مۆدێلی کوبلەر-ڕۆس
 | ئەم وتارە پێویستی بە بەستەری زیاترە بۆ وتارەکانی تر تا یارمەتیی یەکخستنی لەگەڵ ئینسایکڵۆپدیاکە بدات. (ئەیلوول ٢٠٢١) |
مۆدێلی کوبلەر-ڕۆس، یان پێنج قۆناغەکەی خەفەت، لە بیردۆزەکانی دەرونناسیدا بریتییە لە مۆدێلێک بۆ دیاریکردنی ڕێزێک ھەست کە کەسانی نەخۆشی بێ چارەسەر پێش مردنیان بەسەریاندا دێت،[١] کە قۆناغەکان ئەمانەن:
- ئینکاریکردن
- تووڕەیی
- پاڕانەوە
- خەمۆکی
- ڕازیبوون.[٢]
مۆدێلەکە یەکەمجار لەلایەن پزیشکی دەروونی سویسری ئەلیزابیس کوبلەر-ڕۆس'ەوە لە ساڵی ١٩٦٩ لە کتێبێکدا بەناوی «دەرباری مەرگ و مردن» باسکراوە بە سوودوەرگرتن لەو نەخۆشانەی بەرەو مەرگ دەڕۆن. ئەم مۆدێلە ئەکرێ بەسەر ڕووداوە گەورەکانی تری ژیانی خەڵکی ئاسایشدا بچەسپێنرێت، بە تایبەت ئەوانەی کەسانی خۆشەویستیان لە دەست ئەدەن یان خۆیان بەناخۆشی گەورەدا تێپەڕ دەبن. ئەوترێ کەوا مۆدێلەکە پێشتر زانایەکی بەریتانی کاری لەسەر کردوە و گوایە تەواوی مۆدێلەکە زیاتر پشتی بە «تێبینی»یەکانی کوبلەر-ڕۆس و زانا بەریتانییەکە بەستوە نەوەک تاقیکردنەوەی زانستی و پشتڕاستکردنەوەی دۆخەکان، بۆ نموونە ئەوترێ کە لە تاقیکردنەوەکانی زانایەک بەناوی ڕۆبێرت کاستنباومدا ھاتوە کە یەکەم کاردانەوەی خەڵک دوای مەرگی ئازیزانیان مەرج نییە شۆک و نکۆڵی کردن بێت، بەڵکو زۆرجار ئەوە یەت بە خەیاڵیاندا کەوا ژیان دەبێ بەردەوام بێت.[٢]
کوبلەر-ڕۆس دواتر لە ژیانیدا باسی ئەوەی کرد کە قۆناغەکان ھێڵ ئاسا نین و ناکرێ پێشبینی بکرێن و ھەروا پێشی ناخۆش بوە کە خەڵک بەو شێوەیە لێی تێ بگەن. بەڵکو کۆکراوەی پێنج ھەستی باون کە کەسانی خەمبار دووچاری دەبن.
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ O’Connor، Mary-Frances (2019-10). «Grief: A Brief History of Research on How Body, Mind, and Brain Adapt». Psychosomatic Medicine (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ٨١ (8): ٧٣١–٧٣٨. doi:١٠.١٠٩٧/PSY.٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٠٧١٧. ISSN ٠٠٣٣-٣١٧٤. PMC ٦٨٤٤٥٤١. PMID ٣١١٨٠٩٨٢.
{{cite journal}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|ڕێکەوت=(یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: PMC format (بەستەر) - ^ ئ ا George A. Bonanno (2009). The other side of sadness. Internet Archive. Basic Books. لاپەڕە ٣٢, ٤١. ژپنک ٩٧٨-٠-٤٦٥-٠١٣٦٠-٩.
