەڕی ھیندی: ھێزەکانی ئەمریکای ڕەسەن شکست بە ئەمریکا دێن، کە کۆتایی بە ھەڵمەتی ھەرمار ھێنا

١٧٩٧– دەندرێ ژاک گارنەرین یەکەم بازدانی پاراشوت تۆمارکراو دەکات، لە ھەزار مەتر (٣٢٠٠پێ) لە سەرووی پاریسەوە.

١٨٣٦ – سام ھۆستن وەک یەکەم سەرۆک کۆماری تەکساس کرایەوە.

١٨٤٤ – میلەریتس، شوێنکەوتوانی وتەبێژی باپتیست ویلیام میلەر پێشبینی کۆتایی جیھان دەکەن لە ھاوەڵی لەگەڵ دووەم یادی مەسیح. ڕۆژێکی دوایی بە نائومێدییەکی گەورە ناسراوە.

١٨٧٥ – یەکەم گرێدانی تەلەگرافی لە ئەرجەنتین

١٨٧٩ – بەکارھێنانی فیڵمێنتێک لە دێسکەی کاربۆنیزە، تۆماس ادیسۆن یەکەم گڵۆپی ڕووناکی کارەبایی کرداری تاقی دەکاتەوە (٢/١٣١کاتژمێر دەخایەنێت پێش سووتانی دەرەوە).

١٩٠١ تا ئێستا

١٩١٠- ھاولی ھارڤی کریپن (یەکەم تاوانبار کە بە ھاوکاری ڕادیۆ دەستگیر دەکرێت) بە تاوانی ژەھراویکردنی ھاوسەرەکەی تۆمەتبار دەکرێت

١٩٢٣ - کودەتاچی شاھانەی لیۆناردۆپۆلۆس –گەرگالیدیس شکست دەھێنێت لە یۆنان، پاشایەتی بێ دەسەڵات دەکات و ڕێگا خۆش دەکات بۆ دامەزراندنی کۆماری دووەمی ھێلینی.

١٩٤١ – جەنگی جیھانی دووەم: ئەندامی بەرگری فەرەنسی گای موکوێت و ٢٩ بارمتی دیکە لەلایەن ئەڵمانییەکانەوە لە سێدارە دەدرێن بە تۆڵەی مردنی ئەفسەرێکی ئەڵمانی.

١٩٤٣ – جەنگی جیھانی دووەم: لە دووەمین ھێرشی ئاگرکوژێنەوە بۆ سەر ئەڵمانیا، ڕافیز ھێرشی ئاسمانی بۆ سەر شارۆچکەی کاسێل ئەنجام دەدات و بەھۆیەوە ھەزار کەس کوژران و ١٥٠ ھەزار ئاوارە بوون

١٩٤٦ - زیاتر لە ٢٢٠٠ ئەندازیار و تەکنیککار لە ڕۆژھەڵاتی ئەڵمانیاوە بەناچاری لەگەڵ خێزان و کەلوپەلەکانیان ڕاگواسترانەوە بۆ یەکێتی سۆڤیەت

١٩٤٧ - ململانێی کەشمیر لە نێوان ھیندستان و پاکستان دەست پێدەکات، کە دوای دابەشکردنی ھیندستان دەستی پێکردوە

١٩٦٤ - لیژنەیەکی پەرلەمانی ھەموولایەنە ئەو دیزاینە دیاری دەکات کە دەبێتە ئاڵای فەڕمی نوێی کەنەدا.

١٩٧٥ – ڤینرا ٩ ئەرکی بۆشایی بێفڕەوانی سۆڤیەت لە ڤینۆس نیشتەوە.

٢٠٠٥ – گەردەلوولی گەرمەسیری ئەلفا لە حەوزی ئەتڵەسی، وەرزی گەردەلوولی ئەتڵەسی ٢٠٠٥ کرد بە چالاکترین وەرزی گەردەلوولی ئەتڵەسی تا وەرزی ٢٠٢٠ پێشی گرت.

٢٠٠٦ – پێشنیاری فراوانکردنی کاناڵی پاناما لەلایەن ٧٧٫٨٪ ی دەنگدەران لە ڕیفراندۆمێکی نەتەوەیی پەسەند کراوە.

لە دایکبوونەکان

١٥١١– ئارسموس ڕینھۆڵد، ئەستێرەناسی ئەڵمانی و ماتماتیکزان

١٥٥٩– ژاک سیرمۆند، زانای فەڕەنسی

١٥٨٧– یواخیم یونگیس، ماتماتیکزان و فەیلەسوفی ئەڵمانی

١٦٥٩- جۆرج ئێرنست ستاھل، کیمیازان و پزیشکی ئەڵمانی

١٧٤٩ - کۆرنلیس ڤان دێر ئەی، مێژوونووس و کتێبفرۆشی ھۆڵەندی

١٨١٨ – لێکۆنت دوو لیسلی شاعیر و نووسەری فەڕەنسی

١٨٤٣ – جەیمس ستراچان- دەیڤدسۆن، زانای کلاسیکی ئینگلیزی، بەڕێوەبەری ئەکادیمی، وەرگێڕ و نووسەر

١٨٤٤ - سارا بێرنھارت، ئەکتەر و بەڕێوەبەری فەرەنسی

١٨٧٠ - ئیڤان بوونین، نووسەر و شاعیری ڕووسی، خەڵاتی نۆبڵی

١٨٧٠ - پەروەرد ئەلفرێد دۆگلاس، نووسەر و شاعیری ئینگلیزی

١٨٧٣ - ڕاما تیرتە، فەیلەسوف و پەروەردەکاری ھیندی

١٨٧٥– دەیڤد ڤان ئیمبدن، ئابووریناس و سیاسەتمەداری ھۆڵەندی

١٨٨١ - کلینتۆن دەیڤسۆن، فیزیکزان و ئەکادیمی ئەمریکی، خەڵاتی نۆبڵی بردە

١٨٨١- کارل بێرنھارد زوپەریتز، جیۆفیزیکزان و بوومەلەرزەی ئەڵمانی

١٨٨٧– جۆن ڕید، ڕۆژنامەنووس و شاعیری ئەمریکی

١٨٩٣ - ئێرنست ئۆپیک، ئەستێرەناسی ئیستۆنی و ئەستێرەناسی

١٨٩٨- داماسۆ ئەلۆنسۆ، شاعیر و فیلۆلۆجی ئیسپانی

١٨٩٩ - سالارروێ، نووسەر و شێوەکاری سالڤادۆران

١٩٠٠ - ئەشفەقولە خان، چالاکوانی ھیندی

١٩٠٣ – جۆرج وێڵز بێدل، زانای جیناتیکی ئەمریکی و ئەکادیمی، خەڵاتی نۆبڵی بردە

١٩٠٤ - کارل گوث جانسکی، فیزیکزان و ئەندازیاری ڕادیۆ ئەمریکی

١٩٠٦ – ئاوریلیۆ بالدۆر، ماتماتیکزان و پارێزەری کوبا

١٩١٩ - دۆریس لیزین، ڕۆماننووس، شاعیر، شانۆنووس

١٩٢٠ - تیمۆسی لیاری، دەروونناس و نووسەری ئەمریکی

١٩٢١ - ئەلێکساندەر کرۆنرۆد، ماتماتیکزان و زانای کۆمپیوتەری ڕووسی

١٩٢٩ – لیڤ یاشین، تۆپی پێی ڕووسی

١٩٣٠ – ئیستێلا دی کارلۆتۆ، چالاکوانی مافی مرۆڤی ئەرجەنتین ١ ١٩٣١ - ئان یاسا، ئەفسەری پۆلیسی ئەمریکی و نووسەر

١٩٣٦ – جۆن بلاشفۆرد- سنێل، سەربازی ئینگلیزی، نووسەر و دۆزەرەوە

١٩٣٦ – پیتەر کوک، ئەندازیاری ئینگلیزی و ئەکادیمی

١٩٣٨ - کریستۆفەر لۆید، ئەکتەری ئەمریکی

١٩٣٩ - ژان پییەر دستویلیرس، شاعیر و ڕەخنەگری فەڕەنسی

١٩٤١ - ئەھمەتی مێتی ئیشیکارا، جیۆفیزیکزانی تورک و زانای بوومەلەرزە ١ ١٩٤٦ – دیپاک چوپرا، پزیشک و نووسەری ھیندی ئەمریکی

١٩٤٦– کێلڤین ماکنزی، ڕۆژنامەنووس ئینگلیزی

١٩٤٨ – دێبی ماکۆمبەر، نووسەری ئەمریکی

١٩٤٩ - ستیڤ باترز گۆرانیبێژ و گۆرانیبێژ و گیتارژەن و ئەکتەری ئەمریکی

١٩٤٩ – ئارسێن وێنگەر، تۆپی پێی فەرەنسی و بەڕێوەبەر

١٩٥٢ - جیف گۆلبوم ئەکتەری ئەمریکی.

١٩٥٤– گراھام جۆیس، نووسەر و مامۆستای ئینگلیزی

١٩٦٥ – ئەی ئێل کەنەدی، کۆمیدی سکۆتلەندی، ڕۆژنامەنووس و نووسەر

١٩٦٥ – ئۆتس سمیث، یاریزانی تۆپی پێی ئەمریکی و ڕاھێنەر

١٩٨٦ - کارا لانگ، تۆپی پێی کەنەدی

١٩٩٠– نیکۆلاس فرانسیلا، ئەکتەری ئەرجەنتین ڕ

مردنەکان

• ١٩٨٤- جگەرخوێن، شاعیرێکی کورد زمانە

٢٠١٦ – ستیڤ دیلۆن، ھونەرمەندی کتێبی کۆمیدی بەریتانی

٢٠١٦ – شێری ئێس تیپەر، نووسەری ئەمریکی

٢٠١٧ – جۆرج یانگ، مۆسیقاژەنی ئوسترالی، گۆرانی نووس و بەرھەمھێنەری تۆمار

٢٠١٧ – پاوڵ ویتز، ئاسمانەوانی ئەمریکی

https://en.wikipedia.org/wiki/October_22

---