ھورمز

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
(لە هەسارەی موشتەریەوە ڕەوانە کراوە)
ھورمز
بەشێکە لەسیستمی خۆریی دەرەکی
ناونراوە لەدوایجووپیتەر
ناسناوی خەڵکJovian، Jupiterano، Jovien، joviano، joviana
جێسیستمی خۆریی دەرەکی
Parent astronomical bodyخۆر
ڕووبەر٦٢٬١٧٩٬٦٠٠٬٠٠٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە
EpochJ2000.0
تاگی "ستەک ئێکسچەینج"https://astronomy.stackexchange.com/tags/jupiter، https://physics.stackexchange.com/tags/jupiter، https://space.stackexchange.com/tags/jupiter
ھورمز

ھورمز [١]، بەرچیس [٢]، مشتەری یان ژوپیتێر (ھێما: ♃) یەکێکە لە گەڕەستێرەکانی کۆمەڵەی خۆر. پێنجەمین گەڕەستێرە یان ھەسارەی کۆمەڵەی خۆرە و گەورەترین گەڕەستێرەی کۆمەلەی ناوبراوە. ھورمز ١٣٠٠[٣] جار لە زەوی گەورەترە. ٧٩[٤] جۆر مانگ و پارچە کە لە شێوەی بەردی گەورە دایە بە دەوری ھورمزدا دەسووڕێنەوە. چوار مانگی گەورە و ناسراوی ھەیە ئەوانیش پێکھاتوون لە کالیستۆ، گانیمید، یوورۆوپا (مانگ) و ئایۆ. ھورمز دەکەوێتە نێوان دوو گەڕەستێرەی بارام و کەیوان.

بارستایی[دەستکاری]

بارستایی ھورمز بەرامبەرە بە نیوەی بارستایی ھەسارەکانی کۆمەڵەی خۆر، ھەسارەی ھورمز دەکەوتە ناوەندی قوورسایی کۆمەڵەی خۆر، وە تیرەی ھورمز ١١ جار گەورەترە لە تیرەی زەوی، بارستایەکەشی ٣١٨ جار گەورەترە لە بارستایی زەوی، وە بارستایەکەشی ٠٬٠٠١ بەرامبەرە بە بارستایی خۆر

مانگەکانی ھورمز[دەستکاری]

ھەسارەی ھورمز و مانگەکانی گالیلۆ: ئایۆ و یۆرۆپا و جانیمید و کالیستۆ

ھەسارەی ھورمز خاوەنی ٧٩ مانگە نێزیکەی ٤٧ مانگ تیرەکەیان کەمترە لە ١٠ کیلۆمەتر کە لە ساڵی ١٩٧٥ دەستکرایە بە دیتنەوەیان. ٤ لەو مانگانە ناویان مانگەکانی گالیلۆن. ئەو ٤ مانگە لە ساڵی ١٦١٠ لەلایەن گالیلێو گالیلەی دیترانەوە و گەورەترین مانگەکانی ھەسارەی ھورمزن،

بەرامبەرکردنی مانگەکانی ھورمز کە لەلایەن گالیلۆوە دیترانەوە و مانگی ھەسارەی زەوی
ناو تیرە بارستایی نیوەتیرەی خوولانەوە زەمەنی خوولانەوە
کم ٪ کگ ٪ کم ٪ رۆژ ٪
ئایۆ ٣٦٤٣ ١٠٥ ٨٫٩×١٠٢٢ ١٢٠ ٤٢١٬٧٠٠ ١١٠ ١٫٧٧ ٧
یۆرۆپا ٣١٢٢ ٩٠ ٤٫٨×١٠٢٢ ٦٥ ٦٧١٬٠٣٤ ١٧٥ ٣٫٥٥ ١٣
جانیمید ٥٢٦٢ ١٥٠ ١٤٫٨×١٠٢٢ ٢٠٠ ١٬٠٧٠٬٤١٢ ٢٨٠ ٧٫١٥ ٢٦
کالیستۆ ٤٨٢١ ١٤٠ ١٠٫٨×١٠٢٢ ١٥٠ ١٬٨٨٢٬٧٠٩ ٤٩٠ ١٦٫٦٩ ٦١

سەرچاوەکان[دەستکاری]

  1. ^ هورمز هەمان ئەهورا مەزادا(اهورا، اورمَزد، هورمَزد، اورمُزد، هورمُز و هُرمُز و ورمز)، خودای گەورەی دینی زەردەشتی‌یە لە هەنبانە بۆرینە‌و قامووسی دهخدا (فارسی) نێوی هورمز (هەروەک مشتری) بۆ پلانێتی ژوپیتیر بەکار هاتووه.
  2. ^ "Berçîs", Wîkîferheng (بە کوردی), 2021-02-22, retrieved 2021-11-09
  3. ^ NASA - What is Jupiter
  4. ^ NASA - Jupiter Moons