ھەتاو
ھەتاو[١] یان تیشکی خۆر بەشێکە لە تیشکدانی کارۆموگناتیسی کە لە خۆرەوە دەردەدرێت، بەتایبەتی تیشکی ژێرسوور و بینراو و سەروو وەنەوشەیی. لەسەر زەوی تیشکی خۆر پەرش و بڵاو دەبێتەوە و لە بەرگەھەوای زەویدا وەک تیشکی ڕۆژ دەپاڵێورێت کاتێک خۆر لە سەرووی ئاسۆوەیە. کاتێک تیشکی خۆری ڕاستەوخۆ لە ھەورەکانەوە ڕێگری لێناکرێت، ھەتاو دروست دەبێت، کە تێکەڵەیەک لە ڕووناکی و گەرمی تیشکدەرە. کاتێکیش بەھۆی ھەورەکانەوە بلۆک دەکرێت یان لە تەنی ترەوە ڕەنگ دەداتەوە، تیشکی خۆر بڵاودەبێتەوە.
تیشکی سەروو بنەوشەیی لە تیشکی خۆردا کاریگەری ئەرێنی و نەرێنی لەسەر تەندروستی ھەیە، چونکە ھەم پێویستە بۆ دروستکردنی ڤیتامین D3 و ھەمیش گۆڕاوێکە و ئەگەری زیانگەیاندنی ھەیە.
تیشکی خۆر نزیکەی ٨٫٣ خولەکێک دەخایەنێت بۆ ئەوەی لە ڕووی خۆرەوە بگاتە سەر زەوی.[٢]
تیشکی خۆر ھۆکارێکی سەرەکییە لە فۆتۆسینتەسیسدا، ئەو پرۆسەیەی کە ڕوەک و زیندەوەرە ئۆتۆتڕۆفەکانی تر بەکاریدەھێنن بۆ گۆڕینی وزەی ڕووناکی لە خۆرەوە، بۆ وزەی کیمیایی کە دەتوانرێت بەکاربھێنرێت بۆ دروستکردنی کاربۆھیدرات و سووتەمەنیی چالاکییەکانی زیندەوەران.[٣]
ئەمانەش ببینە
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «ھەتاو»، فەرھەنگی خاڵ، شێخ محەممەد خاڵ (کوردی (گشت شێوەزارەکان) بۆ کوردیی ناوەندی). فەرھەنگەکانی ڤەژین lex.vejin.net. سەردان لە ڕێکەوتی ١٤ی شوباتی ٢٠٢٥.
- ^ Bell Burnell، S. Jocelyn (٢٠٠٤). An Introduction to the Sun and Stars (چاپی illustrated). Cambridge University Press. لاپەڕە ٥٦. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٥٤٦٢٢-٥. Extract of page 56
- ^ بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Sunlight»، ویکیپیدیای ئینگلیزی. سەردان لە ١٤ی شوباتی ٢٠٢٥.
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری]
میدیای پەیوەندیدار بە Sunlight لە ویکیمیدیا کۆمنز
| ھەوا |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| وزە | |||||
| خاک | |||||
| ژین | |||||
| ئاو |
| ||||
| پەیوەندیدار |
| ||||
