یاخیبوونی زەیتوون (١٨٩٥–١٨٩٦)
| یاخیبوونی زەیتوون | |
|---|---|
| بەشێکە لە | کۆمەڵکوژییەکانی حەمیدییە |
| وڵات | ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی |
| جێ | Süleymanlı |
| پۆتانی شوێن | ٣٧°٥٢′٣٤″N ٣٦°٤٩′٥٩″E |
| ڕێکەوتی دەستپێکردن | ١٢ی تشرینی یەکەمی ١٨٩٥ |
| ڕێکەوتی کۆتاییھاتن | ١ی شوباتی ١٨٩٦ |
 | |
یاخیبوونی زەیتوون یان بەرخۆدانی دووەمی زەیتوون (بە تورکی: Zeyt'uni yerkrord goyamartĕ) لە زستانی ١٨٩٥–١٨٩٦، لە کاتی کۆمەڵکوژییەکانی حەمیدییەدا ڕوویدا، کاتێک ئەرمەنییەکانی زەیتون چەکیان ھەڵگرت بۆ بەرگریکردن لە خۆیان، لە ترسی ئەگەری کۆمەڵکوژی لەلایەن ھێزەکانی عوسمانییەوە.[١]
بەرگرییکردن
[دەستکاری]ھاووڵاتییانی ئەرمەنی زەیتوون، لەژێر دەستی پارتی ھونچاکدا، گوێیان لە کۆمەڵکوژییەکانی ناوچەکانی دەوروبەری بوو و بەم شێوەیە خۆیان بۆ بەرخۆدانی چەکداری ئامادە کرد. لە نێوان ١٥٠٠ بۆ ٦٠٠٠ پیاو کە بە تفەنگی فلینتلۆک و تفەنگی مارتینی-ھێنری چەکدار بوون ڕەوانەی بەرەکانی شەڕ کران و شانزە ئەرمەنی ھەڵبژێردران بۆ سەرۆکایەتیکردنی دەستەیەکی ئیداری لە کاتی گەمارۆدانەکەدا. لەژێر ڕۆشنایی ئەمەشدا فەرماندەیەکی سەربازی عوسمانیی نامەیەکی بۆ سوڵتان عەبدولحەمیدی دووەم نارد و ئاگاداری کردبووەوە کە ئەرمەنییەکان ڕاپەڕینیان دەستپێکردووە و پێشڕەوی دەکەن بۆ ئەنجامدانی کۆمەڵکوژی دژی موسڵمانان. ھێزەکانی عوسمانی خاوەنی سوودێکی سەرسەختی ژمارەیی و تەکنەلۆژی بوون: تەواوی ھێزەکە لە ٢٤ کەتیبە (٢٠ ھەزار پیاو) و دوانزە تۆپ و ٨ ھەزار پیاوی فیرقەی زێبەکەکانی ئیزمیر و ھەروەھا ٣٠ ھەزار ناڕێکخراوی کورد و چەرکەسی پێکھاتبوو.
ئەرمەنییەکان دەستیان کرد بە ھێرشکردنە سەر سەربازگەی عوسمانی کە نزیک بوو، ٦٠٠ سەرباز و ئەفسەری عوسمانییان گرت و خستیانە ژێر چاودێری ژنە ئەرمەنییەکان. زیندانییەکان ھەوڵیان دا ھەڵبێن، بەڵام شکستیان ھێنا و کوژران. ھێزەکانی عوسمانی لە تێکھەڵچوونەکانیان لەگەڵ میلیشیا ئەرمەنییەکان چەندین جار شکستیان ھێنا. لە میانەی ئەو دانوستانانەی کە دواتر بووە ھۆی یەکلایی کردنەوەی ململانێکان، فەرماندەی سوپای عوسمانی سەرسامی خۆی بۆ ئاغاسی، یەکێک لە سەرکردەکانی بەرخۆدان دەربڕی، ئەمەش لە سایەی تەقەکردنی وردی ئەرمەنییەکان و خۆڕاگرییان لە بەرخۆدانەکەیاندا.[٢][٣]
