سەربزێوییەکانی کورد لە تورکیا

سەربزێوییەکانی کورد لە تورکیا
شوێن	تورکیا، عێراق (باشووری کوردستان)
دۆخ	بەردەوام چەند سەربزێویی گەورە شکستی ھێنا لەماوەی ١٩٢٠–٣٧; ناکۆکیی تورکیا و کورد (١٩٧٨ - ئێستا) (١٩٨٤-ئێستا);
شەڕکەرەکان
حکوومەتی نەتەوەیی ئەنجومەن مەزن (١٩٢٠–١٩٢٣)---- تورکیا (لەدوای ١٩٢٣) ھەندێک لە ھۆزەکانی کورد (لەدوای ٢٠١٥);	ھۆزی قۆچگری ; Ginyan Tribe; جڤاتی بەرزبوونەوەی کوردستان ھۆزەکانی کورد: زازا سوننەکان; کرمانج Hormekan; لۆلان; ; کۆماری ئارارات (١٩٢٧–١٩٣٠) خۆیبوون; ھۆزەکانی دەرسیم پارتی کرێکارانی کوردستان (لەدوای ١٩٧٨) کۆما جڤاکێن کوردستان; ھێزەکانی پاراستنی گەل; YJA-STAR; YDG-H (لەدوای ٢٠١٣) YPS (لەدوای ٢٠١٥); YPS-Jin (لەدوای ٢٠١٦); بازەکانی ئازادی کوردستان (لەدوای ٢٠٠٤)
فەرماندە و سەرکردەکان
مستەفا کەمال ئاتاتورک; Nureddin Pasha; Binbaşı Kâzım İnanç; Mürsel Bakû; Naci Eldeniz عیسمەت ئینۆنو; کازم ئۆربای; عەبدوڵڵا ئەلپدۆغان (diq; tr) فەوزی چاکماق; İbrahim Tali Öngören; İzzettin Çalışlar; Salih Omurtak Osman Pamukoğlu; Kenan Evren; Turgut Özal; Süleyman Demirel; Ahmet Necdet Sezer; Bülent Ecevit; Mesut Yılmaz; Necmettin Erbakan; Tansu Çiller; Işık Koşaner; İlker Başbuğ; Yaşar Büyükanıt; Hilmi Özkök; Hüseyin Kıvrıkoğlu; ئیسماعیل حەقی تەکچە; Doğan Güreş; Necip Torumtay; Necdet Üruğ; Nurettin Ersin; ڕەجەب تەییب ئەردۆغان; ئەحمەد داودئۆغڵو; حۆلووسی ئاکار	Alişan Bey ; نووری دەرسیمی خالید بەگێ جبری شێخ سەعیدی پیران ئیحسان نووری پاشا; Ibrahim Heski; فەرزەندە بەگێ حەسەنی; Halis Öztürk سەید ڕەزا (گیراو) ; کامەر ئاغا (یوسوفان); جەبرائیل ئاغا (دێمەنان); کامەر ئاغا (حەیدەران); Alîşêr (diq; ku; tr) †; زەریفە † عەبدوڵڵا ئۆجەلان (گیراو); Şemdin Sakık (گیراو); عوسمان ئۆجەلان; مەحسووم کۆرکماز †; نزامەتین تاش; مەزڵوم دۆغان; کانی یەڵماز; حوسێن یەڵدیریم; ھاکی کارەر †; Halil Atac; موراد قەرەیلان; باھۆز ئەرداڵ; جەمیل بایک; مستەفا کاراسو; دووران کاڵکان; Ali Haydar Kaytan
ھێز
قۆچگری: ٣٬١٦١–٣١٬٠٠٠ سەرباز شێخ سەعیدی پیران: ٢٥٬٠٠٠–٥٢٬٠٠٠ کەس کۆماری ئارارات: ١٠٬٠٠٠–٦٦٬٠٠٠ کەس دەرسیم: ٥٠٬٠٠٠ کەس ھێزە چەکدارەکانی تورکیا: ٦٣٩٬٥٥١:; فەرمانداریی گشتیی جەندرمە: ١٤٨٬٧٠٠; پۆلیس: ٢٢٥٬٠٠٠; پاسەوانی گوند: ٦٠٬٠٠٠; سەرجەم: ٩٤٨٬٥٥٠; (not all directly involved in the conflict)	قۆچگری: ٣٬٠٠٠–٦٬٠٠٠ چەکدار شێخ سەعیدی پیران: ١٥٬٠٠٠ چەکدار کۆماری ئارارات: ٥٬٠٠٠–٨٬٠٠٠ چەکدار دەرسیم: ٦٬٠٠٠ چەکدار پەکەکە: ٤٬٠٠٠–٣٢٬٨٠٠
زەرەر و زیانە گیانییەکان
قۆچگری شێخ سەعیدی پیران: نەزانراو ئارارات: نەزانراو نەزانراو: ١١٠ کوژراو ناکۆکیی تورکیا و کورد (١٩٧٨ - ئێستا): ٧٬٢٣٠	قۆچگری: ٥٠٠ چەکدار کوژرا شێخ سەعیدی پیران: نادیار ئارارات: نادیار دەرسیم: ١٠٬٠٠٠–١٣٬١٦٠ کوژراو (بەزۆری مەدەنی) ناکۆکیی تورکیا و کورد (١٩٧٨ - ئێستا): ٣١٬٨٧٤ کوژراو
	Said revolt: 15,000–20,000 to 40,000–250,000 civilians killed; Ararat revolt: 4,500 civilians killed; Kurdish-Turkish conflict (١٩٧٨-ئێستا): 6,741 to 18,000-20,000 civilians killed سەرجەم: ١٠٠٬٠٠٠+ کوژراون

سەربزێوییەکانی کورد لە تورکیا ئاماژە دەکات بۆ سەربزێوییەکانی نەتەوەپەرستی کورد لە تورکیا، لە شەڕی سەربەخۆیی تورکیا و تێپەڕین لە ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی بۆ دەوڵەتی تورکیای نوێ دەست پێ دەکات و ھەتا ئێستا ناکۆکی کورد-تورکیا بەردەوامە.^[٢٣]

ئەمانەش ببینە[دەستکاری]

سەرچاوەکان[دەستکاری]

^ "Turkey's Kurdish tribes call PKK to leave country". Archived from the original on 20 December 2016. Retrieved 2 December 2016. ٢٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ "Kurdish people unite against terror: Tribe of 65,000 pledge to stand up against PKK". Retrieved 2 December 2016.
^ "Erdogan's new Kurdish allies – Kurdish Institute". www.kurdishinstitute.be. Retrieved 27 August 2018.
^ Türk İstiklal Harbi, Edition VI, İstiklal Harbinde Ayaklanmalar, T. C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmî Yayınları, 1974, page 281
^ David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, 2002, ISBN 978-1-85043-416-0, p. 209.
^ "NEWS FROM TURKISH ARMED FORCES". Turkish Armed Forces. Archived from the original on 2015-11-05.
^ "Turkey's Paramilitary Forces" (PDF). Orbat. 25 July 2006. p. 33. Archived from the original (PDF) on 27 March 2009. ٢٧ی ئازاری ٢٠٠٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ "Turkey's 'village guards' tired of conflict". My Sinchew. 19 April 2010. Archived from the original on 21 April 2010. Retrieved 29 August 2010.
^ Olson, 1989, page 107
^ Robin Leonard Bidwell, Kenneth Bourne, Donald Cameron Watt, Great Britain. Foreign Office: British documents on foreign affairs--reports and papers from the Foreign Office confidential print: From the First to the Second World War. Series B, Turkey, Iran, and the Middle East, 1918–1939, Volume 32, University Publications of America, 1997, page 82.
^ Osman Pamukoğlu, Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 975-6340-00-2, p. 16. (بە تورکی)
^ Pike, John (21 May 2004). "Kurdistan Workers' Party (PKK)". Federation of American Scientists. Retrieved 23 July 2008.
^ "The PKK in Numbers". Sabah News Agency. 28 December 2015.
^ Hüseyin Rahmi Apak, Türk İstiklâl Harbi – İç ayaklanmalar: 1919–1921, 1964, C.VI, Genelkurmay Basımevi, pages 163-165
^ ^ئ ^ا Şafak, Yeni. "Nearly 7,000 civilians killed by PKK in 31 years". Yeni Şafak. Archived from the original on 11 October 2016. Retrieved 27 August 2018.
^ "Turkey counts cost of conflict as Kurdish militant battle rages on". Retrieved 27 August 2018. ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ The Militant Kurds: A Dual Strategy for Freedom, Vera Eccarius-Kelly, page 86, 2010
^ "(page 104)" (PDF). Retrieved 23ی Februaryی 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help); Unknown parameter |بەستەری شکاو= ignored (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help); Unknown parameter |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ignored (help) ١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ "Federal Judge Rules Part Of Patriot Act Unconstitutional". Associated Press. 22 January 2004. Retrieved 25 December 2013. ١١ی ئەیلوولی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ Visweswaran, edited by Kamala (2013). Everyday occupations experiencing militarism in South Asia and the Middle East (1st ed.). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. p. 14. ISBN 0-8122-0783-1. {{cite book}}: |first1= has generic name (help)
^ Romano, David (2005). The Kurdish nationalist movement: opportunity, mobilization and identity. Cambridge: Cambridge University Press. p. 81. ISBN 0-521-68426-9.
^ Turkey, US, and the PKK 2016-04-13 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە., 21 December 2007
^ Orhan, Mehmet. "Kurdish Rebellions and Conflict Groups in Turkey during the 1920s and 1930s". Journal of Muslim Minority Affairs. en. Retrieved 23ی Februaryی 2021. {{cite journal}}: Check date values in: |accessdate= (help)

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

[1] "Turkey's Kurdish tribes call PKK to leave country". Archived from the original on 20 December 2016. Retrieved 2 December 2016. ٢٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[dailysabah.com1-2] "Kurdish people unite against terror: Tribe of 65,000 pledge to stand up against PKK". Retrieved 2 December 2016.

[3] "Erdogan's new Kurdish allies – Kurdish Institute". www.kurdishinstitute.be. Retrieved 27 August 2018.

[genelkurmay-4] Türk İstiklal Harbi, Edition VI, İstiklal Harbinde Ayaklanmalar, T. C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Resmî Yayınları, 1974, page 281

[McDowall209-5] David McDowall, A modern history of the Kurds, I.B.Tauris, 2002, ISBN 978-1-85043-416-0, p. 209.

[aktifhaber-6] "NEWS FROM TURKISH ARMED FORCES". Turkish Armed Forces. Archived from the original on 2015-11-05.

[7] "Turkey's Paramilitary Forces" (PDF). Orbat. 25 July 2006. p. 33. Archived from the original (PDF) on 27 March 2009. ٢٧ی ئازاری ٢٠٠٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[8] "Turkey's 'village guards' tired of conflict". My Sinchew. 19 April 2010. Archived from the original on 21 April 2010. Retrieved 29 August 2010.

[olson1989-9] Olson, 1989, page 107

[bidwell1997-10] Robin Leonard Bidwell, Kenneth Bourne, Donald Cameron Watt, Great Britain. Foreign Office: British documents on foreign affairs--reports and papers from the Foreign Office confidential print: From the First to the Second World War. Series B, Turkey, Iran, and the Middle East, 1918–1939, Volume 32, University Publications of America, 1997, page 82.

[11] Osman Pamukoğlu, Unutulanlar dışında yeni bir şey yok: Hakkari ve Kuzey Irak dağlarındaki askerler, Harmoni Yayıncılık, 2003, ISBN 975-6340-00-2, p. 16. (بە تورکی)

[fas-12] Pike, John (21 May 2004). "Kurdistan Workers' Party (PKK)". Federation of American Scientists. Retrieved 23 July 2008.

[Sabah-13] "The PKK in Numbers". Sabah News Agency. 28 December 2015.

[apak-14] Hüseyin Rahmi Apak, Türk İstiklâl Harbi – İç ayaklanmalar: 1919–1921, 1964, C.VI, Genelkurmay Basımevi, pages 163-165

[nearly7000-15] ئ ^ا Şafak, Yeni. "Nearly 7,000 civilians killed by PKK in 31 years". Yeni Şafak. Archived from the original on 11 October 2016. Retrieved 27 August 2018.

[16] "Turkey counts cost of conflict as Kurdish militant battle rages on". Retrieved 27 August 2018. ١١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[17] The Militant Kurds: A Dual Strategy for Freedom, Vera Eccarius-Kelly, page 86, 2010

[18] "(page 104)" (PDF). Retrieved 23ی Februaryی 2021. {{cite web}}: Check date values in: |access-date= (help); Unknown parameter |بەستەری شکاو= ignored (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help); Unknown parameter |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= ignored (help) ١٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[executions-19] "Federal Judge Rules Part Of Patriot Act Unconstitutional". Associated Press. 22 January 2004. Retrieved 25 December 2013. ١١ی ئەیلوولی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[20] Visweswaran, edited by Kamala (2013). Everyday occupations experiencing militarism in South Asia and the Middle East (1st ed.). Philadelphia: University of Pennsylvania Press. p. 14. ISBN 0-8122-0783-1. {{cite book}}: |first1= has generic name (help)

[21] Romano, David (2005). The Kurdish nationalist movement: opportunity, mobilization and identity. Cambridge: Cambridge University Press. p. 81. ISBN 0-521-68426-9.

[wounded-22] Turkey, US, and the PKK 2016-04-13 لە وەیبەک مەشین ئەرشیڤ کراوە., 21 December 2007

[23] Orhan, Mehmet. "Kurdish Rebellions and Conflict Groups in Turkey during the 1920s and 1930s". Journal of Muslim Minority Affairs. en. Retrieved 23ی Februaryی 2021. {{cite journal}}: Check date values in: |accessdate= (help)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]

[١١]

[١٢]

[١٣]

[١٤]

[١٥]

[١٦]

[١٧]

[١٨]

[١٩]

[٢٠]

[٢١]

[٢٢]

[٢٣]