وێژەی فارسی
| وێژەی فارسی | |
|---|---|
 | |
| لقی | وێژە |
| بەشێکە لە | کولتووری فارسی |
| لێکۆڵینەوە لەلایەن | زانستە فارسییەکان، وێژەی فارسی |
وێژەی فارسی یان ئەدەبیاتی فارسی (بە فارسی: ادابیات فارسی) لە سەدەی نۆی زایینیدا سەریھەڵدا، بە تایبەت لە بەشی باکووری ڕۆژھەڵاتی ئێران، لەگەڵ سەرھەڵدانی زمانی فارسی مۆدێرن.[١] [٢] [٣] کۆنترین ناوەکان کە لەم ئەدەبیاتەدا ڕووبەڕوومان دەبنەوە، ناوی ڕەودەکی کە پێی دەوترێت «باوکی شیعری فارسی»، دەقیقی، کە داستانێکی ئامادە کردبوو کە تێیدا کارەساتەکانی پاڵەوانە ئەفسانەییەکانی فارسی وتووە، ھەروەھا فیردەوسی، نووسەری “شانامە” (یان “کتێبی پاشاکان”). دوای ئەم چینە شاعیرە چینێکی تر دەرکەوت کە گرنگ و کاریگەر کەمتر نەبوو. لە نێو ئەستێرەکانی ئەم چینەدا فەریدەدین عەتتار، و شاعیری سۆفی؛ جەلالەدینی ڕۆمی کە بە گەورەترین شاعیری فارسی خۆشەویستی خودایی دادەنرێت؛ سەعدی شیرازی، نووسەری کتێبی “بوستان” و “گووڵستان” و یەکێک لە شاعیرە بەناوبانگەکانی فارس؛ حافز شیرازی، بە گەورەترین شاعیری لیریکی فارسی بێ جێگەی مشتومڕ دادەنرێت؛ عومەر خەیام بەناوبانگە بە چوارگۆشەی خۆی، کە وەرگێڕدراون بۆ زۆربەی زمانەکانی جیھان؛ و نیزامی کە بە گەورەترین شاعیری ڕۆمانسی لە ئەدەبیاتی فارسیدا دادەنرێت. میراتی ئەدەبی فارسی، وەک ڕوونە، بە پلەی یەکەم شیعرییە و کاریگەریییەکی گەورەی ئەدەبی عەرەبی بەسەریەوەیە.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ «BnF Catalogue général». لە ڕەسەنەکە لە ١٥ی ئایاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «Persian literature - LC Linked Data Service: Authorities and Vocabularies | Library of Congress, from LC Linked Data Service: Authorities and Vocabularies (Library of Congress)». لە ڕەسەنەکە لە ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «ИРАН • Большая российская энциклопедия - электронная версия». لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئایاری ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە.
