گیۆم ئەپۆلینێر
گیۆم ئەپۆلینێر | |
|---|---|
 وێنەی ئەپۆلینێر لە بەھاری ١٩١٦ دوای برینداربوونی لاجانگی بە ساچمە. | |
| لەدایکبوون | ڤیلھێلم ئالبێرت ڤلۆدزیمیرز ئاپۆلیناری کۆسترۆڤیکی 26ی ئابی 1880 ڕۆما، ئیتاڵیا |
| مردن | ٩ی تشرینی دووەمی ١٩١٨ (٣٨ ساڵ ژیاوە) پاریس، فەڕەنسا |
| گۆڕ (گڵکۆ) | گۆڕستانی پێر لاشێز، پاریس |
| پیشە | شاعیر نووسەر ڕەخنەگری ھونەری |
| جووڵانەوەی ئەدەبى | کیوبیزم، سووریالیزم، ئۆرفیزم |
| واژوو | پەڕگە:واژووی گیۆم ئەپۆلینێر.svg |
گیۆم ئەپۆلینێر (لەدایکبوو بە ناوی کۆسترۆڤیسکی ; [ئ] ٢٦ی ئابی ١٨٨٠ – ٩ی تشرینی دووەمی ١٩١٨) شاعیر، شانۆنامەنووس، کورتە چیرۆکنووس، ڕۆماننووس و ڕەخنەگرێکی ھونەری فەرەنسی بە ڕەچەڵەک پۆڵەندی بووە.
ئەپۆلینێر بە یەکێک لە شاعیرە پێشەنگەکانی سەرەتای سەدەی بیستەم دادەنرێت، ھەروەھا بە یەکێک لە دڵسۆزترین بەرگریکارانی کوبیزم و باپیرەیەکی سوریالیزم دادەنرێت. ئەو شانازیی ئەوەی پێدراوە کە زاراوەی «کوبیزم»ی لە ساڵی ١٩١١ بۆ وەسفکردنی ئەو بزووتنەوەی ھونەرییە تازەیە داھێناوە، زاراوەی ئۆرفیزم لە ساڵی ١٩١٢، و زاراوەی «سووریالیزم» لە ساڵی ١٩١٧ بۆ وەسفکردنی بەرھەمەکانی ئێریک ساتی. بەبێ خاڵبەندی شیعری نووسیوە، وەک ھەوڵێک بەو ھیوایەی مۆدێرن بێت لە ھەردوو لایەنی فۆرم و ناوەڕۆکدا.[١] ئەپۆلینێر یەکێک لە یەکەمین بەرھەمە ئەدەبییە سووریالیستییەکانی نووسیوە، شانۆنامەی مەمکەکانی تیرێسیاس (١٩١٧)، کە بووە بنەمای ئۆپێرای Les mamelles de Tirésias ی فرانسیس پۆلێنک لە ساڵی ١٩٤٧.
کاریگەر بە شیعری سیمبولیستی لە گەنجیدا، لە ماوەی ژیانیدا ئەو شاعیرە گەنجەکانە سەرسامی بوون کە دواتر ناوکی گرووپی سووریالیستیان پێکھێنا (بریتۆن، ئاراگۆن، سوپۆ). زۆر زوو ڕەسەنایەتییەکی درک پێکرد کە لە ھەر قوتابخانەیەکی کاریگەری ڕزگاری کرد و کردی بە یەکێک لە پێشەنگەکانی شۆڕشی ئەدەبی نیوەی یەکەمی سەدەی بیستەم. ھونەرەکەی لەسەر ھیچ تیۆرێک نییە، بەڵکو لەسەر بنەمایەکی سادەیە: کرداری دروستکردن دەبێت لە خەیاڵەوە بێت، خۆڕسک بێت، چونکە دەبێت تا دەتوانرێت لە ژیان، لە سروشت، لە ژینگە و لە مرۆڤەوە نزیک بێت.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ ھەڵەی لوا لە مۆدیوول:Citation/CS1/Date_validation لە ڕیزی 627:attempt to compare two nil values.
- ^ His full birth name in Polish is Wilhelm-Albert-Włodzimierz-Aleksander-Apolinary Kostrowicki (بە بیلاڕووسی: Гіём-Альберт-Уладзімір-Аляксандр-Апалінарый Кастравіцкі) of the Wąż coat of arms.
