پەیماننامەی باتومی

پەیماننامەی باتومی
پەیماننامەی باتومی
جێ	باتومی
کاتی ڕوودان	٤ی حوزەیرانی ١٩١٨
واژووکاران	ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی، کۆماری یەکەمی ئەرمەنستان، کۆماری دیموکراتیی گورجستان، کۆماری دیموکراتیی ئازەربایجان
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

پەیمانی باتومی لە ٤ی حوزەیرانی ١٩١٨ لە باتومی لە نێوان ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی و سێ دەوڵەتی قەوقاز واژوو کرا: کۆماری ئەرمینیا و کۆماری ئازەربایجان و کۆماری جۆرجیا.^[١] ^[٢] یەکەم پەیماننامەی کۆماری ئەرمینیا و کۆماری دیموکراتی ئازەربایجان بوو و ١٤ ماددەی تێدابوو.

پەیماننامەکە

لە ١١ی ئایاردا کۆنفرانسێکی نوێی ئاشتی لە شاری باتومی بەڕێوەچوو. عوسمانییەکان داواکارییەکانیان فراوانتر کرد و تفلیس و ھەروەھا گیومری و ڤاغارشاپاتیش بگرێتەوە. ھەروەھا دەیانویست ھێڵی ئاسن دروست بکرێت بۆ ئەوەی قەرس و جوڵفا بە باکوو ببەستێتەوە. ئەو دەوڵەتە نوێیەی ئەرمەنستان کە ئەم ڕێڕەوی گواستنەوەیە پێیدا تێدەپەڕێت، مافی تێپەڕبوونی ئازادی پێدەدرا. بەڵام شاندی ئەرمەن و جۆرجیا دەستیان کرد بە دواخستنی و لە ٢١ی ئایاردا سوپای عوسمانی دەستی بە پێشڕەوی کردەوە بۆ ناوچەکانی ئەرمینیای ڕووسیا کە لە سەدەی ١٧ەوە لەژێر دەسەڵاتی سوڵتاندا نەبوون. ئەم ململانێیە بووە ھۆی شەڕی سەردەراباد، شەڕی قەرەکلیسە، شەڕی باش-ئاپاران.

پەیماننامەکە واژوو کرا. سوپای سێیەمی عوسمانی بە دووری ٧ کم لە یەریڤان و تەنھا ١٠ کم لە ڤاغارشاپاتەوە جێگیر بوو و پەیماننامەکە پێویستی بە لێکۆڵینەوە و پەسەندکردنی لەلایەن زلھێزە ناوەندییەکانەوە بوو. دوای ١٥ ڕۆژ لە پەیماننامەکە، داوا لە نوێنەرانی ئەرمینیا کرا بێنە ئەستەنبوڵ. لە ناوچە تەسلیمکراوەکاندا زۆرینەی دانیشتووانی پێش جەنگ ئەرمەنی بوون و زیاتر لە ٤٠٠ ھەزار کەسیان تەنھا لە ناوچەی یەریڤان.^[٣]

سەرچاوەکان

^ State Building and Conflict Resolution in the Caucasus، BRILL، ٢٠١٠، لاپەڕە ٧١، ژپنک ٩٧٨-٩-٠٠٤-١٧٩٠١-١
^ Conflict and Conquest in the Islamic World، ABC-CLIO، ٢٠١١، لاپەڕە ٢٠١، ژپنک ٩٧٨-١-٥٩٨-٨٤٣٣٧-٨
^ Richard G. Hovannisian (1997). The Armenian People from Ancient to Modern Times. Palgrave Macmillan. لاپەڕە. 301. ISBN:978-0-333-61974-2. OCLC:312951712.

[1] State Building and Conflict Resolution in the Caucasus، BRILL، ٢٠١٠، لاپەڕە ٧١، ژپنک ٩٧٨-٩-٠٠٤-١٧٩٠١-١

[2] Conflict and Conquest in the Islamic World، ABC-CLIO، ٢٠١١، لاپەڕە ٢٠١، ژپنک ٩٧٨-١-٥٩٨-٨٤٣٣٧-٨

[3] Richard G. Hovannisian (1997). The Armenian People from Ancient to Modern Times. Palgrave Macmillan. لاپەڕە. 301. ISBN:978-0-333-61974-2. OCLC:312951712.

[١]

[٢]

[٣]