بۆ ناوەڕۆک بازبدە

زانستی داتا

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
زانستی داتا
لقیزانست
بابەتی لاوەکیزانستی بەکاربراو
بوارەکانی خوێندندراوە
جێبەجێکارdata scientist، data architect
بەکاردەھێنێتئامار، applied mathematics، زانستی کۆمپیوتەر، data visualization، Statistical thinking
بەستەری "ستاک ئێکسچەینج"https://datascience.stackexchange.com

زانستی داتا یان زانستی دراوە بوارێکی ئەکادیمی نێوان-پسپۆڕییە[١] کە ئامار، زانستی هەژمارکاری، میتۆدە زانستییەکان، پرۆسێسکردن، وێناکردنی زانستی، ئەلگۆریتم و سیستەمەکان بەکاردەهێنێت بۆ دەرهێنان یان بەدەستهێنانی زانیاری لەو داتایەی کە لەوانەیە ژاوەژاو، ڕێکخراو، یان ناڕێکخراو بن. [٢]

زانستی داتا هەروەها زانیاریی پسپۆڕی لە بواری جێبەجێکردنی بنەڕەتییەوە (بۆ نموونە، زانستە سروشتییەکان، تەکنەلۆژیای زانیاری، و پزیشکی) لەخۆدەگرێت. زانستی داتا فرەلایەنە و دەتوانرێت وەک زانست، پارادایمی توێژینەوە، شێوازی توێژینەوە، دیسیپلین، ڕەوتی کار و پیشە وەسف بکرێت. [٣]

زانستی داتا "چەمکێکە بۆ یەکخستنی ئامار، شیکاریی داتا، زانیاریناسی و شێوازە پەیوەندیدارەکانیان" بۆ "تێگەیشتن و شیکردنەوەی دیاردە ڕاستەقینەکان" لەڕێی داتا. [٤] ئەم بوارە تەکنیک و تیۆریگەلێک بەکاردەهێنێت کە لە زۆر بوارەوە وەرگیراون لە چوارچێوەی بیرکاری، ئامار، زانستی کۆمپیوتەر، زانستی زانیاری و زانیاریی پسپۆڕی. [٥] لەگەڵ ئەوەشدا، زانستی داتا جیاوازە لە زانستی کۆمپیوتەر و زانستی زانیاری. جیم گرەی براوەی خەڵاتی تۆرینگ زانستی داتای وەک "پارادایمی چوارەم"ی زانست (ئەزموونی، تیۆری، حیساباتی و ئێستا بە داتا-تەوەر) خەیاڵ کردووە و جەختی لەوە کردووەتەوە کە "هەموو شتێک دەربارەی زانست لە گۆڕاندایە بەهۆی کاریگەرییەکانی تەکنەلۆژیای زانیاری" و لافاوی داتا. [٦] [٧]

زانای داتا کەسێکی پیشەگەرە کە کۆدی بەرنامەسازی دروست دەکات و لەگەڵ زانیاریی ئاماریدا تێکەڵی دەکات بە مەبەستی پوختەکردنی داتا. [٨]

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
  1. Donoho، David (٢٠١٧). «50 Years of Data Science». Journal of Computational and Graphical Statistics. ٢٦ (4): ٧٤٥–٧٦٦. doi:١٠.١٠٨٠/١٠٦١٨٦٠٠.٢٠١٧.١٣٨٤٧٣٤. S2CID ١١٤٥٥٨٠٠٨.
  2. Dhar، V. (٢٠١٣). «Data science and prediction». Communications of the ACM. ٥٦ (12): ٦٤–٧٣. doi:١٠.١١٤٥/٢٥٠٠٤٩٩. S2CID ٦١٠٧١٤٧. لە ٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  3. Mike، Koby؛ Hazzan، Orit (٢٠ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣). «What is Data Science?». Communications of the ACM. ٦٦ (2): ١٢–١٣. doi:١٠.١١٤٥/٣٥٧٥٦٦٣. ISSN ٠٠٠١-٠٧٨٢.
  4. Hayashi، Chikio (١ی کانوونی دووەمی ١٩٩٨). «What is Data Science ? Fundamental Concepts and a Heuristic Example». لە Hayashi، Chikio؛ Yajima، Keiji؛ Bock، Hans-Hermann؛ Ohsumi، Noboru؛ Tanaka، Yutaka؛ Baba، Yasumasa (eds.). Data Science, Classification, and Related Methods. Studies in Classification, Data Analysis, and Knowledge Organization (بە ئینگلیزی). Springer Japan. لاپەڕە ٤٠–٥١. doi:١٠.١٠٠٧/٩٧٨-٤-٤٣١-٦٥٩٥٠-١_٣. ژپنک ٩٧٨-٤-٤٣١-٧٠٢٠٨-٥.
  5. Cao، Longbing (٢٩ی حوزەیرانی ٢٠١٧). «Data Science: A Comprehensive Overview». ACM Computing Surveys. ٥٠ (3): ٤٣:١–٤٣:٤٢. arXiv:٢٠٠٧.٠٣٦٠٦. doi:١٠.١١٤٥/٣٠٧٦٢٥٣. ISSN ٠٣٦٠-٠٣٠٠. S2CID ٢٠٧٥٩٥٩٤٤. {{cite journal}}: نرخی |arxiv= بپشکنە (یارمەتی)
  6. Tony Hey؛ Stewart Tansley؛ Kristin Michele Tolle (٢٠٠٩). The Fourth Paradigm: Data-intensive Scientific Discovery. Microsoft Research. ژپنک ٩٧٨-٠-٩٨٢٥٤٤٢-٠-٤. لە ٢٠ی ئازاری ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە.
  7. Bell، G.؛ Hey، T.؛ Szalay، A. (٢٠٠٩). «Computer Science: Beyond the Data Deluge». Science. ٣٢٣ (5919): ١٢٩٧–١٢٩٨. doi:١٠.١١٢٦/science.١١٧٠٤١١. ISSN ٠٠٣٦-٨٠٧٥. PMID ١٩٢٦٥٠٠٧. S2CID ٩٧٤٣٣٢٧.
  8. Davenport، Thomas H.؛ Patil، D. J. (تشرینی یەکەمی ٢٠١٢). «Data Scientist: The Sexiest Job of the 21st Century». Harvard Business Review. ٩٠ (10): ٧٠–٧٦, ١٢٨. PMID ٢٣٠٧٤٨٦٦. لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.