پەرکەم
نەخۆشیی پەرکەم یان خوو یان فێ[١][٢] کۆمەڵێک نەخۆشی دەمارییە کە بەھۆی پچڕانی نیشانە کارەبایییەکانی مێشک لە شێوەی لێدانی دووبارەبوونەوەی یەک لەدوای یەک دەردەکەون.[٣] ئەم لێدانانە لەشێوەی شەپۆڵێک تەزووی ناڕێکن کە دەکرێت شەپۆڵە تەزووی کورت بواربن یانیش تا ڕادەیەکی باش درێژبن لەبەر خێرایییەکەی ئەستەمە دیاری بکرێن. ئەم لێدانە شەپۆلییانە دەبێتە ھۆی دروستبوونی گرژییەکی زۆر لە ماسولکەکان زۆر جاران دەبێتە ھۆی شکانی ئێسک یاخود برینداری ناوەکی کە سەرجەم تووشی ھەوکردنێکی زۆر دەبنەوە. جگە لەوەی کەسانی تووش بوو بەدەست کەموکوڕی کۆمەڵایەتی دەناڵێنن لەسەرانسەری جیھان جگە لەوەی ھیچ ھۆکارێک یان ڕێگە چارەیەک نییە بۆ ڕێگری لێکردنی لە ڕوودانی. ھۆکاری زۆربەی بارودۆخەکانی ئەم نەخۆشییە بریتییە لە ھەوکردن، ھەندێک بارودۆخیش لە ئەنجامی برینی مێشک و جەڵدەی مێشک و تومۆی مێشک یاخود ھۆکارە بۆماوەیییەکان ڕوودەدەن.[٤] زۆر کەم ڕێککەوتووە کە ڕێی لێ بگیرێت ئەمەش لە ئەنجامی چالاکی دەماری زۆر و نائاسایی لە کۆرتێکسی مێشکدا. دەستنیشانکردنەکە بەدەرکردنی مەرجەکانی تر دەگرێتەوە کە لەوانەیە نیشانەی ھاوشێوە دروست بکات، وەک کاڵبوونەوە و دیاریکردنی ئەوەی کە ئایا ھۆکارێکی تری دەستبەسەرداگرتن ھەیە، وەک نەخۆشی کشانەوەی کحول یان کێشەی ئەلکترۆلیت. ئەمە لەوانەیە لە بەشێکیدا ئەنجام بدرێت بە وێنەگرتنی مێشک و تاقیکردنەوەی خوێن و نەخۆشیی زۆر جار دەتوانرێت پشتڕاست بکرێتەوە بە بەکارھێنانی پلانی شەپۆلی مێشک (EEG)، بەڵام تاقیکردنەوەی سروشتی مەرجەکە ناھێڵێتەوە.[٥] ئەو نەخۆشییە ڕەنگە بەھۆی گرفتەکانی تر ڕووبدات، لەو بارەدا دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت و دەستی بەسەردابگیرێت و بە دەرمانەکان کۆنترۆڵ بکرێن کە نزیکەی ٧٠٪ ی حاڵەتەکان، زۆرجار بەردەستن. بۆ ئەو کەسانەی کە دەستبەسەرداگرتنەکانیان بە دەرمان ناکرێت، دەکرێت بە کرداری نەشتەرگەری، خاوکردنەوەی دەمار یان گۆڕانکاری خۆراکی بێت. ھەموو حاڵەتەکانی پەرکەم تەمەنێک ناخایەنێت، چونکە خەڵکێکی زۆر باشتر دەبن تا ئەو ئاستەی کە چارەسەریان بۆ بکرێت.[٦]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «فێ»، فەرھەنگی خاڵ، شێخ محەممەد خاڵ (کوردی (گشت شێوەزارەکان) بۆ کوردیی ناوەندی). فەرھەنگەکانی ڤەژین lex.vejin.net. سەردان لە ڕێکەوتی ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢١.
- ^ «فێ»، فەرھەنگی شێخانی، عەبدولوەھاب شێخانی (کوردی بۆ کوردیی ناوەندی). فەرھەنگەکانی ڤەژین lex.vejin.net. سەردان لە ڕێکەوتی ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢١.
- ^ «Epileptic Seizures and Epilepsy: Definitions Proposed by the International League Against Epilepsy (ILAE) and the International Bureau for Epilepsy (IBE) - Fisher - 2005 - Epilepsia - Wiley Online Library». web.archive.org. ٢ی ئایاری ٢٠٢٠. doi:10.1111/j.0013-9580.2005.66104.x. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢ی ئایاری ٢٠٢٠. لە ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر) - ^ «Mechanisms of epileptogenesis: a convergence on neural circuit dysfunction». web.archive.org. ١٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩. لە ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر) - ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». web.archive.org. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ٢ی ئازاری ٢٠٢٠. لە ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر) - ^ Martin، Kirsty (2016-02-09). «Ketogenic diet and other dietary treatments for epilepsy». Cochrane Database of Systematic Reviews. doi:10.1002/14651858.cd001903.pub3. ISSN 1465-1858. لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە لە ١٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٠. لە ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
{{cite journal}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: bot: original URL status unknown (بەستەر)
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پەرکەم تێدایە. |