ھەڵوەشاندنەوەی پێگەی تایبەتی جامو و کەشمیر لەلایەن ھیندستان

ھەڵوەشاندنەوەی پێگەی تایبەتی جامو و کەشمیر لەلایەن ھیندستان
وڵات	ھیندستان
دەقی سەرەکی ڕێکخراوەیی	فەرمانی دەستوور ٢٧٢، فەرمانی دەستوور ٢٧٣
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

نەخشەی ناوچەی کەشمیری ناکۆک، کە خاکی ئیدارەی ھیندستان بە ڕەنگی زەرد نیشان دەدات، کە جامو و کەشمیر بە نزیکەیی نوێنەرایەتی نیوەی چەپی ئەم ناوچەیە دەکات، کەشمیر کە لەلایەن پاکستانەوە بەڕێوەدەبرێت بە ڕەنگی سەوز و کەشمیر کە لەلایەن چینەوە بەڕێوەدەبرێت بە ڕەنگی قاوەیی.

ھەڵوەشاندنەوەی پێگەی تایبەتی جامو و کەشمیر لەلایەن حکوومەتی ھیندستانەوە، کارێک بوو کە لە ٥ی ئابی ٢٠١٩دا ئەنجامدرا، بۆ ھەڵوەشاندنەوەی ئەو پێگەی تایبەتەی کە بە ویلایەتی جامو و کەشمیر دراوە، کە گەورەترین بەشی کەشمیرە کە لە ساڵی ١٩٤٧ەوە بووەتە بابەتی ناکۆکی لە نێوان ھیندستان و پاکستان و چین، و ھەڵوەشاندنەوەی ئەو سەربەخۆییەی کە بەپێی ماددەی ٣٧٠ی یاسای دەستووری ھیندستان. سەرۆکی ھیندستان ڕام ناث کۆڤیند فەرمانێکی سەرۆکایەتی دەرکرد کە ھەموو بڕگەکانی ئەو مافی خۆبەڕێوەبەرییەی کە بە ویلایەتەکە دراوە ھەڵوەشاندەوە. حکوومەت سەرکردە سیاسییەکانی خستە ژێر دەستبەسەری ماڵەوە، خزمەتگوزاری تەلەفۆن و ئینتەرنێتی ڕاگرت، و ھێزی ئەمنی جێگیر کرد بۆ ڕاگرتنی ھەر ڕاپەڕینێکی ئەگەری. دەسەڵاتدارانی ھیندستان چەندین سیاسەتمەداری دیاری کەشمیریان دەستگیرکرد، لەوانە سەرۆکوەزیرانی پێشوو، بەرپرسانی حکوومەت ڕێوشوێنە ئەمنییەکانیان بە ئامانجی ڕێگریکردن لە توندوتیژی وەسفکرد، و پاساویان بۆ ھەڵوەشاندنەوەی دۆخی ناوچەی تایبەت ھێنایەوە بۆ ئەوەی ھاووڵاتیان بتوانن سوودمەند بن لە بەرنامەکانی حکوومەت وەک مافی خوێندن و مافی زانیاری.

حکوومەت پەیوەندییەکانی پچڕاند و قەدەغەی ھاتوچۆی سەپاند، ئەمەش کاردانەوەکانی کەمکردەوە، لەکاتێکدا ناسیۆنالیستەکان ئاھەنگیان گێڕا و سیستمی باش و خۆشگوزەرانی لە کەشمیریان دەگێڕا و ڕایان گەیاند، و پارتە سیاسییەکان پشتگیریان لە ھەنگاوەکانی حکوومەتی ھیندستان کرد، لەوانە پارتی بەھاراتیا جاناتا، پارتی باھوجان ساماج، پارتی ئام ئادمی، پارتی تیلوگو دێسام، کۆنگرێس پارتی، و شیڤ سێنا، لەکاتێکدا لایەنەکانی دیکە دژی وەستانەوە، لەوانە کۆنگرەی نیشتمانی ھیندستان، کۆنفرانسی نیشتمانی جامو و کەشمیر، پارتی دیموکراتی گەلانی جامو و کەشمیر، کۆنگرەی ترینامول، و جاناتا داڵ. لە ناوچەی لاداخ، موسڵمانە شیعەکانی دانیشتووی کارگیل کە زۆرینەی دانیشتووان پێکدەھێنن، ناڕەزایەتیان دەربڕی بەرامبەر بەم بڕیارانە، لەکاتێکدا کۆمەڵگەی بوودایی لە لاداخ پشتگیریان لێکردن.

سەرۆکی ھیندستان فەرمانێکی لەژێر دەسەڵاتی ماددەی ٣٧٠ دەرکرد کە فەرمانی سەرۆکایەتی باوی ساڵی ١٩٥٤ی ھەڵوەشاندەوە و ھەموو بڕگەکانی سەربەخۆیی ھەڵوەشاندەوە کە بە ویلایەتەکە دراوە. وەزیری ناوخۆ پڕۆژە یاسای ڕێکخستنەوەی جامو و کەشمیری لە پەرلەمانی ھیندستان پێشکەش کرد. ئامانجی پڕۆژە یاساکە دابەشکردنی ویلایەتەکە بەسەر دوو خاکی یەکێتی. لە ٥ی ئابی ٢٠١٩، ئەنجومەنی باڵای ھیندستان، ئەنجومەنی ڕاجیا سەبا، تاوتوێی بڕیارنامەی ھەڵوەشاندنەوەی پێگەی تایبەتی جامو و کەشمیر و پڕۆژە یاسای ڕێکخستنەوەی دەوڵەتی کرد. لە ٦ی ئابدا، لۆک سەبا، ئەنجومەنی خوارەوەی ھیندستان، تاوتوێی پڕۆژە یاسای ڕێکخستنەوە و بڕیارنامەی ھەڵوەشاندنەوەی پێگەی تایبەتی ویلایەتەکەی کرد و پەسەندی کرد.