نیەت
| بەشی زنجیرەیەک لەسەر |
| ئیسلام |
|---|
 |
نییەت یان نیاز لە زماندا بە واتای مەبەست و ئیرادە دێت، و نییەت پێگەیەکی گەورەی ھەیە لە ئیسلامدا، ئامانجی ئەو کارە دیاری دەکات کە مرۆڤ ئەنجامی دەدات، جا بۆ خودا بێت، یان بۆ خودا و ئەوانی تر، یان بۆ کەسێکی تر جگە لە خودا، لە فەرموودەدا: «عن عمر بن الخطاب رضی اللە عنە قال سمعت ڕسول اللە ﷺ یقول: "إنما الأعمال بالنیات"» عومەر کوڕی خەتتاب، خودا لێی ڕازی بێت، وتی: گوێم لە پێغەمبەری خودا گوتی: کردارەکان تەنھا بە مەبەستەکانیانن. ھەر کارێک کە لە پێناو خودادا نەکرێت، لەلایەن ئەنجامدەرەکەیەوە ڕەتدەکرێتەوە، بەپێی فەرموودە:(إن العبد لیعمل أعمالا حسنة فتصعد الملائکة فی صحف مختمة فتلقی بین یدی اللە فیقول: ألقوا ھذە الصحیفة فإنە لم یرد بما فیھا وجھی) ،(بەندە کارە چاکەکان دەکات، فریشتەکانیش بە کتێبی مۆرکراوەوە بەرز دەبنەوە و کتێبەکان دەبەنە بەردەم خودا، خوا و دەفەرموێت: ئەم کتێبە فڕێبدەن، چونکە ئەوەی تێیدایە مەبەست لێی من نەبووە).
نییەت ئیسلامیدا
[دەستکاری]نیەت لە چەمکی شەرعی بریتییە لە: دڵسۆزی کارکردن تەنھا بۆ خودا، خوای گەورە فەرموویەتی﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ وَذَلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ ٥﴾ [بەیینە:٥] (کوردی: فەرمانیشیان پێنەدرابوو جگه بەوەی که خواپەرستی بکەن و بەپاکی و دڵسۆزی و ملکەچی فەرمانبەرداری ئاین و بەرنامەکه بن و لابدەن له هەموو ئایینێك و تەنها پابەندی ئایینی ئیسلام بن، نوێژیش بەڕێك و پێکی ئەنجام بدەن، زەکاتیش له ماڵ و سامانیان دەربکەن، ئەوەیه ئاینی نامه ڕاست و بەنرخەکانی خوا.) زانایانی شەرع گوتوویانە نییەت مەبەستی کردنی شتێکە و جێگاکەی لە دڵدایە، وابجبە لەسەرەتای ھەر عیبادەتێک بوونی ھەبێ. وەک دەستنوێژ پێویستە لەکاتی شتنی دەموچاو نییەت بوونی ھەبێ کە مەبەستەکە بۆ پاکردنەوەی لەشە بۆ ئەنجامدانی نوێژ.
نییەت لە عیبادەتدا
[دەستکاری]نییەت پێویستە بۆ سەرتای عیبادەتەکان کە پێویستی بە نییەت ھەیە لەوانە:
- لە پاکژیدا
- لەکاتی شۆردنی بەشی یەکەمی دەموچاو لە دەستنوێژدا
- لەکاتی سڕینی بەشی یەکەمی دەموچاو لە تەیەموم
- مەبەستی لابردنی پیسی گەورەی ڕێوڕەسمی لە کاتی شۆردنی بەشی یەکەمی جەستەدا
- لە نوێژدا، لەکاتی وتنی تەکبیرەی ئیحرام
- لە زەکاتدا، پارەدەر بەنیازە ئەو زەکاتە بدات کە بەسەریدا سەپێنراوە.
- لە ڕۆژوودا
- لە حاڵەتی ڕۆژووی فەرز لە ڕەمەزاندا، یان وەک قەرەبووکردنەوە یان کەفارەت، نییەتەکە دەبێت شەوانە بێت.
- لە ڕۆژووی سوننەتدا کاتی نییەت تا پێش نیوەڕۆ درێژ دەبێتەوە ئەگەر کەس سەرقاڵی ھیچ شتێک نەبووبێت یان ھیچی نەکردبێ کە ڕۆژوو بشکێنێت، وەک لە فیقھی شافیعیدا.
- لە حەجدا بەنیازە تەمەتووع، ئیفراد، یان قیران ئەنجام بدات.
- لە ئەنجامدانی کارە چاکەکان: وەک میھرەبانی لەگەڵ دایک و باوک، پاراستنی پەیوەندی خێزان، پشتگیری ستەملێکراوان، و ئەوانی تر.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]
