پۆزیتیڤیزم
پۆزیتیڤیزم قوتابخانەیەکی فەلسەفییە بەم ھەڵوێستەوە کە ماریفەتی ڕەسەن و ڕاستەقینە یەکێ لەم دوو دۆخەی ھەیە: یا بە ھۆی پێناسە ڕاستە، وە یا پۆزیتیڤە – بەو مانایە کە فەکتی پاشینییە کە ئەقڵ لە ئەزموونی ھەستەکی دەری کێشاوە. ڕێگاکانی تری بەدەستھێنانی ماریفەت وەک بیناو (کەشف و شوھوود) و بۆناوخۆڕوانین و ئیمانی دینی، ڕەت دەکرێنەوە و، بێمانا لەبەرچاو دەگیرێن.
بۆچوونە پۆزیتیڤیستییەکان لە مێژووی ھزری ڕۆژاواییدا چەندین جار سەریان ھەڵداوەتەوە و دووپاتە بوونەتەوە، بەڵام پۆزیتیڤیزمی نوێ، بەند بە بەندی، لە لایەن ئۆگست کۆنت -ەوە ھێنراوەتە زمان. ئەو پێی وا بوو لە کۆمەڵگاشدا، وەکوو جیھانی فیزیکی، یاسا زانستییەکان حاکمن. دوای کۆنت، قوتابخانەگەلی پۆزیتیڤیستی لە لۆژیک و سایکۆلۆژی و ئابوورناسی و مێژوونوسی و بوارەکانی تردا پەیدا بوون. بە شێوەی گشتی، پۆزیتیڤیستەکان تێدەکۆشن میتۆدی زانستی لە بوارەکەی خۆیاندا بە کار بێنن.