لەدایکبوون

بەرخ: دایکەکە بەرخی یەکەم دەلێسێتەوە لەکاتێکدا دووەم بەرخی خەریکە دەبێت

لەدایکبوون بریتییە لە کردار یان پرۆسەی لەدایک ھاتنە دەرەوەی وەچە، ھەروەھا لە چوارچێوەکانی دیکەدا بە مناڵبوون ناودەبرێت. لە شیردەرەکاندا پرۆسەکە لە ھۆرمۆنەکانەوە دەستپێدەکات کە دەبێتە ھۆی گرژبوونی دیوارە ماسولکەیییەکانی مناڵدان، کۆرپەلە لە قۆناغی گەشەکردندا دەردەکەن کاتێک ئامادەیە بۆ خۆراکدان و ھەناسەدان.

لە ھەندێک جۆردا، نەوەکان پێشوەختە دێنە بوون و دەتوانن بە نزیکەیی ڕاستەوخۆ دوای لەدایکبوون بەدەوری خۆیاندا بجوڵێن.

لە مرۆڤدا کۆرپەلە لە قۆناغێکی زۆر ناپێگەیشتوودا لەدایک دەبێت دوای دووگیانییەکی کورت، زیاتر لە کیسی سکی دایکیدا گەشە دەکات.

تەنھا شیردەرەکان نین کە منداڵیان دەبێت. ھەندێک لە پەلەوەرەکان، ماسی و بێبڕبڕەکان بەچکەکانیان لەنێو خۆیاندا ھەڵدەگرن. ھەندێک لەوانە لە ھێلکەداندا دای دەنێن، ھێلکەکان لە ناو جەستەی دایکدا ھەڵدێن.

مناڵبوونی مرۆڤ

وێناکردنێک لە پێشکەشکردنی ئاسایی سەری مناڵێک لەلایەن پزیشکی مناڵبوون ویلیام سمێلی لە ساڵی ١٧٩٢. پەردەکان پچڕاون و لێواری نێوزێ بە تەواوی فراوان بووە.

مرۆڤ بەزۆری لە یەک کاتدا یەک نەوە دروست دەکات. جەستەی دایک ئامادە دەکرێت بۆ لەدایکبوونی کۆرپە بەھۆی ئەو ھۆرمۆنانەی کە لەلایەن ھیپۆفیز، ھێلکەدان و مناڵدانەوە بەرھەم دەھێنرێن. کۆی ماوەی دووگیانی لە پیتاندنەوە تا لەدایکبوون بە شێوەیەکی ئاسایی نزیکەی ٣٨ ھەفتەیە (بەگشتی لەدایکبوون ٤٠ ھەفتە دوای دوا پۆن ڕوودەدات). پرۆسەی ئاسایی منداڵبوون چەند کاتژمێرێک دەخایەنێت و سێ قۆناغی ھەیە.

شیردەرەکانی تر

شیردەرە گەورەکان، وەک گوانداری ڕەسەن، مانگا، ئەسپ، ھەندێک لە زەڕافە، کەرگەدەن، فیل، فۆک، نەھەنگ و دۆلفینەکان بەگشتی بە یەک نەوە دووگیان دەبن لە یەک کاتدا، ھەرچەندە لەوانەیە لەکاتێکدا ڕووبدات دووانە یان چەند بەچکەیەکیان بەیەکەوە لەدایک بێت.

لەم ئاژەڵە گەورانەدا، پرۆسەی لەدایکبوون ھاوشێوەی لەدایکبوونی مرۆڤە، ھەرچەندە لە زۆربەیاندا پێشوەختە دەبن.