ھێرشی شاری ئۆکلاھۆما

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە

ھێرشی شاری ئۆکلاھۆما بۆردومانێکی تیرۆریستی مەسیحی و ڕەگەزپەرستی سپیپێست بوو بۆ «بینای فیدراڵی ئەلفڕێد پی مۆرا» لە شاری ئۆکلاهۆما لە ویلایەتی ئۆکلاھۆما لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە ١٩ی نیسانی ١٩٩٥، کوشندەترین کردەوەی تیرۆریستی گشتی بوو لە مێژووی ئەمریکادا تا هێرشەکانی ١١ی ئەیلوول لە ساڵی ٢٠٠١  تێپەڕی. هەرچەندە هێرشی شاری ئۆکلاهۆما تا ئێستاش کوشندەترین کردەوەی تیرۆری ناوخۆییە لە مێژووی ئەمریکادا.

بۆردومانەکە لەلایەن دوو چالاکوانی باڵادەستی سپی پێست و توندڕەوی مەسیحی و دژە حکومەتەوە ئەنجامدرا بە ناوەکانی تیمۆسی مەکڤیگ و تێری نیکۆڵس، بۆردومانەکە کاتژمێر ٩ی سەرلەبەیانی ڕوویدا و ١٦٨ کەسی کوشت و زیاتر لە ٦٨٠ کەسی دیکەش برینداربوون، هەروەها زۆربەی بیناکەشی وێرانکرد، کە بۆ ئەوەی بڕوخێنرێت چونکە زیانێکی زۆری پێگەیشتووە تا ئەو ڕادەیەی کە چاککردنەوە نەتوانرا.  بۆردومانەکە 324 باڵەخانەی دیکەی دەوروبەری ئامانجەکە وێران و زیانی گەیاندووە، هەروەها شووشەی 258 باڵەخانەی دیکەی نزیکی شکاندووە، هەروەها 86 ئۆتۆمبێلیش لەناوبراون.[١][٢] زیانی 652 ملیۆن دۆلاری تێچووە.[٣][٤][٥]

دوای 90 خولەک لە تەقینەوەکە، تیمۆسی مەکڤیگ لەلایەن پۆلیسی ئۆکلاهۆما چارلی هانگەرەوە ڕاگیرا بەهۆی ئەوەی بەبێ تابلۆی ئۆتۆمبێل لێخوڕیوە و بەهۆی هەڵگرتنی چەکی نایاسایی دەستگیرکرا دوای ئەوەی چەک لەناو ئۆتۆمبێلەکەیدا دۆزرایەوە.[٦][٧] هەروەها نیکۆڵس دواتر دەستگیرکرا،[٨] و لە ماوەی چەند ڕۆژێکدا هەردووکیان لە دادگا تۆمەتبار کران.  تیمۆسی مەکڤیگ پێشمەرگەیەکی دێرین بوو لە جەنگی کەنداو.  بارهەڵگرێکی کرێی پڕ لە تەقەمەنی تەقاندەوە کە لەبەردەم بیناکەدا وەستاندبوو.  نیکۆڵس هاوکاری ئامادەکردنی بۆمبەکەی کردبوو.[٩][١٠]

کاتێک FBI هەڵیکوتایە سەر ماڵی تیمۆسی مەکڤیگ، ژمارەیەکی تەلەفۆنیان دۆزیەوە کە بردیانە کێڵگەیەک کە ماکڤیگ پێداویستییەکانی بۆ بۆردومانەکە کڕیبوو.  بۆمبڕێژکەرەکان لە ساڵی ١٩٩٧ دادگایی کران و سزا دراون، سزای لەسێدارەدانی بەسەردا سەپێندرا، مەکڤیگ لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠٠١ بە دەرزی کوشندە لە زیندانی فیدراڵی ئەمریکا لە تێر هۆت لە ویلایەتی ئیندیانا لە سێدارەدرا.  نیکۆڵس لە ساڵی ٢٠٠٤دا سزای زیندانی هەتاهەتایی بەسەردا سەپێندرا.[١١][١٢][١٣]

هەروەها ببینن[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ Oklahoma City Police Department Alfred P. Murrah Federal Building Bombing After Action Report (PDF). Terrorism Info. p. 58. Archived from the original (PDF) on July 3, 2007.
  2. ^ "Case Study 30: Preventing glass from becoming a lethal weapon". Safety Solutions Online. Archived from the original on February 13, 2007. ١٣ی شوباتی ٢٠٠٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  3. ^ Hewitt, Christopher (2003). Understanding Terrorism in America: From the Klan to al Qaeda. Routledge. p. 106. ISBN 978-0-415-27765-5.
  4. ^ "Responding to Terrorism Victims: Oklahoma City and Beyond: Chapter II: The Immediate Crisis Response". U.S. Department of Justice. October 2000. Archived from the original on April 25, 2009. Retrieved March 24, 2009.
  5. ^ "FEMA Urban Search and Rescue (USAR) Summaries" (PDF). Federal Emergency Management Agency. p. 64. Archived from the original (PDF) on September 27, 2006.
  6. ^ "Timothy McVeigh is apprehended" (Video, 3 minutes). NBC News Report. April 22, 1995.
  7. ^ Ottley, Ted (April 14, 2005). "License Tag Snag". truTV. Archived from the original on August 29, 2011.
  8. ^ Witkin, Gordon; Karen Roebuck (September 28, 1997). "Terrorist or Family Man? Terry Nichols goes on trial for the Oklahoma City bombing". U.S. News & World Report. Archived from the original on October 18, 2012.
  9. ^ Feldman, Paul (June 18, 1995). "Militia Groups Growing, Study Says Extremism: Despite negative publicity since Oklahoma bombing, membership has risen, Anti-Defamation League finds". Los Angeles Times. Archived from the original on July 25, 2012. Retrieved April 7, 2010.
  10. ^ "McVeigh offers little remorse in letters". The Topeka Capital-Journal. Associated Press. June 10, 2001. Archived from the original on May 27, 2012. ٢٧ی ئایاری ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
  11. ^ Serano, Richard. One of Ours: Timothy McVeigh and the Oklahoma City Bombing. pp. 139–141.
  12. ^ "Lessons learned, and not learned, 11 years later". NBC News. Associated Press. April 16, 2006.
  13. ^ Hamm, Mark S (1997). Apocalypse in Oklahoma. p. vii. ISBN 978-1-55553-300-7.