بۆ ناوەڕۆک بازبدە

گۆردن براون

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
گۆردن براون
بە ئینگلیزی: Gordon Brown
لەدایکبوون (١٩٥١-٠٢-٢٠) ٢٠ی شوباتی ١٩٥١ (تەمەن ٧٤ ساڵ)
Giffnock، شانشینی یەکگرتوو
ناوی کاتی لەدایکبوونJames Gordon Brown
باوکRev. John Ebenezer Brown
دایکBunty Souter
خوشک و براAndrew Brown
ھاوسەرSarah Brown
منداڵJohn Macaulay Brown، James Fraser Brown، Jennifer Jane Brown
زمانەکانی ئاخاوتنزمانی ئینگلیزی
زمانی نووسینزمانی ئینگلیزی
شوێنی کارکردنThe Open University، نەتەوە یەکگرتووەکان، Glasgow Caledonian University
پەروەردەUniversity of Edinburgh، Kirkcaldy High School
پلەی ئەکادیمیlaurea
پێشگرێکی شەرەفمەندانەThe Right Honourable
Honorific suffixئەندامی پەرلەمان
دانیشتووی10 Downing Street، North Queensferry
شوێنی کارلەندەن
دەقی بەستراوThe Office of Gordon and Sarah Brown
ئەندامی حیزبیپارتی کرێکاران
ئایینChurch of Scotland
باری تەندرووستیone-eyed
خەڵاتەکانHonorary Fellow of the Royal Society of Edinburgh، Order of the Companions of Honour، honorary doctorate
بەستەری وەسفکراوhttps://www.gov.uk/government/history/past-prime-ministers/gordon-brown
لە نووسەرانیTheGuardian.com

جەیمس گۆردن براون لەدایکبووی ٢٠ی شوباتی ١٩٥١، سیاسەتمەدارێکی بەریتانییە و لە ساڵی ٢٠٠٧ تا ٢٠١٠ وەک سەرۆکوەزیرانی بەریتانیا و سەرۆکی پارتی کرێکاران کاری کردووە. پێشتر لە ساڵی ١٩٩٧ تا ٢٠٠٧ لە سەردەمی تۆنی بلێر ڕاوێژکاری گەنجینەی ئەمریکا بووە. براون لە ساڵی ١٩٨٣ تا ٢٠٠٥ ئەندامی پەرلەمان بووە لە دانفێرملاین ئیست و لە ساڵی ٢٠٠٥ تا ٢٠١٥ ئەندامی پەرلەمانی کیرککاڵدی و کاودنبیت بووە. لە ساڵی ٢٠١٢ەوە وەک نێردەی تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەروەردەی جیھانی کاری کردووە،[١] ە[٢] وەک باڵیۆزی ڕێکخراوی تەندروستی جیھانی بۆ دابینکردنی دارایی تەندروستی جیھانی دەستنیشانکراوە.

براون دەرچووی دکتۆرایە و لە زانکۆی ئیدنبرە مێژووی خوێندووە. سەرەتای ژیانی ھونەری وەک وانەبێژ لە کۆلێژی پەروەردەی زیاتر و وەک ڕۆژنامەنووسی تەلەڤیزیۆنی بەسەر بردووە. براون لە ھەڵبژاردنی گشتی ساڵی ١٩٨٣ وەک پەرلەمانتاری دانفێرملاین ئیست بۆ ئەنجومەنی کۆمۆنەکان ھەڵبژێردرا. لە ساڵی ١٩٨٩دا لە کابینەی سێبەری نیل کینۆک دامەزرا و لە ساڵی ١٩٩٢ لەلایەن جۆن سمیسەوە وەک ڕاوێژکاری سێبەری گەنجینەی ئەمریکا دەستنیشانکرا. دوای سەرکەوتنی پارتی کرێکاران لە ھەڵبژاردنە گشتییەکانی ساڵی ١٩٩٧، براون وەک ڕاوێژکاری ئەڵمانیا دەستنیشانکرا و بووە درێژترین پۆست لە مێژووی مۆدێرن. سەردەمی براون وەک ڕاوێژکاری بەریتانیا بە چاکسازییەکی گەورە لە بیناسازی سیاسەتی دراو و دارایی بەریتانیادا، گواستنەوەی دانانی ڕێژەی سوود بۆ بانکی ئینگلتەرا، درێژکردنەوەی دەسەڵاتەکانی گەنجینەی بۆ داپۆشینی زۆرێک لە سیاسەتە ناوخۆییەکان، و گواستنەوەی چاودێری بانکی بۆ دەسەڵاتی خزمەتگوزارییە داراییەکان. براون سەرۆکایەتی درێژترین ماوەی گەشەی ئابووری لە مێژووی بەریتانیادا کرد.[٣][٤] پێنج تاقیکردنەوەی ئابووری خستەڕوو کە بەرەنگاری بەریتانیا بووەوە لە پەسەندکردنی یۆرۆ. ھەنگاوە مشتومڕاوییەکان بریتی بوون لە ھەڵوەشاندنەوەی یارمەتیدانی باجی پێشوەختەی کۆمپانیاکان (ACT) لە بوودجەی یەکەمیدا،[٥][٦] فرۆشتنی یەدەگی زێڕی بەریتانیا لە ساڵی ١٩٩٩ تا ٢٠٠٢، و لابردنی لە بوودجەی کۆتاییدا ڕێژەی دەستپێکی ١٠٪ ی باجی داھات کە لە بوودجەی ساڵی ١٩٩٩ دا خستبووە ڕوو.[٧]

دوای دەستلەکارکێشانەوەی بلێر لە ساڵی ٢٠٠٧، براون بەبێ بەرامبەر ھەڵبژێردرا بۆ ئەوەی ببێتە سەرۆک وەزیران و سەرۆکی پارتەکەی. پارتەکە وەک پارتی کرێکارانی نوێ بەردەوام بوو، ھەرچەندە شێوازی حکوومەتەکەی براون جیاواز بوو لە شێوازی بلێر. ئەو پابەند بوو بە پەیوەندییە نزیکەکانی لەگەڵ ئەمریکا و شەڕی عێراق، ھەرچەندە لێکۆڵینەوەیەکی لە ھۆکارەکانی بەشداریکردنی بەریتانیا لە ململانێکان دامەزراند. حکوومەتی براون پاکێجی ڕزگارکردنی خستەڕوو بۆ ئەوەی بانکەکان لە کاتی قەیرانی دارایی ساڵی ٢٠٠٨دا لە ئاودا بمێننەوە، و بەم شێوەیە قەرزە نیشتمانییەکان زیادیان کرد. حکوومەت پشکی زۆرینەی لە نۆرسن ڕۆک و ڕۆیاڵ بانکی سکۆتلەندا وەرگرت کە تووشی کێشەی دارایی توند بووبوو، و پارەی گشتی خستە ناو بانکەکانی دیکە. لە ساڵی ٢٠٠٨ حکوومەتی براون یەکەم یاسای گۆڕانی کەشوھەوای جیھانی پەسەند کرد، ھەروەھا یاسای یەکسانی ساڵی ٢٠١٠ی خستەڕوو. سەرەڕای بەرزبوونەوەی ڕاپرسییەکان تەنھا دوای ئەوەی براون بوو بە سەرۆکوەزیران، کاتێک لە ساڵی ٢٠٠٧دا نەیتوانی ھەڵبژاردنێکی خێرا بانگھێشت بکات، جەماوەرییەکەی دابەزی و جەماوەری پارتی کرێکاران لەگەڵ پاشەکشەی گەورەدا دابەزی.[٨][٩][١٠] پارتی کرێکاران لە ھەڵبژاردنە گشتییەکانی ساڵی ٢٠١٠دا ٩١ کورسی لەدەستدا، لە ئەنجامدا پەرلەمانێکی ھەڵواسراو کە پارتی پارێزگاران زۆرترین کورسی تێدا بەدەستھێنا.[١١] دوای ئەوەی پارتی پارێزگاران حکوومەتێکی ھاوپەیمانییان لەگەڵ لیبراڵ دیموکراتەکان پێکھێنا، دوای براون وەک سەرۆکوەزیران لەلایەن دەیڤید کامیرۆن سەرۆکی پارتی پارێزگارانەوە و وەک سەرۆکی پارتی کرێکاران لەلایەن ئێد میلیباندەوە.

دوای جێھێشتنی پۆستەکەی، براون گەڕایەوە سەر کورسییەکانی پشتەوە، بەردەوام بوو لە خزمەتکردنی وەک پەرلەمانتاری کیرککاڵدی و کاودنبیت تاوەکو لە ساڵی ٢٠١٥ دەستبەرداری کورسیەکەی بوو. لەو کاتەوە ناوبەناو دەستێوەردانی سیاسی کردووە و کتێبی بە تەوەرەی سیاسی چاپ کردووە.[١٢] براون ڕۆڵێکی بەرچاوی ھەبوو لە ھەڵمەتی پاراستنی یەکێتییەکە لە کاتی ڕیفراندۆمی سەربەخۆیی سکۆتلەندا لە ساڵی ٢٠١٤ و لە ساڵی ٢٠٢٢دا ڕاپۆرتێکی لەسەر وەرگرتنی دەسەڵات بۆ کیر ستارمەر سەرۆکی پارتی کرێکاران نووسی.[١٣] براون وەک نێردەی تایبەتی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەروەردەی جیھانی، ھەروەھا باڵیۆزی ڕێکخراوی تەندروستی جیھانی بۆ پارەدارکردنی تەندروستی جیھانی کاری کردووە.[١٤] خەڵاتی ڕێزلێنانی ھاوەڵانی شەرەفی لەلایەن شا چارڵی سێیەمەوە لە ڕێزلێنانی ڕۆژی لەدایکبوونی ساڵی ٢٠٢٤ پێبەخشرا بەھۆی خزمەتە گشتی و خێرخوازییەکان لە بەریتانیا و دەرەوەی وڵات. وەک ڕاوێژکار، براون ڕێژەی پەسەندکردنی بەرزی ھەبوو؛ ڕاپرسییەکی زانایانی سیاسی بە سەرکەوتووترین ڕاوێژکاری دوای جەنگ لە ڕووی سەقامگیری ئابوورییەوە ھەڵسەنگاندووە، بە شێوەیەکی سەربەخۆ لە سەرۆکوەزیران کاردەکات و میراتێکی بەردەوامی لەسەر ئابووری بەریتانیا بەجێھێشتووە.[١٥][١٦] پۆستی سەرۆک وەزیرانی ئەو کەمتر لەبار سەیر کراوە؛ ھەرچەندە ڕای گشتی لەسەر براون لە دوای جێھێشتنی پۆستەکەی باشتر بووە، بەڵام پۆستی سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا لە ڕیزبەندی مێژوویی و ڕای گشتی سەرۆک وەزیرانی بەریتانیادا وەک مامناوەند سەیر دەکرێت.[ژێدەر پێویستە][ وەرگێڕان پێویستە ]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ↑ «Gordon Brown | The Office of the UN Special Envoy for Global Education». ٢١ی تەممووزی ٢٠١٣. لە ١ی ئازاری ٢٠٢٥ ھێنراوە.
  2. ↑ «WHO Goodwill ambassadors». لە ١ی ئازاری ٢٠٢٥ ھێنراوە.
  3. ↑ «ESRC Society Today - Budgeting for stable economic growth». www.esrcsocietytoday.ac.uk. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی ئایاری ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە.
  4. ↑ Glover، Julian (١٧ی ئازاری ٢٠٠٥). «His record – 304 years and counting». The Guardian. London. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی نیسانی ٢٠١٠ ھێنراوە.
  5. ↑ Halligan، Liam (١٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٦). «Brown's raid on pensions costs Britain £100 billion». The Daily Telegraph. لە ڕەسەنەکە لە ٩ی شوباتی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی شوباتی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  6. ↑ Stewart، Heather (٢٢ی تەممووزی ٢٠٠٢). «Pension blame falls on Brown». The Guardian. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئابی ٢٠٠٨ ھێنراوە.
  7. ↑ Dawar، Anil (٢١ی نیسانی ٢٠٠٨). «Q&A: 10p tax rate cut». The Guardian. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی نیسانی ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئابی ٢٠٠٨ ھێنراوە.
  8. ↑ «GMA vows to hunt down killers of marines, but pursue peace talks with rebels». ١٥ی تەممووزی ٢٠٠٧. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی ئازاری ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی تەممووزی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  9. ↑ Sherman، Jill؛ Yeoman، Fran؛ Hamilton، Fiona (٦ی حوزەیرانی ٢٠٠٩). «Labour suffers wipeout in its worst local election results». The Times. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئازاری ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی حوزەیرانی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  10. ↑ «Labour slumps to historic defeat». BBC News. London. ٨ی حوزەیرانی ٢٠٠٩. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  11. ↑ Maddox، David (٧ی ئایاری ٢٠١٠). «General Election 2010: Gordon's career is finished – Labour MP». The Scotsman. Edinburgh. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٠ ھێنراوە.
  12. ↑ Stephens، Philip (١٧ی ئەیلوولی ٢٠١٤). «A reborn Gordon Brown could be the man who saved the union». Financial Times. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئەیلوولی ٢٠١٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئەیلوولی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  13. ↑ Britton، Paul (٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٢). «Keir Starmer and Gordon Brown reveal big plans for Britain». Manchester Evening News (بە ئینگلیزی). لە ڕەسەنەکە لە ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  14. ↑ «Gordon Brown | The Office of Gordon & Sarah Brown». gordonandsarahbrown.com. لە ڕەسەنەکە لە ٩ی شوباتی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی شوباتی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  15. ↑ «Rishi Sunak is most popular chancellor since Gordon Brown». The Independent (بە ئینگلیزی). ١٠ی تەممووزی ٢٠٢٠. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  16. ↑ «Brown Most Successful Chancellor, Say British Political Scientists | Ipsos». ٢٨ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٦. لە ڕەسەنەکە لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

زیاتر بخوێنەوە

[دەستکاری]

ژیاننامەکان

[دەستکاری]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=گۆردن_براون&oldid=1477455»