٢٣ی کانوونی دووەم

٢٣ی کانوونی دووەم ٢٣ـەم ڕۆژی ساڵە لە ڕۆژژمێری گرێگۆریدا، ٣٤٢ ڕۆژی ماوە بۆ کۆتاییی ساڵ (٣٤٣ لە ساڵە پڕەکاندا)

ڕووداوەکان

0393 / (تیۆدۆسیۆسى یه‌كه‌م) ى ئیمپراتۆرى (رۆمانى) كورِه‌كه‌ى خۆى (هۆنۆریۆس) ى وه‌ك فه‌رمان رِه‌واى ئیمپراتۆر ده‌ستنیشانكرد.

1199 / كۆچى دوایى (ئه‌بو یوسف یه‌عقوب مه‌نسور) خه‌لیفه‌ى (مۆحه‌دییه‌كان).

1368 / (جۆ یوانجانگ) له‌ژێر ناونیشانى (هۆنگ وو) بووه‌ پاشاى (چین) و بۆ ماوه‌ى (3) سه‌ده‌ خانه‌واده‌ى (مینگ) حوكمرِانیان كرد.

1516 / كۆچى دوایى (ئه‌راگۆن فه‌ردیناندى پێنجه‌م) ى شاى (ئیسپانیا)، ناوبراو له‌ساڵى (1452) له‌دایك ببوو.

1517 / (سوڵتان سه‌لیمى یه‌كه‌م) ى (عوسمانى) هێزه‌كانى (تۆمان باى) له‌ناوچه‌ى (ریدانییه‌ى) ى نزیك شارى (قاهیره‌) ى پایته‌ختى (میسر) تێك شكاند.

1556 / گه‌وره‌ترین بوومه‌له‌رزه‌ له‌ (چین) ى دا كه‌زیاتر له‌ (830) هه‌زار كه‌س بوونه‌ قوربانى.

1579 / (یه‌كێتى ئۆتره‌خت) كۆمارى (پرۆتستانتى) له‌ (هۆڵه‌ندا) دامه‌زراند.

1622 / كۆچى دوایى (ولیام بافین) دۆزه‌ره‌وه‌ى (ئینگلیزى).

1650 / (پورتوگالی) یه‌كان گه‌یشتنه‌ (میرنشینى عومان).

1656 / (پلێز پاسكال) یه‌كه‌م نامه‌ى بۆ لادێكان گواسته‌وه‌.

1719 / له‌ناو ئیمپراتۆرییه‌تى (رۆمانى) (میرنشینى لیختنشتاین) دروست بوو.

1744 / كۆچى دوایى (جامپاتیستا ڤیكۆ) فه‌یله‌سوفى (ئیتاڵى).

1783 / له‌دایك بوونى ئه‌دیبى (فه‌ره‌نسى) (ستیندهال)، ناوبراو له‌ساڵى (1842) كۆچى دوایى كردووه‌.

1793 / هه‌ردوو ووڵاتى (رووسیا و پروسیا) خاكى (پۆڵه‌ندا) یان دابه‌ش كرد.

1806 / كۆچى دوایى (ویلیام بێتى بچووك) سه‌رۆك وه‌زیرانى (به‌ریتانیا).

1810 / كۆچى دوایى (جۆن فێلهێلم رایته‌ر) كیمیازانى (ئه‌ڵمانى).

1812 / بوومه‌له‌رزه‌یه‌ك به‌هێزى (7.6) پله‌ به‌ پێوه‌رى رِێخته‌ر له‌ (نیومه‌درید) ى وویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى (ئه‌مریكا) یدا.

1832 / له‌دایك بوونى وێنه‌ كێشى (فه‌ره‌نسى) (ئێدوارد مانیه‌).

1840 / له‌دایك بوونى (ئێرنست كارل ئاپ) فیزیازانى (ئه‌ڵمانى).

1845 / (ئه‌میر عه‌بدولقادر جه‌زائیرى) خۆیدا به‌ده‌ست هێزه‌كانى (فه‌ره‌نسى).

1855 / بوومه‌له‌رزه‌ى (ولینگتۆن) له‌ (نیوزله‌ندا) ى دا به‌ هێزى (8) پله‌ به‌ پێوه‌رى رِێخته‌ر زیانێكى زۆرى لێكه‌وته‌وه‌.

1857 / له‌دایك بوونى فیزیازانى (كرواتى) (ئه‌ندریا مۆهۆر ڤیچیچ).

1862 / له‌دایك بوونى (دێڤید هێلبه‌رت) بیركاریزانى (ئه‌ڵمانى).

1876 / له‌دایك بوونى (ئۆتۆ دێلس) كیمیازانى (ئه‌ڵمانى).

1899 / حاكمى (كوه‌یت) (شێخ موباره‌ك سوباح) به‌ڵَننامه‌یه‌كى پاراستنى له‌گه‌ڵ (به‌رتیانیا) مۆركرد، ئه‌م به‌ڵێننامه‌یه‌ له‌ (19/6/1961) هه‌ڵوه‌شایه‌وه‌.

1891 / له‌دایك بوونى (ئه‌نتۆنیۆ گرامشى) فه‌یله‌سوفى ماركسى (ئیتاڵى).

1893 / له‌دایك بوونى (عه‌زیز عوسمان) ئه‌كته‌رى سینه‌مایى (میسر) ى.

1907 / له‌دایك بوونى (یۆكاوا هیدیكى) فیزیازانى (ژاپۆن) ى.

1909 / بوومه‌له‌رزه‌یه‌ك به‌ هێزى (7.3) پله‌ به‌ پێوه‌رى رِێخته‌ر له‌ (ئێران) داو نزیكه‌ى (6) هه‌زار قوربانى لێكه‌وته‌وه‌.

1912 / ده‌رچوونى رِۆژنامه‌ى (المضحكات) له‌ شارى (به‌غدا).

1913 / كۆمه‌ڵێك ئه‌ندامى (ئیتیحاد و ته‌ره‌قى) ئاگریان له‌ (باب ئه‌لعالى) باره‌گاى سه‌ره‌ك وه‌زیرانى (توركیا) به‌رداو داوایان له‌ سوڵتانى (عوسمانى) (موحه‌مه‌د رِه‌شاد) كرد كه‌ (مه‌حمود شه‌وكه‌ت پاشا) به‌سه‌ره‌ك وه‌زیران دابمه‌زرێنێت.

1915 / له‌دایك بوونى (ئارسه‌ر لویس) ئابووریزانى (به‌ریتانى).

1919 / ده‌رچوونى رِۆژنامه‌ى (ئه‌لبه‌رق) له‌ شارى (به‌یروت).

1919 / له‌دایك بوونى (بۆرماو) سكرتێرى نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان (1961-1971)، له‌دواى (داگ هه‌مه‌ر شۆلد) كه‌ له‌ساڵى (1961) به‌رِووداوى فرِۆكه‌ كۆچى دوایى كرد.

1920 / له‌میانه‌ى جه‌نگى جیهانى یه‌كه‌م ، (هۆڵه‌ندا) رِه‌تى كرده‌وه‌ كه‌ خۆ به‌ده‌ست (فلیهلم) دووه‌مى (قه‌یسه‌رى ئه‌ڵمانیا).

1922 / هێزه‌كانى حكومه‌تى (ئێران) ى هێرشیان كرده‌ سه‌ر پێشمه‌رگه‌كانى (سمكۆى شكاك).

1929 / له‌دایك بوونى (جۆن چارلیز بۆلانینى) كیمیازانى (كه‌نه‌دى).

1932 / مۆركردنى رِێككه‌وتنامه‌یه‌ك له‌ نێوان ده‌سه‌ڵاتدارێتى (ئێران و توركیا) به‌مه‌به‌ستى لێدانى (شۆرِشى ئارارات).

1943 / له‌میانه‌ى جه‌نگى جیهانى دووه‌م، هێزه‌كانى (به‌ریتانیا) گه‌یشتنه‌ (ته‌رابلوس) ى پایته‌ختى (لیبیا).

1946 / له‌دایك بوونى (ئارلۆندۆ ئالیمان) سه‌رۆكى (نیكاراگوا).

1947 / له‌دایك بوونى (مێگاواتى سۆكارنۆ پۆترى) پێنجه‌م سه‌رۆك كۆمارى (ئه‌ندۆنۆسیا).

1947 / كۆچى دوایى وێنه‌ كێشى (فه‌ره‌نسى) (بییر بۆنار).

1947 / برِیارى له‌سێداره‌دانى هه‌رسێ سه‌ركرده‌ى قاره‌مانى (كۆمارى مه‌هاباد) ده‌رچوو.

1949 / رِاگه‌یاندنى كۆمارى (ئه‌ڵمانیاى یه‌كگرتوو).

1949 / له‌دایك بوونى (ئه‌حمه‌د راتب) ئه‌كته‌رى سینه‌مایى (میسر) ى.

1950 / كنێستى (ئیسرائیلى) برِیاریدا كه‌ (قودس) پایته‌ختى (ئیسرائیل) ه‌ .

1952 / كۆچى دوایى نووسه‌رى گه‌وره‌ى (میسر) ى (زه‌كى موباره‌ك).

1964 / له‌دایك بوونى (خالید ساڵح) ئه‌كته‌رى سینه‌مایى (میسر) ى.

1964 / له‌دایك بوونى (بارات جاگدیۆ) سه‌رۆكى (گۆیانا).

1966 / بوومه‌له‌رزه‌یه‌ك به‌ هێزى (5.1) پله‌ به‌ پێوه‌رى رِێخته‌ر له‌ ناوچه‌ى (دۆلس) ى وویلایه‌تى (نیومه‌كسیكۆ) ى داو زه‌ره‌رو زیانێكى زۆرى لێكه‌وته‌وه‌.

1968 / هێزه‌ ده‌ریاییه‌كانى (كۆریا) هێرشیان كرده‌ سه‌ر كه‌شتی (بیوبلۆ) ى سیخورى ئه‌مریكاو ده‌ست به‌سه‌ریان كرد.

1969 / یه‌كه‌م پێشانگاى كتێب له‌شارى (قاهیره‌) كرایه‌وه‌.

1969 / یه‌كه‌م میترۆى ژێر زه‌وى له‌كیشوه‌رى (ئه‌فریقیا) له‌شارى (قاهیره‌) كرایه‌وه‌.

1973 / (ریچارد نیكسۆن 1913- 1994) ى سه‌رۆكى (ئه‌مریكا) رِاگرتنى جه‌نگى (ڤێتنام) ى رِاگه‌یاند.

1981 / بوومه‌له‌رزه‌یه‌ك له‌ناوچه‌ى (سیشوان) ى (چین) ى دا به‌ هێزى (6.8) پله‌ به‌ پێوه‌رى رِێخته‌رو نزیكه‌ى (150) هه‌زار قوربانى و (300) بریندارى لێكه‌وته‌وه‌.

1984 / كۆچى دوایى (موعین به‌سیسۆ) شاعیرى (فه‌ڵه‌ستین) ى.

1985 / ته‌له‌فزیۆنى (به‌ریتانى) هه‌ڵسا به‌گواستنه‌وه‌ى كۆبوونه‌وه‌كانى ئه‌نجوومه‌نى لۆرداتى ووڵاته‌كه‌ى.

1989 / كۆچى دوایى وێنه‌كێش و هونه‌رمه‌ندى (ئیسپانى) (سلڤادۆر دالى)، ناوبراو له‌ساڵى (1904) له‌دایك ببوو.

1993 / دامه‌زراندنى سوپاى یه‌كگرتووى (كوردستان).

1996 / كۆچى دوایى (فاتیمه‌ روشدى) ئه‌كته‌رى سینه‌مایى (میسر) ى.

1997 / (بێل كلنتۆن) ى سه‌رۆكى وویلایه‌ته‌ یه‌كگرتووه‌كانى (ئه‌مریكا) هه‌ڵسا به‌دانانى (مادلین ئۆلبریت (1937) وه‌ك وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى (ئه‌مریكا)، له‌ جێگاى (لۆران كریستۆڤه‌ر (1925)، شایانى باسه‌ (ئۆلبرایت) هاوڵاتیه‌كى به‌رِه‌گه‌ز (جوله‌كه‌) یه‌.

1998 / (پاپا یۆحه‌نا پۆلسى دووه‌م) به‌تووندى ئیدانه‌ى ئابڵوقه‌ى (ئه‌مریكا) ى كرد له‌سه‌ر (كوبا).

1999 / كۆچى دوایى هونه‌رمه‌ندى (كورد) (موحه‌مه‌دى ماملێ).

2007 / بۆ جارى سێیه‌م هێزه‌ به‌رهه‌ڵستكاره‌كانى (لوبنان) رِژانه‌ سه‌ر شه‌قامه‌كانى شارى (به‌یروت) و چه‌ندین ئۆتۆمبێلیان سوتاندو رِێگاكانیشیان داخست.

2007 / هێزه‌كانى (ئه‌سیوبیا) ده‌ستیان كرد به‌كشانه‌وه‌ له‌ خاكى (سۆماڵ) ى پاش ئه‌وه‌ى یارمه‌تى هێزه‌كانى (سۆماڵ) یاندا له‌دژى هێزى (به‌ره‌ى دادگا ئیسلامییه‌كان).

2007 / گرێدانى لوتكه‌ى (6) ووڵاتى عه‌ره‌بى (جه‌زائیر، تونس، میسر، سودان، یه‌مه‌ن، لیبیا)،له‌ (ته‌رابلوس) ى پایته‌ختى (لیبیا) به‌مه‌به‌ستى هه‌ڵه‌سنگاندنى بارودۆخى (عێراق ، فه‌له‌ستین).

---