کەوتنی ڕژێمی ئەسەد

کەوتنی بنەماڵەی ئەسەد

وێنەی خێزانی ئەسەد
دەرەنجام	ڕژێمی ئەسەد ڕووخا و بەشار ئەسەد ھەڵھات بۆ مۆسکۆ

کەوتنی بنەماڵەی ئەسەد و ڕژێمی ئەسەد، لە ٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ ڕژێمی بەشار ئەسەد لە ئەنجامی ھێرشەکانی ئۆپۆزیسیۆنی سووری بە سەرکردایەتیی ھەیئەت تەحریری شام دەستی بە ڕووخان و داڕمان کرد، و کاتێک کەوتنی دیمەشق بەدیکرا لەلایەن ئۆپۆزیسیۆن و سوپای ئازادی بنەماڵەی ئەسەد بەتەواوی ڕووخا و ڕژێمی ئەسەد ھەڵوەشێنرایەوە کە بنەماڵەی ئەسەد بە شێوەیەکی تەواوخوازانە و دیکتاتۆرانە حکومڕانی سووریای دەکرد، کە لەوکاتەوەی حافز ئەسەدی باوکی بەشار ئەسەد لە ساڵی ١٩٧١ پۆستی سەرۆکایەتیی وەرگرت لەوکاتەوە خێزانی ئەسەد کە دەکاتە ماوەی ٥٣ ساڵ حکومڕانی سووریایان کرد.

کاتێک ژوورەکانی ئۆپەڕاسیۆنی باشوور و ئۆپۆزیسیۆنی سووری بەدوای بەشار ئەسەددا دەگەڕان بۆیان دەرکەوت کە بەشار ئەسەد بە فڕۆکەیەک ڕۆیشتووە و ھەڵاتووە و دیارنەماوە، پاش ئەوە ئۆپۆزیسیۆن یاخیبووان دەوڵەتی نوێی سووریایان ڕاگەیاند و کەوتنی ڕژێمی ئەسەدیان ڕاگەیاند، لە ئێستادا دەستلەکارکێشانەوەی ئەسەد ڕاگەیەندراوە و ڕۆیشتنی بەشار ئەسەد لە سووریا پشتڕاستکرایەوە.

پلاندانان لەلایەن ھێزەکانی دژە ئەسەد بۆ ھێرشکردنە سەر حەلەب لە کۆتایییەکانی ساڵی ٢٠٢٣ دەستیپێکرد بەڵام بەھۆی ناڕەزایەتییەکانی تورکیا دواخرا. ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری تورکیا داوای ڕێکەوتنی لەگەڵ حکوومەتی ئەسەد کرد، بۆ ئەوەی «بەیەکەوە داھاتووی سووریا دیاریبکەین»، بەڵام وەڵامێکی نەرێنی وەرگرت.

ھێرشەکانی ئۆپۆزسیۆن لە ساڵی ٢٠٢٤

لە ٧ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٤، ھێزەکانی ئۆپۆزسیۆن کۆنترۆڵی تەواوی حومسیان دەستەبەر کرد دوای نزیکەی بیست و چوار کاتژمێر لە شەڕی سەربازی چڕ. داڕمانی خێرای بەرگرییەکانی حکوومەت بووە ھۆی کشانەوەی بەپەلەی ھێزە ئەمنییەکان، کە لە کاتی پاشەکشەکردنیان بەڵگەنامە ھەستیارەکانیان لەناوبرد. دەستبەسەرداگرتنەکە ڕێگەی بە ھێزەکانی یاخیبووان دا کۆنترۆڵی ژێرخانی گرنگی گواستنەوە بکەن، بەتایبەتی یەکگرتنی ڕێگاوبانەکان کە دیمەشق بە ناوچەی کەناری عەلەوییەکانەوە دەبەستێتەوە، کە ھەردوو بنکەی پشتیوانی ئەسەد و دامەزراوە سەربازییەکانی ڕووسیا لەوێ بوون.

ھێزەکانی حیزبوڵای ھاوپەیمانی ئەسەد لە ئەلقسەیری نزیک کشانەوە و نزیکەی ١٥٠ زرێپۆش و سەدان چەکداریان چۆڵکرد. کەمبوونەوەی پشتیوانییەکانی ھاوپەیمانە سەرەکییەکان، لەوانەش کەمبوونەوەی بەشداریکردنی ڕووسیا بەھۆی گرنگیدان بە داگیرکردنی ئوکراینا و بەشداریکردنی ھاوکاتی حیزبوڵڵا لە ململانێ لەگەڵ ئیسرائیل، پێدەچێت بەشداربێت لە لاوازبوونی پێگەی حکوومەت.

دەستبەسەرداگرتنی شاری حومس لەلایەن ھێزەکانی ئۆپۆزسیۆنەوە بووە ھۆی ئاھەنگگێڕانی بەربڵاوی گشتی و دانیشتووانەکەی بەشداری خۆپیشاندانەکانی سەر شەقامەکانیان کرد. ئاھەنگگێڕان دروشمی دژە ئەسەدیان دەوتەوە لەوانە: «ئەسەد نەماوە، حومس ئازادە» و «بژی سووریا، دابەزین لەگەڵ بەشار ئەسەد»، ھێماکانی حکوومەتیان لابرد کە وێنەی ئەسەدی لەخۆگرتبوو، لەکاتێکدا چەکدارانی ئۆپۆزسیۆن ئاھەنگی سەرکەوتنیان ئەنجامدا لەنێویاندا تەقەی ئاھەنگگێڕان.

لە ٧ی کانوونی دووەم، یاخیبووانی سووریا ڕایان گەیاند کە دەستیان کردووە بە گەمارۆدانی دیمەشق دوای گرتنی شارۆچکەکانی نزیک، لەگەڵ حەسەن عەبدولغەنی فەرماندەی یاخیبووان ڕای گەیاند کە «ھێزەکانمان دەستیان کردووە بە جێبەجێکردنی قۆناغی کۆتایی گەمارۆدانی دیمەشقی پایتەخت.»یاخیبووان دەستیان کرد بە گەمارۆدانی پایتەخت دوای گرتنی ئەلسەنمەین، شارۆچکەیەک کە ٢٠ کیلۆمەتر (١٢ میل) لە باشوورەوە دوورە دەرگای چوونە ژوورەوەی دیمەشق. تا ئێوارە، ھێزەکانی لایەنگری حکوومەت شارۆچکەکانی پەراوێزی دیمەشقیان بەجێھێشتبوو، لەوانە جەرامانە، قەتەنا، موعەدەمییەت ئەلشام، دەرایە، ئەلکیسوا، ئەلدومەیر، دەرعا و شوێنەکانی نزیک بنکەی ئاسمانی مەزە.

سوپای سووریا لە ڕێگەی پەخشی میدیای دەوڵەتییەوە ھەوڵیدا نەزمی گشتی بپارێزێت و داوای لە ھاووڵاتیان کرد کە ئەو شتە پشتگوێ بخەن کە بە "ھەواڵی درۆ" ناویان ناوە کە ئامانج لێی تێکدانی ئاسایشی نیشتمانییە. سەرکردایەتی سەربازی دڵنیایی بە دانیشتووان دا لە پابەندبوونی بەردەوامیان بە بەرگریکردن لە وڵات، ھەرچەندە توانایان بۆ ئەو کارە تادێت سنووردارتر دەرکەوت. یەکەکانی سیخوڕی ئۆپۆزسیۆن چوونە ناو بەرگرییەکانی پایتەخت، پێگەیان لە شوێنە ستراتیژییەکان لە سەرتاسەری شارەکەدا دامەزراند. تیمەکانی ئۆپەراسیۆنی تایبەت گەڕانێکی سەرکەوتوویان بۆ ئەسەد لە ناو دیمەشق ئەنجامدا.