عەباس حیلمی دووەم

عەباس حیلمی دووەم
بە عەرەبی: عباس حلمي الثاني
لەدایکبوون	١٤ی تەممووزی ١٨٧٤ ئەسکەندەریە، میسر
مردن	١٩ی کانوونی یەکەمی ١٩٤٤(١٩٤٤-١٢-١٩) (٧٠ ساڵ ژیاوە) ژنێڤ، سویس
شوێنی ناشتن	گۆڕستانەکانی خێزانی شاھانە
باوک	خدێوی تۆفیق
دایک	ئامینە ئیلھامی
ھاوسەر	ئیقبال خانم، ماریانا خانم
منداڵ	Prince Muhammad Abdel Moneim
خزمەکان	خەدێوی ئیسماعیل
خێزان	Muhammad Ali dynasty
زمانی زگماکی	زمانی عەرەبی
زمانەکانی ئاخاوتن	زمانی عەرەبی
پیشە	سیاسەتوان
پۆستەکان	والی میسر، خەدێوی
قوتابیی	بارۆن ماکس ھوساریک ڤۆن ھاینلاین
دانیشتووی	ئەسکەندەریە
ئایین	ئیسلام
ئەرشیڤەکان لە	Durham University Archives and Special Collections
پێڕست	Q96406951
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

عەباس حیلمی دووەم (لەدایکبووی ١٤ی تەمموزی ١٨٧٤ – کۆچی دوایی ١٩ی کانوونی یەکەمی ١٩٤٤) کوڕی تۆفیق پاشا و دوا خدێوی میسر بووە لە ساڵی ١٨٩٢ تا ١٩١٤.

ژیان

کوڕە گەورەکەی خدێوی تۆفیقە. لە یەکەم ڕۆژی جومادولئاخیر لە ساڵی ١٢٩١ی کۆچیی (١٤ی تەممووزی ١٨٧٤) لەدایکبووە. لە مانگی یەکی ساڵی ١٨٨١ پەیوەندی بەو قوتابخانە باڵایە کرد کە باوکی لە عەبدین دامەزراندبوو. لە ساڵی ١٨٨٤ لەگەڵ براکەی پەیوەندییان بە قوتابخانەی ہایکسۆسەوە کرد لە سویسرا. پاشان لە ساڵی ١٨٨٨ بۆ خوێندنی زانستە سیاسی و سەربازییەکان ڕوویان لە قوتابخانەی تێریزیانیۆم کرد لە نەمسا. کاتێک تەمەنی گەیشتە ھەژدە ساڵی، پلەی پاشای پێبەخشرا، چونکە شازادەی جێنشینی وڵات بوو. لە ڕۆژی ھەینی ٨ی کانوونی دووەمی ١٨٩٢، تەلەگرامێک لە سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانەوە گەیشتە ڤیێنا کە لە مردنی باوکی ئاگاداری کردەوە، بۆیە خۆی ئامادە کرد بۆ گەڕانەوە بۆ میسر. ڕۆژی دواتر، تەلەگرامێک لە وەزیرە گەورەکەی دەوڵەتی عوسمانییەوە گەیشتە سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانی میسر کە بە پێی فەرمانی جێنشینی خدێوی میسری، عەباس حیلمی پاشا وەک خدێوی میسر دیاری دەکات، ھەروەھا لەبەر ئەوەی کوڕە گەورەکەی خدێوی کۆچکردوو بووە. وەزیرە گەورەکە سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیرانی بە ھاوبەشی لەگەڵ دەسەڵاتی چاودێری - بەڕێوەبردنی کاروباری وڵاتەکەی ڕاسپارد تا دەگاتە عەباس حیلمی بۆ میسر.

عەباس حیلمی دووەم بەرەبەیانی ڕۆژی شەممە ١٦ی کانوونی دووەم گەیشتە ئەسکەندەریە و پاشان دەستبەجێ بە شەمەندەفەر بەرەو قاھیرە بەڕێکەوت و کاتژمێر دووی پاشنیوەڕۆی ھەمان ڕۆژ گەیشتە ئەوێ. ڕۆژی دووشەممە ١٨ی ھەمان مانگ، عەباس حیلمی بە فەرمی دەستبەکار بوو.

ھەوڵیدا سیاسەتی چاکسازی بگرێتەبەر و لە میسرییەکان نزیک بێتەوە و بەرەنگاری داگیرکاری بەریتانیا بوەستێتەوە. ئینگلیزەکان سوودیان لە ھەڵگیرسانی جەنگی جیھانیی یەکەم وەرگرت، لەکاتێکدا ئەو لەو کاتەدا لە دەرەوەی میسر بوو، بۆیە لە دەسەڵات دووریان خستەوە و داوایان لێکرد نەگەڕێتەوە. مامی حوسێن کامیلیان وەک سوڵتان دانا لەبری ئەو. پارێزگارییەکی فەرمییان بەسەر میسردا سەپاند، لە قاھیرەش پردێک ھەیە کە بە ناوی ئەوەوە ناونراوە، پردی عەباس، کە دوورگەی مەنیل ڕەودە و جیزە بەیەکەوە دەبەستێتەوە.