نووری سەعید

نووری سەعید
نووری سەعید;
لەدایکبوون	١٨٨٨; بەغدا، عێراق
مەرگ	١٥ی تەممووزی ١٩٥٨ (٦٩–٧٠ ساڵ ژیاوە)
ھۆکاری مەرگ	پێکانی سەر بە گوللە
شوێنی گۆڕ	بەغدا
پیشە	سەرۆک وەزیرانی عێراق
چالاکبوون	١٩٣٠–١٩٥٨
ئایین	ئیسلام، سوننی

نووری پاشا ئەلسەعید (بە عەرەبی: نوري السعيد‎؛ ١٨٨٨ – ١٥ی تەممووزی ١٩٥٨) سیاسەتمەدارێکی عێراقی بووە و ١٤ جار وەک سەرۆک وەزیرانی شانشینی عێراق کاری کردووە، لە وەزارەتەکەی ٢٣ی ئازاری ١٩٣٠ تا وەزارەتەکەی ١ی ئایاری ١٩٥٨، کەسایەتییەکی سیاسی مشتومڕاوی بووە تا ئێستاش، بۆچوونەکانیش لەبارەیەوە جیاواز بوون. بەھۆی ئەو کودەتایانەی کە لە دژی داڕێژراون، دووجار ناچار بووە لە عێراق ھەڵبێت. ناوبراو لە بەغدا لە گەڕەکی تەپە کورد لە نێوان گەڕەکی ئەلفەزل و ئەلمەیدان لەدایکبووە و دەرچووی ئەکادیمیای سەربازی لە ئەستەنبوڵ بووە و لەوێ لە سوپای عوسمانیدا خزمەتی کردووە و بەشداری لە ڕاپەڕینی عەرەبی کردووە و پەیوەندی بە شا فەیسەڵەوە کردووە لە سووریا. دوای شکستی شا فەیسەڵ لە دامەزراندنی شانشینی لە سووریا لەسەر دەستی سوپای فەڕەنسا، گەڕایەوە بۆ عێراق و بەشداری کرد لە دامەزراندنی شانشینی عێراق و سوپای عێراق.

ژیاننامە

نووری سەعید سیاسەتمەداری عێراقی بوو لە سەردەمی ئیستعماری عێراق لەلایەن بریتانیاوە، سەرۆک وەزیرانی ئەو وڵاتە بوو. ئەو حەوت جار لە نێوان ساڵانی ١٩٣٠ ھەتا ١٩٥٨ بوو بە سەرۆک وەزیرانی عێراق. نووری سەعید بە لایەنگری بریتانیا ناسراوە و دوژمنی زۆری لە نێو عێراقدا ھەبووە. ئەو لە بەر لایەنگری بریتانیا دوو جار ناچار بوو، ڕا بکات بەڵام ھەر دوو جار گەڕایەوە سەر کار. لە ساڵی ١٩٥٨ و لە دوای کوودتای عەبدولکەریم قاسم، نووری سەعید ویستی لە وڵات ڕا بکات بەڵام بە گوللە پێکرا و کوژرا. دواتریش تەرمەکەی کەوتە دەستی خەڵکی عێراق و کوت کوت کرایەوە.^[١]^[٢]

بەرھەمەکانی

أحاديث في الاجتماعات الصحفية.
استقلال العرب ووحدتهم.
محاضرات عن الحركات العسكرية للجيش العربي في الحجاز وسوريا.

Political offices
لە پێش: ناجی سوەیدی	سەرۆک وەزیرانی عێراق ٢٣ی ئازاری ١٩٣٠ – ١٩ی تشرینی یەکەمی ١٩٣٢	لە دوا: ناجی شەوکەت
لە پێش: جەمیل مەدفەعی	سەرۆک وەزیرانی عێراق ٢٥ی کانوونی یەکەمی ١٩٣٨ – ٣١ی ئازاری ١٩٤٠	لە دوا: ڕەشید عالی گەیلانی
لە پێش: جەمیل مەدفەعی	سەرۆک وەزیرانی عێراق ١٠ی تشرینی یەکەمی ١٩٤١ – ٤ی حوزەیرانی ١٩٤٤	لە دوا: حەمدی پاچەچی
لە پێش: ئەرشەد عومەری	سەرۆک وەزیرانی عێراق ٢١ی تشرینی دووەمی ١٩٤٦ – ٢٩ی ئازاری ١٩٤٧	لە دوا: ساڵح جەبر
لە پێش: موزاحیم پاچەچی	سەرۆک وەزیرانی عێراق ٦ی کانوونی دووەمی ١٩٤٩ – ١٠ی کانوونی یەکەمی ١٩٤٩	لە دوا: عەلی جەودەت ئەییووبی
لە پێش: تۆفیق سوەیدی	سەرۆک وەزیرانی عێراق ١٥ی ئەیلوولی ١٩٥٠ – ١٢ی تەممووزی ١٩٥٢	لە دوا: مستەفا مەحموود عومەری
لە پێش: ئەرشەد عومەری	سەرۆک وەزیرانی عێراق ٤ی ئابی ١٩٥٤ – ٢٠ی حوزەیرانی ١٩٥٧	لە دوا: عەلی جەودەت ئەییووبی
لە پێش: عەبدولوەھاب مەرجان	سەرۆک وەزیرانی عێراق ٣ی ئازاری ١٩٥٨ – ١٨ی ئایاری ١٩٥٨	لە دوا: ئەحمەد موختار بابان

سەرچاوەکان

^ Batatu, Hanna: The Old Social Classes and New Revolutionary Movements of Iraq, al-Saqi Books, London, 2000, ISBN 0-86356-520-4
^ Gallman, Waldemar J. : Iraq under General Nuri: My Recollection of Nuri Al-Said, 1954-1958, Johns Hopkins University Press, Baltimore, 1964, ISBN 0-8018-0210-5

ئەم ژیاننامە وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

[1] Batatu, Hanna: The Old Social Classes and New Revolutionary Movements of Iraq, al-Saqi Books, London, 2000, ISBN 0-86356-520-4

[2] Gallman, Waldemar J. : Iraq under General Nuri: My Recollection of Nuri Al-Said, 1954-1958, Johns Hopkins University Press, Baltimore, 1964, ISBN 0-8018-0210-5

[١]

[٢]

ب و د سەرۆک وەزیرەکانی عێراق
ئینتیدابی بەریتانی لە عێراق (١٩٢٠–١٩٣٢)	عەبدولڕەحمان گەیلانی عەبدولموحسین سەعدوون† جەعفەر عەسکەری† یاسین ھاشمی† تۆفیق سوەیدی ناجی سوەیدی نووری سەعید†
شانشینی عێراق (١٩٣٢–١٩٥٨)	ناجی شەوکەت ڕەشید عالی گەیلانی جەمیل مەدفەعی† عەلی جەودەت ئەییووبی† یاسین ھاشمی† حیکمەت سولەیمان نووری سەعید† حەمدی پاچەچی تۆفیق سوەیدی ئەرشەد عومەری ساڵح جەبر سەعید محەممەد سەدر موزاحیم پاچەچی مستەفا مەحموود عومەری نوورەدین مەحموود† محەممەد فەزڵ جەمالی ئەرشەد عومەری عەبدولوەھاب مەرجان ئەحمەد موختار بابان
کۆماری عێراق (١٩٥٨–٢٠٠٣)	عەبدولکەریم قاسم† ئەحمەد حەسەن بەکر† تاھیر یەحیا† عارف عەبدولڕەزاق† عەبدولڕەحمان بەزاز† ناجی تالیب عەبدولڕەحمان عارف† تاھیر یەحیا† عەبدولڕەزاق نایف† ئەحمەد حەسەن بەکر سەددام حوسێن سەعدوون حەممادی محەممەد حەمزە زوبەیدی ئەحمەد حوسێن خوزەیر سەددام حوسێن
ئەنجومەنی حوکمی عێراق (٢٠٠٣–٢٠٠٤)	محەممەد بەحرولعلوم* ئیبراھیم جەعفەری ئەحمەد چەلەبی ئەیاد عەلاوی* جەلال تاڵەبانی عەبدولعەزیز حەکیم عەدنان پاچەچی موحسین عەبدولحەمید محەممەد بەحرولعلوم مەسعوود بارزانی عیزەدین سەلیم غازی مەشعەل عەجیل یاوەر
کۆماری عێراق (لە ٢٠٠٤ەوە)	ئەیاد عەلاوی ئیبراھیم جەعفەری نووری مالیکی حەیدەر عەبادی عادل عەبدولمەھدی مستەفا کازمی محەممەد شیاع سوودانی
* کاتی † سەربازی