بۆ ناوەڕۆک بازبدە

پێڕستی سوڵتانەکانی دەوڵەتی عوسمانی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
Sultanی the Ottoman Empire
Osmanlı padişahı
Imperial
Imperial coat of arms (from 1882)
Last to reign
Mehmed VI
4 July 1918 – 1 November 1922
وردەکارییەکان
شێوازHis Imperial Majesty
یەکەم پاشاOsman I (c. 1299–1323/4)
کۆتا پاشاMehmed VI (1918–1922)
دروستبوونc. 1299
ھەڵوەشانەوە1 November 1922
نیشتەجێبوونPalaces in Istanbul:
AppointerHereditary
ستانداردی ئیمپراتۆری عوسمانی
درەختی بنەماڵە
ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی لە ساڵی ١٦٨٣، لە لووتکەی فراوانبوونی خاکی خۆی لە ئەورووپا.

سوڵتانەکانی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی (بە تورکی: Osmanlı padişahları)، کە ھەموویان ئەندامی شانشینی عوسمانی بوون (ماڵی عوسمان)، لە سەرەتای دامەزراندنییەوە لە ساڵی ١٢٩٩ تا ھەڵوەشاندنەوەی لە ساڵی ١٩٢٢، حوکمڕانی ئیمپراتۆرییەتی کشوەرییان کردووە. ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی لە لووتکەی خۆیدا ڕووبەرێکی لە ھەنگاریا لە باکوورەوە تا یەمەن لە باشوور و لە جەزائیرەوە لە ڕۆژاوا تا عێراق لە ڕۆژھەڵات. سەرەتا لە شاری سۆغوتەوە لە پێش ساڵی ١٢٨٠ و دواتر لە شاری بورسا لە ساڵی ١٣٢٣ یان ١٣٢٤ەوە بەڕێوەدەبرا، پایتەختی ئیمپراتۆرییەتەکە لە ساڵی ١٣٦٣ دوای داگیرکردنی لەلایەن مورادی یەکەمەوە گواسترایەوە بۆ ئەدریانۆپڵ (ئێستا بە زمانی ئینگلیزی بە ئەدیرنە) و دواتر بۆ قوستەنتینییە (ئەستەنبوڵی ئێستا) لە ساڵی ١٤٥٣ دوای داگیرکردنی لە ساڵی ١٣٢٤ محەممەد دووەم.

ساڵانی سەرەتای ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی بابەتی گێڕانەوەی جۆراوجۆر بووە، ئەمەش بەھۆی سەختی جیاکردنەوەی ڕاستییەکان لە ئەفسانە. ئیمپراتۆرییەتەکە لە کۆتایی سەدەی ١٣دا ھاتە ئاراوە و یەکەم فەرمانڕەوای (و ناوی ئیمپراتۆرییەتەکە) عوسمانی یەکەم بوو. بەپێی نەریتی عوسمانی دواتر کە زۆرجار جێی متمانە نەبووە، عوسمان نەوەی ھۆزی کای تورکەکانی ئۆغوز بووە. ئەو بنەماڵەی عوسمانی کە بە ھەمان ناوەوە دامەزراندبوو، بۆ ماوەی شەش سەدە لە سەردەمی ٣٦ سوڵتاندا بەردەوام بوو. ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی لە ئەنجامی شکستی زلھێزە ناوەندییەکان کە لە جەنگی جیھانی یەکەمدا ھاوپەیمانی لەگەڵدا کردبوو، نەما. دابەشکردنی ئیمپراتۆرییەت لەلایەن ھاوپەیمانانی سەرکەوتوو و شەڕی سەربەخۆیی تورکیا کە بەدوای خۆیدا ھێنا، بووە ھۆی ھەڵوەشاندنەوەی سوڵتانییەت لە ساڵی ١٩٢٢ و لەدایکبوونی کۆماری مۆدێرن تورکیا لە ساڵی

ناوەکان

[دەستکاری]

ھەروەھا سوڵتان بە پادیشا (بە Ottoman Turkish: پادشاھ, romanized: pâdişâh , بە فەڕەنسی: Padichah). لە بەکارھێنانی عوسمانیدا وشەی «پادیشا» بەزۆری بەکاردەھێنرا تەنھا «سوڵتان» بەکاردەھێنرا کاتێک ڕاستەوخۆ ناوی لێنرا. لە چەند زمانێکی ئەورووپیدا، بە تورکی گەورە، وەک فەرمانڕەوای تورکەکان، یان بە سادەیی بە «پەروەردگاری گەورە» (il Gran Signore, le grand seigneur) بە تایبەت لە سەدەی ١٦دا ناودەبرا.

ناوی سوڵتان بەو زمانانەی کە کەمینە نەتەوەیییەکان بەکاریان دەھێنن:

  • عەرەبی: لە ھەندێک بەڵگەنامەدا "پادیشە" بە " مالیک " ("پاشا") گۆڕدراوە
  • بولگاری: لە قۆناغەکانی پێشوودا خەڵکی بولگاری پێیان دەگوت " تزار ". وەرگێڕانی دەستووری عوسمانی ساڵی ١٨٧٦ لەبری ئەوە وەرگێڕانی ڕاستەوخۆی "سوڵتان" (سوڵتان) و "پادیشا" (پادیشە)[١] بەکارھاتووە.
  • یۆنانی: لە قۆناغەکانی پێشوودا یۆنانییەکان ناوی " basileus " ی شێوازی ئیمپراتۆرییەتی بیزەنتینیان بەکاردەھێنا. وەرگێڕانی دەستووری عوسمانی ساڵی ١٨٧٦ لەبری ئەوە وەرگێڕانی ڕاستەوخۆی "سوڵتان" (Σουλτάνος Soultanos) و "padishah" (ΠΑΔΙΣΑΧ padisach)ی بەکارھێناوە.[١]
  • جولەکە-ئیسپانی: بە تایبەتی لە بەڵگەنامە کۆنەکاندا، ئێل ڕێی ("پاشا") بەکاردەھێنرا. جگە لەوەش ھەندێک بەڵگەنامەی لادینۆ سوڵتانیان بەکارھێناوە (بە پیتی عیبری: שולטן و סולטן).[١]

ڕێکخستنی دەوڵەتی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی

[دەستکاری]

ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی لە زۆربەی بوونی خۆیدا، پاشایەتییەکی ڕەھا بوو. لە نیوەی دووەمی سەدەی پازدەھەمدا، سوڵتان لە لووتکەی سیستەمێکی پلەبەندیدا دانیشتبوو و لەژێر نازناوی جۆراوجۆردا لە توانای سیاسی، سەربازی، دادوەری، کۆمەڵایەتی و ئایینیدا مامەڵەی دەکرد.[a] لە ڕووی تیۆرییەوە تەنھا بەرامبەر خودا و شەریعەتی خودا (شریعت ئیسلامی) بەرپرسیار بوو şeriat، بە عەرەبی بە شریعة ناسراوە شەریعەت)، کە ئەو جێبەجێکاری سەرەکی بووە. ئەرکی ئاسمانی (کوت) لە نازناوە ئیسلامییەکانی وەک «سێبەری خودا لەسەر زەوی» (ظل اللە فی العالم ڕەنگدانەوەی ھەبوو ẓıll اللە fīl-ʿalem) و «خەلیفەی ڕووی زەوی» (خلیفە ڕووی زمین Ḫalife-i rū-yi zemīn). ھەموو فەرمانگەکان بە دەسەڵاتی ئەو پڕدەکرانەوە و ھەموو یاسایەک لەلایەن ئەوەوە بە شێوەی فەرمانێک بە ناوی فیرمان (فرمان دەردەچوو). فەرماندەی باڵای سەربازی بووە و خاوەنی تایتڵی فەرمی ھەموو زەوییەک بووە. عوسمان (١٣٢٣/٤ کۆچی دوایی کردووە) کوڕی ئەرتوغرول یەکەم فەرمانڕەوای دەوڵەتی عوسمانی بووە، کە لە سەردەمی ئەودا میرنشینێکی بچووکی (بەیلیک) لە ناوچەی بیتینی لە سنووری ئیمپراتۆرییەتی بیزەنتین پێکھێناوە.

دوای داگیرکردنی قوستەنتینییە لە ساڵی ١٤٥٣ لەلایەن محەممەدی دووەمەوە، سوڵتانەکانی عوسمانی خۆیان وەک جێنشینی ئیمپراتۆرییەتی ڕۆمانی سەیرکرد، ھەربۆیە ناوبەناو نازناوی قەیسەر (قیصر یان بەکارھێنا قەیسەری)ی ڕوم، و ئیمپراتۆر، ھەروەھا خەلیفەی ئیسلام.[b][ب] فەرمانڕەوا عوسمانییە تازە دانیشتووەکان بە شمشێری عوسمان بەسترابوون، کە ڕێوڕەسمێکی گرنگ بوو کە وەک ھاوتای تاجە گوڵینەی پاشاکانی ئەورووپا کاری دەکرد. سوڵتانێکی بێ پشتێن مافی ئەوەی نەبوو منداڵەکانی بخرێنە ناو ھێڵی جێنشینییەوە.

ھەرچەندە لە ڕووی تیۆری و مەبدەئییەوە ڕەھا بوو، بەڵام دەسەڵاتەکانی سوڵتان لە پراکتیکدا سنووردار بوون. بڕیارە سیاسییەکان دەبوو بۆچوون و ھەڵوێستی ئەندامانی گرنگی خانەدان و دامەزراوە بیرۆکراتی و سەربازییەکان و ھەروەھا سەرکردە ئایینییەکان لەبەرچاو بگرن. لە دەیەکانی کۆتایی سەدەی شازدەھەمەوە، ڕۆڵی سوڵتانەکانی عوسمانی لە حکوومەتی ئیمپراتۆرییەتەکەدا دەستی بە کەمبوونەوە کرد، لە قۆناغێکدا کە بە گۆڕینی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی ناسراوە. سەرەڕای ئەوەی کە ڕێگرییان لێکرا لە میراتگری تەخت، ژنانی حەرەمی ئیمپراتۆری - بە تایبەتی دایکی سوڵتانی حوکمڕان، کە بە سوڵتانی ڕەوا ناسراوە - ڕۆڵێکی سیاسی گرنگی پشت پەردەیان گێڕا، بە شێوەیەکی کاریگەر حوکمڕانی ئیمپراتۆرییەتەکەیان کرد لەو ماوەیەی کە بە سوڵتانییەتی ژنان ناسراوە.[٢]

دەستووریزم لە سەردەمی دەسەڵاتی عەبدولحەمیدی دووەم دامەزرا، کە بەم شێوەیە بووە دوا فەرمانڕەوای ڕەھای ئیمپراتۆرییەتەکە و یەکەم پاشای دەستووری دوودڵەکەی. ھەرچەندە عەبدولحەمیدی دووەم لە ساڵی ١٨٧٨ پەرلەمان و دەستووری ھەڵوەشاندەوە بۆ ئەوەی بگەڕێتەوە سەر حوکمڕانی کەسی، بەڵام لە ساڵی ١٩٠٨دا جارێکی دیکە ناچار بوو دەستوورییەت دابمەزرێنێتەوە و لە پۆستەکەی دوورخرایەوە. لە ساڵی ٢٠٢١ەوە سەرۆکی ماڵی عوسمان ھارون عوسمان بووە کە نەوەیەکی گەورەی عەبدولحەمیدی دووەمە.[٣]

پێڕستی سوڵتانەکان

[دەستکاری]
پۆستەرێک کە سوڵتانەکانی دەوڵەتی عوسمانی پیشان دەدات، لە عوسمانی یەکەمەوە (گۆشەی سەرەوەی چەپ) تا محەممەدی پێنجەم (وێنەیەکی گەورە لە ناوەڕاست)

خشتەی خوارەوە سوڵتانەکانی عوسمانی، ھەروەھا دوا خەلیفەی عوسمانی، بە ڕێکوپێکی کرۆنۆلۆژی خراوەتەڕوو. توغراکان ئەو مۆر یان واژووی خۆشنووسیانە بوون کە سوڵتانەکانی عوسمانی بەکاریان دەھێنا. لەسەر ھەموو بەڵگەنامە فەرمییەکان و ھەروەھا لەسەر دراوەکان نمایش دەکران، و لە ناسینەوەی سوڵتانێکدا زۆر گرنگتر بوون لە وێنەکەی. ستوونی "تێبینی" زانیاری لەسەر دایک و باوک و چارەنووسی ھەر سوڵتانێک لەخۆدەگرێت. عوسمانییە سەرەتایییەکان ئەو شتەیان پراکتیزە دەکرد کە مێژوونووس کواتارت بە " مانەوەی بەھێزترین کوڕ نەک گەورەترین کوڕ" وەسفی کردووە: کاتێک سوڵتانێک دەمرێت، کوڕەکانی دەبوو شەڕ لەگەڵ یەکتر بکەن بۆ وەرگرتنی تەخت تا براوەیەک سەرھەڵدەدات. بەھۆی ئەو شەڕە ناوخۆیی و براکوژییە زۆرەی کە ڕوویاندا، زۆرجار کەلێنی کاتیی لە نێوان ڕێکەوتی مردنی سوڵتانێک و ڕێکەوتی دەستبەسەرداگرتنی جێنشینەکەیدا ھەبوو. لە ساڵی ١٦١٧ یاسای جێنشینی لە مانەوەی بەھێزترینەوە گۆڕا بۆ سیستەمێک کە لەسەر بنەمای پلە باڵای ئەگناتیک (اکبریت دامەزراوە ekberiyet)، کە بەھۆیەوە تەختەکە دەچووە دەستی بەتەمەنترین نێری خێزانەکە. ئەمەش لە بەرامبەردا ئەوەمان بۆ ڕوون دەکاتەوە کە بۆچی لە سەدەی ١٧ بەدواوە سوڵتانێکی کۆچکردوو بە دەگمەن کوڕەکەی خۆی جێگەی دەگرێتەوە، بەڵام بەزۆری لەلایەن مامی یان برایەکەوە جێگەی دەگرێتەوە. پلە باڵای ئەگناتیک تا ھەڵوەشاندنەوەی سوڵتانییەت ھێڵدرایەوە، سەرەڕای ھەوڵە سەرکەوتوو نەبووەکان لە سەدەی نۆزدەھەمدا بۆ گۆڕینی بە سەرەتایی ڕەسەنایەتی. سەرنج بدەن کە خۆنمایشکەر و ھاوداواکارانی سەردەمی حوکمڕانی نێوان عوسمانییش لێرەدا ئاماژەیان پێکراوە، بەڵام لە ژمارەدانانی فەرمی سوڵتانەکاندا جێگیر نین.

No. Sultan Portrait Reign Tughra Notes Coinage
Rise of the Ottoman Empire

(1299 – 1453)
١ Osman I نز. 1299 – c. 1324

(25 years~) 		N/A[c]
  • Son of Ertuğrul Bey and an unknown woman.
  • Reigned until his death.
٢ Orhan c. 1324 – March 1362

(38 years~) 		Tughra of Orhan
  • Son of Osman I and Malhun Hatun (unclear).[٤]
  • Reigned until his death.
٣ Murad I[b] ئازار ١٣٦٢ – 15 June 1389

(27 years, 3 months) 		Tughra of Murad I
  • Son of Orhan and Nilüfer Hatun.[٤]
  • Reigned until his death.
  • Killed on the battlefield at the Battle of Kosovo on June 15, 1389.
٤ Bayezid I ١٥ حوزەیران ١٣٨٩ – 20 July 1402

(13 years, 35 days) 		Tughra of Bayezid I
  • Son of Murad I and Gülçiçek Hatun.[٤]
  • Captured on the battlefield at the Battle of Ankara against Timur.
  • Died in captivity in Akşehir on 8 March 1403.
Ottoman Interregnum[d]

(٢٠ تەممووز ١٤٠٢ – ٥ تەممووز ١٤١٣)
— İsa Çelebi January – March/May 1403

(3–5 months) 		N/A
  • Co-sultan of Anatolia
  • After the Battle of Ankara, İsa Çelebi defeated Musa Çelebi and took the western Anatolian territories for approximately two years.
  • Defeated by Mehmed Çelebi in the Battle of Ulubad in March or May 1403.
  • Strangled in September 1403.
 N/A
— Süleyman Çelebi ٢٠ تەممووز ١٤٠٢ –

17 February 1411

(8 years, 212 days)
  • Acquired the title of The Sultan of Rumelia for the European portion of the empire, a short period after the Ottoman defeat at Ankara.
  • Murdered on 17 February 1411.[٥]
— Musa Çelebi ١٨ شوبات ١٤١١ –

5 July 1413

(2 years, 137 days) 		N/A
  • Acquired the title of The Sultan of Rumelia for the European portion of the empire on 18 February 1411, just after the death of Süleyman Çelebi.
  • Killed on 5 July 1413 by Mehmed Çelebi's forces in the battle of Çamurlu Derbent near Samokov in Bulgaria.[٦]
— Mehmed Çelebi 1403 – 5 July 1413

(10 years) 		N/A
  • Acquired the control of Eastern Anatolia as co-Sultan after the Battle of Ankara.
  • Defeated İsa Çelebi in the battle of Ulubat in 1405.
  • Became the sole ruler of Anatolia upon İsa's death in 1406.
  • Acquired the title of Ottoman Sultan Mehmed I Khan upon Musa's death.
Sultanate resumed
٥ Mehmed I ٥ تەممووز ١٤١٣ – 26 May 1421

(7 years, 325 days) 		Tughra of Mehmed I
  • Son of Bayezid I and Devlet Hatun.[٤]
  • Reigned until his death.
 N/A
— Mustafa Çelebi N/A کانوونی دووەم ١٤١٩ – May 1422

(3 years, 4 months) 		N/A
٦ Murad II ٢٥ حوزەیران ١٤٢١ –

August 1444

(23 years, 2 months) 		Tughra of Murad II
  • Son of Mehmed I and Emine Hatun.[٤]
  • Abdicated of his own free will in favour of his son Mehmed II.
٧ Mehmed II ئاب ١٤٤٤ –

September 1446

(2 years, 1 month) 		Tughra of Mehmed II
  • First reign
  • Son of Murad II and Hüma Hatun.[٤]
  • Surrendered the throne to his father after having asked him to return to power, along with rising threats from Janissaries.
(٦) Murad II ئەیلوول ١٤٤٦ –

3 February 1451

(4 years, 5 months) 		Tughra of Murad II
  • Second reign
  • Forced to return to the throne following a Janissary insurgence.
  • Reigned until his death.
 N/A
Growth of the Ottoman Empire

(1453–1550)
(٧) Mehmed II ٣ شوبات ١٤٥١ –

3 May 1481

(30 years, 89 days) 		Tughra of Mehmed II
٨ Bayezid II ١٩ ئایار ١٤٨١ –

25 April 1512

(30 years, 342 days) 		Tughra of Bayezid II
  • Son of Mehmed II and Gülbahar Hatun.[٤]
  • Abdicated.
  • Died near Didymoteicho on 26 May 1512.
— Cem Sultan 28 May – 20 June 1481

(23 days) 		Tughra of Cem
  • Son of Mehmed II
  • Acquired the title Cem bin Mehmed Han.
  • Died in exile
٩ Selim I ٢٥ نیسان ١٥١٢ –

21 September 1520

(8 years, 149 days) 		Tughra of Selim I
  • Conquered Mamluks in 1516–1517.
  • First Ottoman Caliph.
  • Son of Bayezid II and Gülbahar Hatun.
  • Reigned until his death.
١٠ Suleiman I ٣٠ ئەیلوول ١٥٢٠ –

6 September 1566

(45 years, 341 days) 		Tughra of Suleiman I
  • Son of Selim I and Hafsa Sultan.
  • Died of natural causes in his tent during the Siege of Szigetvár in 1566.[٧]
Transformation of the Ottoman Empire

(1550–1700)
١١ Selim II ٢٩ ئەیلوول ١٥٦٦ –

15 December 1574

(8 years, 77 days) 		Tughra of Selim II
١٢ Murad III ٢٧ کانوونی یەکەم ١٥٧٤ –

16 January 1595

(20 years, 20 days) 		Tughra of Murad III
  • Son of Selim II and Nurbanu Sultan.
  • Reigned until his death.
١٣ Mehmed III ١٦ کانوونی دووەم ١٥٩٥ –

22 December 1603

(8 years, 340 days) 		Tughra of Mehmed III
  • Son of Murad III and Safiye Sultan.
  • Reigned until his death
١٤ Ahmed I پەڕگە:صورة للشاھزادھ أحمد 2013-12-19 09-18.jpg ٢٢ کانوونی یەکەم ١٦٠٣ –

22 November 1617

(13 years, 335 days) 		Tughra of Ahmed I
  • Son of Mehmed III and Handan Sultan.
  • Reigned until his death.
١٥ Mustafa I ٢٢ تشرینی دووەم ١٦١٧ –

26 February 1618

(96 days) 		Tughra of Mustafa I
  • Son of Mehmed III and Halime Sultan.
  • Deposed due to his mental instability in favour of his young nephew Osman II.
 N/A
١٦ Osman II ٢٦ شوبات ١٦١٨ –

19 May 1622

(4 years, 82 days) 		Tughra of Osman II
  • Son of Ahmed I and Mahfiruz Hatun.
  • Deposed in a Janissary riot on 19 May 1622.
  • Murdered on 20 May 1622 by the Grand Vizier Kara Davud Pasha.
(١٥) Mustafa I ٢٠ ئایار ١٦٢٢ –

10 September 1623

(1 year, 113 days) 		Tughra of Mustafa I
  • Second reign.
  • Returned to the throne after the assassination of his nephew Osman II.
  • Deposed due to his poor mental health and confined until his death in Istanbul on 20 January 1639.
 N/A
١٧ Murad IV ١٠ ئەیلوول ١٦٢٣ –

8 February 1640

(16 years, 151 days) 		Tughra of Murad IV
  • Son of Ahmed I and Kösem Sultan.
  • Ruled under the regency of his mother Kösem Sultan until 1632.
  • Reigned until his death.
 N/A
١٨ Ibrahim ٩ شوبات ١٦٤٠ –

8 August 1648

(8 years, 181 days) 		Tughra of Ibrahim
  • Son of Ahmed I and Kösem Sultan.
  • Deposed on 8 August 1648 in a coup led by the Sheikh ul-Islam.
  • Strangled in Istanbul on 18 August 1648 at the behest of the Grand Vizier Mevlevî Mehmed Paşa (Sofu Mehmed Pasha).
 N/A
١٩ Mehmed IV ٨ ئاب ١٦٤٨ –

8 November 1687

(39 years, 92 days) 		Tughra of Mehmed IV
  • Son of Ibrahim and Turhan Sultan.
  • Ruled under the regency of his grandmother Kösem Sultan until 1651.
  • Ruled under the regency of his mother Turhan Sultan from 1651 until 1656.
  • Deposed on 8 November 1687 following the Ottoman defeat at the Second Battle of Mohács.
  • Died in Edirne on 6 January 1693.
 N/A
٢٠ Suleiman II ٨ تشرینی دووەم ١٦٨٧ –

22 June 1691

(3 years, 226 days) 		Tughra of Suleiman II
  • Son of Ibrahim and Dilaşub Sultan.
  • Reigned until his death.
٢١ Ahmed II ٢٢ حوزەیران ١٦٩١ –

6 February 1695

(3 years, 229 days) 		Tughra of Ahmed II
  • Son of Ibrahim and Muazzez Sultan.
  • Reigned until his death.
 N/A
٢٢ Mustafa II ٦ شوبات ١٦٩٥ –

22 August 1703

(8 years, 197 days) 		Tughra of Mustafa II
  • Son of Mehmed IV and Gülnuş Sultan.
  • Deposed on 22 August 1703 by a Janissary uprising known as the Edirne Event.
  • Died in Istanbul on 8 January 1704.
Stagnation and reform of the Ottoman Empire

(1700–1827)
٢٣ Ahmed III ٢٢ ئاب ١٧٠٣ –

1 October 1730

(27 years, 40 days) 		Tughra of Ahmed III
  • Son of Mehmed IV and Gülnuş Sultan.
  • Deposed in consequence of the Janissary rebellion led by Patrona Halil.
  • Died on 1 July 1736.
٢٤ Mahmud I ٢ تشرینی یەکەم ١٧٣٠ –

13 December 1754

(24 years, 72 days) 		Tughra of Mahmud I
  • Son of Mustafa II and Saliha Sultan.
  • Reigned until his death.
٢٥ Osman III ١٣ کانوونی یەکەم ١٧٥٤ –

30 October 1757

(2 years, 321 days) 		Tughra of Osman III
  • Son of Mustafa II and Şehsuvar Sultan.
  • Reigned until his death.
٢٦ Mustafa III ٣٠ تشرینی یەکەم ١٧٥٧ –

21 January 1774

(16 years, 83 days) 		Tughra of Mustafa III
  • Son of Ahmed III and Mihrişah Kadın.
  • Reigned until his death.
٢٧ Abdul Hamid I ٢١ کانوونی دووەم ١٧٧٤ –

7 April 1789

(15 years, 76 days) 		Tughra of Abdul Hamid I
  • Son of Ahmed III and Rabia Şermi Kadın.
  • Reigned until his death.
٢٨ Selim III ٧ نیسان ١٧٨٩ –

29 May 1807

(18 years, 52 days) 		Tughra of Selim III
  • Son of Mustafa III and Mihrişah Sultan.
  • Deposed as a result of the Janissary revolt led by Kabakçı Mustafa against his reforms.
  • Assassinated in Istanbul on 28 July 1808 at the behest of Ottoman Sultan Mustafa IV.
٢٩ Mustafa IV ٢٩ ئایار ١٨٠٧ –

28 July 1808

(1 year, 60 days) 		Tughra of Mustafa IV
  • Son of Abdul Hamid I and Sineperver Sultan.
  • Deposed in an insurrection led by Alemdar Mustafa Pasha.
  • Executed in Istanbul on 17 November 1808 by order of Ottoman Sultan Mahmud II.
 N/A
Modernization of the Ottoman Empire

(1827–1908)
٣٠ Mahmud II ٢٨ تەممووز ١٨٠٨ –

1 July 1839

(30 years, 338 days) 		Tughra of Mahmud II
  • Son of Abdul Hamid I and Nakşidil Sultan.
  • Disbanded the Janissaries in consequence of the Auspicious Incident in 1826.
  • Reigned until his death.
٣١ Abdulmejid I Abdulmejid portrait ١ تەممووز ١٨٣٩ –

25 June 1861

(21 years, 359 days) 		Tughra of Abdulmejid I
  • Son of Mahmud II and Bezmiâlem Sultan.
  • Proclaimed the Imperial Edict of Gülhane <i id="mwBdM">(Tanzimât Fermânı)</i> that launched the Tanzimat period of reforms and reorganization on 3 November 1839 at the behest of reformist Grand vizier Mustafa Reşid Pasha.
  • Accepted the Islâhat Hatt-ı Hümayun (Imperial Reform Edict) <i id="mwBdk">(Islâhat Fermânı)</i> on 18 February 1856;
  • Reigned until his death.
٣٢ Abdulaziz ٢٥ حوزەیران ١٨٦١ –

30 May 1876

(14 years, 340 days) 		Tughra of Abdulaziz
  • Son of Mahmud II and Pertevniyal Sultan.
  • Deposed by his ministers.
  • Found dead (suicide or murder) five days later.
٣٣ Murad V 30 May – 31 August 1876

(93 days) 		Tughra of Murad V
  • Son of Abdulmejid I and Şevkefza Sultan.
  • Deposed due to his ill mental health
  • Ordered to reside in Çırağan Palace where he died on 29 August 1904.
 N/A
٣٤ Abdul Hamid II پەڕگە:Sultan Gazi Abdül Hamid II - السلطان الغازی عبد الحمید الثانی.png ٣١ ئاب ١٨٧٦ –

27 April 1909

(32 years, 239 days) 		Tughra of Abdul Hamid II
  • Son of Abdulmejid I and Tirimüjgan Kadın (later became the adoptive son of Rahime Perestu Sultan).
  • Reluctantly allowed the First Constitutional Era on 23 November 1876 and then suspended it on 13 February 1878.
  • Forced to restore the Second Constitutional Era on 3 July 1908;
  • Deposed after the 31 March Incident.
  • Confined to Beylerbeyi Palace where he died on 10 February 1918.
٣٥ Mehmed V ٢٧ نیسان ١٩٠٩ –

3 July 1918

(9 years, 67 days) 		Tughra of Mehmed V
  • Son of Abdulmejid I and Gülcemal Kadın (later became the adoptive son of Servetseza Kadın).
  • Reigned as a figurehead of Mehmed Talat, İsmail Enver, and Ahmed Cemal Pashas
  • Reigned until his death.
٣٦ Mehmed VI ٤ تەممووز ١٩١٨ –

1 November 1922

(4 years, 120 days) 		Tughra of Mehmed VI
  • Son of Abdulmejid I and Gülistu Kadın (later became the adoptive son of Şayeste Hanım)
  • Sultanate abolished.
  • Left Istanbul on 17 November 1922.
  • Died in exile in Sanremo, Italy on 16 May 1926.
Caliph under the Grand National Assembly of Turkey

(١ تشرینی دووەم ١٩٢٢ – ٣ ئازار ١٩٢٤)
— Abdulmejid II ١٩ تشرینی دووەم ١٩٢٢ –

3 March 1924

(1 year, 106 days) 		—

[c]
  • Son of Abdulaziz and Hayranidil Kadın;
  • Exiled after the abolition of the Caliphate;
  • Died in Paris, France on 23 August 1944.
 —

ھەروەھا سەیری بکە

[دەستکاری]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. ^ ئ ا ب ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Straussp4344 نەدراوە
  2. ^ Peirce، Leslie. https://web.archive.org/web/20071203045546/http://www.channel4.com/history/microsites/H/history/e-h/harem.html. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی نیسانی ٢٠٠٩ ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  3. ^ Daily Sabah. ١٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ https://www.dailysabah.com/turkey/last-heir-to-ottoman-throne-passes-away-at-90/news. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  4. ^ ئ ا ب پ ت ج چ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری lm نەدراوە
  5. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Jor09 نەدراوە
  6. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری vonH نەدراوە
  7. ^ Ágoston، Gábor (2009). «Süleyman I». لە Ágoston، Gábor؛ Masters، Bruce (eds.). Encyclopedia of the Ottoman Empire.

کتێبنامە

[دەستکاری]
ویکیمیدیا کامنز میدیای پەیوەندیداری بە پێڕستی سوڵتانەکانی دەوڵەتی عوسمانی تێدایە.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=پێڕستی_سوڵتانەکانی_دەوڵەتی_عوسمانی&oldid=1435767»