سلێمان کوڕی عەبدولمەلیک
| سلێمان کوڕی عەبدولمەلیک | |
|---|---|
| بە عەرەبی: سُليمان بن عبد الملك بن مروان بن الحكم الأُموي القُرشي | |
 | |
| لەدایکبوون | ١ی کانوونی دووەمی ٠٦٧٥ مەدینە، عەرەبستانی سعوودی |
| مردن | ٢٤ی ئەیلوولی ٧١٧ (٤٢ ساڵ ژیاوە) Dabiq, Syria، سووریا |
| ناسناو | أبو أيُّوب |
| باوک | عەبدولمەلیک کوڕی مەروان |
| دایک | Wallada bint al-Abbas ibn al-Jaz |
| منداڵ | Abd al-Wahid ibn Sulayman، Ayub bin Suleiman |
| خێزان | دەوڵەتی ئەمەوی |
| زمانی زگماکی | زمانی عەرەبی |
| زمانەکانی ئاخاوتن | زمانی عەرەبی |
| پیشە | سەرکردەیەکی سەربازی، سیاسەتوان، حاکم، خەلیفە |
| پۆستەکان | Umayyad Caliph |
| ئایین | ئیسلام |
ئەبوو ئەیوب سلێمان کوڕی عەبدولمەلیک کوڕی مەروان کوڕی حەکەم کوڕی دەبی عاس ئەمەوی قوڕەیشی(٥٤ - ١٠ سەفەر ٩٩ کۆچی / ٦٧٤ - ٢٢ ئەیلوولی ٧١٧ زایینی) حەوتەمین خەلیفەی ئومەوییە، لە ١٥ جومعەی ئەخیرا ٩٦ کۆچی ھاوتای ٣ شوباتی ساڵی ٧١٥ی زایینی تا کۆچی دوایی. ماوەی خەلافەتەکەی دوو ساڵ و ھەشت مانگ بوو. لە سەردەمی باوکیدا، خەلیفە عەبدولمەلیک کوڕی مەروان، و پاشان لە سەردەمی براکەی، خەلیفە وەلید کوڕی عەبدولمەلیک، والی فەلەستین بووە. لەژێر دەستی شوێنکەوتووی ڕەجا کوڕی حەیەوە خوێندوویەتی، و سلێمان پەناگەی یەزید کوڕی مەھلەبدا، کە یەکێک بوو لە نەیارانی سەرەکی حەجاج کوڕی یوسف، چونکە سلێمان لە حەجاج ناڕازی بوو. سلێمان شاری ڕەملەی دامەزراند کە کۆشکەکەی و مزگەوتی سپی لەخۆدەگرێت. جێگەی شاری لودی گرتووەتەوە. ڕەملە گەشەی کرد و بوو بە ناوەندێکی ئابووری و شوێنی زۆرێک لە زانایانی موسڵمان، و تا سەدەی یازدەھەم وەک پایتەختی ئیداری ویلایەتی فەلەستین مایەوە.
دوای کۆچی دوایی وەلید، سولەیمان دەستی بەسەر خەلافەتدا گرت، و کرێکاران و والییەکانی وەلید و ھەموو ئەوانەی دڵسۆز بۆ حەجاج کوڕی یوسف لە کارەکانیان دوورخستەوە. یەزید کوڕی مەھلەب، و عومەر کوڕی عەبدولعەزیز و ڕەجا کوڕی حەیەوەی کردە ڕاوێژکاری خۆی زیندانییەکانی ئازاد کرد و زیندانەکانی بەتاڵ کرد. قوتەیبە کوڕی موسلیم دڵسۆز بوو بۆ حەجاج و ناڕەزایی لە ئیبن مەھلەب ھەبوو، بۆیە لە سەرەتای سەردەمیدا لە سولەیمان یاخی بوو، و کوژرا بە ھەمان شێوە محەممەد کوڕی قاسم سەقەفی، ئامۆزای حەجاج، لە بارودۆخێکی نھێنیدا کۆچی دوایی کرد. ھەرچەندە لە سەردەمی سلێماندا فەتحەکان بەشێکی ڕاگیرا، بەڵام بەھۆی بەرەنگاربوونەوەی یاخیبوونەکان؛ بەڵام لە سەردەمی ئەودا موسڵمانان گەڕانەوە بۆ داگیرکردنی تەبەریستان لە کەنارەکانی باشووری دەریای خەزەر لە ساڵی ٩٧ کۆچی / ٧١٦ زایینی، دوای ئەوەی خەڵکەکەی دەستیان بە یاخیبوون کرد، تا گۆرگان و تەبەریستان و دێھستان لەسەر دەستی یەزید کوڕی المحەللەب گەڕێنرانەوە، و کوڕەکەی داود کوڕی سلێمان لە ھاویندا ھێرشی کرد و قەڵایەکی بە ناوی «المرع» داگیرکرد، و مەسلەمە کوڕی عەبدولمەلیک قەڵای «اکوڕی عەوف»، قەڵای «الحدید» و بەرجامە داگیر دەکات و عومەر کوڕی ھوبەیرەش لە دەریاوە ھێرشی کرد بۆ سەر خاکی ڕۆمەکان. شەڕ لەگەڵ ئیمپراتۆرییەتی بیزەنتین توندتر بوو، بە گەمارۆدانی قوستەنتینییە لە ساڵانی ٩٨ کۆچی / ٧١٧ و ٧١٨ی زایینی گەیشتە لووتکە.
ئەیوبی کوڕی کۆچی دوایی کرد و بە مردنی دڵتەنگ بوو سلێمان تەنھا ٤٢ ڕۆژ دوای مردنی کوڕەکەی لە گوندی دابیق لە خاکی قینناسرین کۆچی دوایی کرد. ئەو خەلافەتی دوای خۆی پێشنیاری بۆ عومەر کوڕی عەبدولعەزیز ئامۆزاکەی کرد. نامەیەکی نووسیوە کە دەڵێت: “ بەناوی خودای میھرەبان و میھرەبانەوە ئەمە نامەی عەبدوڵڵا سلێمان ئەمیری ئیماندارانە بۆ عومەر کوڕی عەبدولعەزیز وەک خەلیفە لە دوای خۆم داناوە و دوای ئەویش یەزید کوڕی عەبدولمەلیک تۆ. ” ئیبن سیرین دەفەرموێت: “خوای گەورە بە زیندووکردنەوەی نوێژەوە خەلافەتەکەی دەستپێکرد، و کۆتایی پێھێنا بە دانانی عومەر کوڕی عەبدولعەزیز وەک جێنشینی خۆی، و عومەر کوڕی عەبدولعەزیز نوێژی لەسەر کرد کە لەسەر ئەڵقەکەی ھەڵکەندراوە.
سەرەتای ژیانی
[دەستکاری]ڕەچەڵەک
[دەستکاری]- سلێمان کوڕی عەبدولمەلیک کوڕی مەروان کوڕی حەکم کوڕی ئەبی عاس کوڕی ئومەیە کوڕی عەبد شەمس کوڕی عەبد مناف کوڕی قوسەی کوڕی کیلاب کوڕی مراح کوڕی کەعب کوڕی لوئەی کوڕی غالب کوڕی فیھر کوڕی مالیک کوڕی نەزر کوڕی کینانە کوڕی خوزەیمە کوڕی مودریکە کوڕی ئیلیاس کوڕی موزەر کوڕی نزار کوڕی مەعد کوڕی عەدنان ئەمەوی قوڕەیشی .
- دایکی: وەلادە کوڕیت عەباس کوڕی جوزەی کوڕی حارس کوڕی زوھیر کوڕی جادیمە کوڕی ڕەواحە کوڕی ڕەبیعە کوڕی مازن کوڕی حارس کوڕی قەتیعە کوڕی عەبس کوڕی باغیس، دایکی وەلیدعەبسییە.[١]
- براکانی: سلێمان چوار برای تەواوی لە دایک و باوکییەوە ھەبووە، ئەوانیش: وەلید کوڕی عەبدولمەلیک و مەروانئ گەورە و داود و عائیشە. سەبارەت بە براکانی لە باوکییەوە زۆرن و ئەوانیش بریتین لە: یەزید و مەروان و موعاوییە و ئوم کولسوم و ھیشام و ئەبوبەکر کە ناوی بەکار و حەکام و فاتیمە و عەبدوڵڵا و مەسلەمە و مونزیر و ئەنباسە و محەممەد و سەعید و حەجاج.[٢]
- کونیە: ئەبوو ئەیوب.[٣]
منداڵەکانی
[دەستکاری]سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ↑ ابن عساکر؛ تحقیق: علی شیری (١٩٨٨). تاریخ مدینة دمشق، ج 70. دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع. لاپەڕە ١٤٣. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە.
{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) - ↑ محمد بن سعد البغدادی؛ تحقیق: محمد عبد القادر عطا (٢٠١٧). الطبقات الکبری 1-9 مع الفھارس ج 5 (بە عەرەبی). بیروت: دار الکتب العلمیة. لاپەڕە ١٧٣. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی تەممووزی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە.
{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر) - ↑ ابن خلکان. المکتبة الشیعیة. لاپەڕە ٤٢٠ https://web.archive.org/web/20200816203420/http://shiaonlinelibrary.com/الکتب/3506_وفیات-الأعیان-وأنباء-أبناء-الزمان-ابن-خلکان-ج-٢/الصفحة_396. لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی ئابی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی ئابی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
{{cite web}}: پارامەتری|title=ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
کتێبنامە
[دەستکاری]- Ahmed، Asad Q. (٢٠١٠). The Religious Elite of the Early Islamic Ḥijāz: Five Prosopographical Case Studies. Oxford: University of Oxford Linacre College Unit for Prosopographical Research. ژپنک ٩٧٨-١-٩٠٠٩٣٤-١٣-٨.
- Bacharach، Jere L. (١٩٩٦). «Marwanid Umayyad Building Activities: Speculations on Patronage». Muqarnas Online. ١٣: ٢٧–٤٤. doi:١٠.١١٦٣/٢٢١١٨٩٩٣-٩٠٠٠٠٣٥٥. ISSN ٢٢١١-٨٩٩٣. JSTOR ١٥٢٣٢٥٠. (تۆمارکردن پێویستە)
- داڕێژە:The End of the Jihad State
- Bosworth، C. E. (١٩٦٨). Sīstān under the Arabs: From the Islamic Conquest to the Rise of the Ṣaffārids (30–250, 651–864). Rome: Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente. ژپنک ٩٧٨٨٨٦٣٢٣١٢٤٣. OCLC ٩٥٦٨٧٨٠٣٦.
- Bosworth، C. E. (١٩٨٢). Medieval Arabic Culture and Administration. London: Variorum. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٦٠٧٨-١١٣-٤.
- داڕێژە:Slaves on Horses
- Crone، Patricia (١٩٩٤). «Were the Qays and Yemen of the Umayyad Period Political Parties?». Der Islam. ٧١: ١–٥٧. doi:١٠.١٥١٥/islm.١٩٩٤.٧١.١.١. S2CID ١٥٤٣٧٠٥٢٧.
- Crone، Patricia (٢٠٠٤). Gods Rule: Government and Islam. New York: Columbia University Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٢٣١-١٣٢٩٠-٩.
- Dols، M. W. (تەممووز–ئەیلوولی ١٩٧٤). «Plague in Early Islamic History». Journal of the American Oriental Society. ٩٤ (3): ٣٧١–٣٨٣. doi:١٠.٢٣٠٧/٦٠٠٠٧١. JSTOR ٦٠٠٠٧١.
- Eisener، R. (1997). «Sulaymān b. ʿAbd al-Malik». لە Bosworth، C. E.؛ van Donzel، E.؛ Heinrichs، W. P. & Lecomte، G. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume IX: San–Sze. Leiden: E. J. Brill. لاپەڕە ٨٢١–٨٢٢. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-١٠٤٢٢-٨.
- Elad، Amikam (١٩٩٩). Medieval Jerusalem and Islamic Worship: Holy Places, Ceremonies, Pilgrimage (چاپی 2nd). Leiden: Brill. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-١٠٠١٠-٧.
- Fück، J. W. (1965). «Ghaṭafān». لە Lewis، B.؛ Pellat، Ch. & Schacht، J. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume II: C–G. Leiden: E. J. Brill. لاپەڕە ١٠٢٣–١٠٢٤. OCLC ٤٩٥٤٦٩٤٧٥.
- داڕێژە:The Arab Conquests in Central Asia
- Gordon، Matthew S.؛ Robinson، Chase F.؛ Rowson، Everett K.؛ Fishbein، Michael (٢٠١٨). The Works of Ibn Wāḍiḥ al-Yaʿqūbī (Volume 3): An English Translation. Leiden: Brill. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-٣٥٦٢١-٤.
- Guilland، Rodolphe (١٩٥٩). «L'Expedition de Maslama contre Constantinople (717–718)». Études byzantines (بە فەرەنسی). Paris: Publications de la Faculté des Lettres et Sciences Humaines de Paris: ١٠٩–١٣٣. OCLC ٦٠٣٥٥٢٩٨٦.
- Haldon، John F. (١٩٩٠). Byzantium in the Seventh Century: The Transformation of a Culture (چاپی Revised). Cambridge: Cambridge University Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٣١٩١٧-١.
- داڕێژە:The First Dynasty of Islam
- داڕێژە:The History of al-Tabari
- داڕێژە:The History of al-Tabari
- Hinds، M. (1993). «Muʿāwiya I b. Abī Sufyān». لە Bosworth، C. E.؛ van Donzel، E.؛ Heinrichs، W. P. & Pellat، Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume VII: Mif–Naz. Leiden: E. J. Brill. لاپەڕە ٢٦٣–٢٦٨. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-٠٩٤١٩-٢.
- James، David (٢٠٠٩). Early Islamic Spain: The History of Ibn Al-Qūṭīya. Abingdon, Oxon and New York: Routledge. ژپنک ٩٧٨-٠-٤١٥-٤٧٥٥٢-٥.
- Kennedy، Hugh N. (2002). «Al-Walīd (I)». لە Bearman، P. J.؛ Bianquis، Th.؛ Bosworth، C. E.؛ van Donzel، E. & Heinrichs، W. P. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume XI: W–Z. Leiden: E. J. Brill. لاپەڕە ١٢٧–١٢٨. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-١٢٧٥٦-٢.
- داڕێژە:The Prophet and the Age of the Caliphates
- Lecker، Michael (١٩٨٩). «The Estates of 'Amr b. al-'Āṣ in Palestine: Notes on a New Negev Arabic Inscription». Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London. ٥٢ (1): ٢٤–٣٧. doi:١٠.١٠١٧/S٠٠٤١٩٧٧X٠٠٠٢٣٠٤١. JSTOR ٦١٧٩١١. S2CID ١٦٣٠٩٢٦٣٨. (تۆمارکردن پێویستە)
- Lilie، Ralph-Johannes (١٩٧٦). Die byzantinische Reaktion auf die Ausbreitung der Araber. Studien zur Strukturwandlung des byzantinischen Staates im 7. und 8. Jhd (بە ئەڵمانی). Munich: Institut für Byzantinistik und Neugriechische Philologie der Universität München.
- Luz، Nimrod (نیسانی ١٩٩٧). «The Construction of an Islamic City in Palestine. The Case of Umayyad al-Ramla». Journal of the Royal Asiatic Society. ٧ (1): ٢٧–٥٤. doi:١٠.١٠١٧/S١٣٥٦١٨٦٣٠٠٠٠٨٣٠٠. JSTOR ٢٥١٨٣٢٩٤. S2CID ١٦٣١٧٨١٧٨.
- داڕێژە:Cambridge History of Iran
- Madelung، Wilferd (1993). «DABUYIDS». لە Yarshater، Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume VI/5: Čūb-bāzī–Daf(f) and Dāyera. London and New York: Routledge & Kegan Paul. لاپەڕە ٥٤١–٥٤٤. ژپنک ٩٧٨-١-٥٦٨٥٩-٠٠٣-٥.
- Malek، Hodge (٢٠١٧). «Tabaristan during the 'Abbasid Period: The Overlapping Coinage of the Governors and other Officials (144–178H)». لە Faghfoury، Mostafa (ed.). Iranian Numismatic Studies: A Volume in Honor of Stephen Album. Lancaster and London: Classical Numismatic Group. لاپەڕە ٧١–٧٨. ژپنک ٩٧٨-٠-٩٨٣٧٦٥٢-٢-٦.
- Mayer، Tobias (٢٠١٦) [2012]. «New Considerations on the Nomination of ʿUmar II by Sulaymān b. ʿAbd al-Malik». لە Donner، Fred M.؛ Conrad، Lawrence I. (eds.). The Articulation of Early Islamic State Structures. New York and London: Routledge. ژپنک ٩٧٨-٠-٨٦٠٧٨-٧٢١-١.
- داڕێژە:The History of al-Tabari
- Robinson، Majied (٢٠٢٠). Marriage in the Tribe of Muhammad: A Statistical Study of Early Arabic Genealogical Literature. Berlin: Walter de Gruyter. ژپنک ٩٧٨-٣-١١-٠٦٢٤١٦-٨.
- Shaban، M. A. (١٩٧٠). The Abbasid Revolution. Cambridge: Cambridge University Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٢٩٥٣٤-٥.
- Shaban، M. A. (١٩٧١). Islamic History: Volume 1, AD 600–750 (AH 132): A New Interpretation. Cambridge: Cambridge University Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٥٢١-٠٨١٣٧-٥.
- Sharon، M. (1986). «Ludd». لە Bosworth، C. E.؛ van Donzel، E.؛ Lewis، B. & Pellat، Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume V: Khe–Mahi. Leiden: E. J. Brill. لاپەڕە ٧٩٨–٨٠٣. ژپنک ٩٧٨-٩٠-٠٤-٠٧٨١٩-٢.
- Taxel، Itamar (ئایاری ٢٠١٣). «Rural Settlement Processes in Central Palestine, ca. 640–800 C.E. : The Ramla-Yavneh Region as a Case Study». Bulletin of the American Schools of Oriental Research. ٣٦٩ (369). The American Schools of Oriental Research: ١٥٧–١٩٩. doi:١٠.٥٦١٥/bullamerschoorie.٣٦٩.٠١٥٧. JSTOR ١٠.٥٦١٥/bullamerschoorie.٣٦٩.٠١٥٧. S2CID ١٦٣٥٠٧٤١١.
- داڕێژە:A History of the Byzantine State and Society
- Uzquiza Bartolomé، Aránzazu (١٩٩٤). «Otros Linajes Omeyas en al-Andalus». لە Marín، Manuela (ed.). Estudios onomástico-biográficos de Al-Andalus: V (بە Spanish). Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas. لاپەڕە ٤٤٥–٤٦٢. ژپنک ٨٤-٠٠-٠٧٤١٥-٧.
{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: زمانی نەناسراو (بەستەر)
بەستەرە دەرەکییەکان
[دەستکاری]- چیرۆکی سلێمانی کوڕی عبد الملک و الفرازداق، لە نووسینی عەبدوڵڵا الجاموس, ماڵپەڕی مەداد.
- چیرۆکی سلێمان کوڕی عبدالملیک لەگەڵ ئەبو حازم, ماڵپەڕی محەممەد ڕاتب نابلوسی.
