بۆ ناوەڕۆک بازبدە

دەوڵەتی زەنگی

لە ئینسایکڵۆپیدیای ئازادی ویکیپیدیاوە
دەوڵەتی زەنگی
نەخشە

دەوڵەتی زەنگی لە فراوانترین ئاستیدا.
زانیاریی گشتی
پایتەختحەلەب
جۆری حوکممیرنشین
مێژووى دامەزراندن١١٢٧ ز
مێژووى ڕوخان١٢٥٠ ز
ئایینئیسلام
دراودینار
یەکەم ئەمیرعیمادەدین زەنگی
مێژووى ڕوخانمەحمود مەلیک زاهیر

زەنگیەکان حوکمی باکوری سوریا و عێراقیان کرد لە نیوان ساڵانی ١١٢٧-١١٧٤ز لە موسڵ، و پایتەختی یەکەمیان حەلەب بوو پاشان دیمەشق لە ساڵی ١١٥٤ زاینییەوە.

مێژوویان

[دەستکاری]

دامەزرێنەرەکەیان ئاقسنقەر بوو، کە سەربازێکی مەمالیکی سەلجوقیەکان بوو ھەروەھا سەرکردەیەکی سەربازی بوو لە حەلەب دانرابوو لەلایەن سەرکردەی سەلجوقی تەتش، عیمادەدین زەنگی کوڕی ئاقسنقەر (١١٢٧-١١٤٦) بوو بە والی عێراق پاشان توانی موسڵ بگرێت لە ساڵی ١١٢٧ز، و حەلەب بگرێت لە ساڵی ١١٢٨ز، لە گەڵ چەند شارێکی تری شام، بە ھۆی سیاسەتە داناییەکەی و ھەڵمەتە سەرکەوتووەکانی لە دژی میرنشینە خاچپەرستەکانی شام، توانی دەست بگرێت بەسەر ھەموو عێراق و چەند بەشێکی گرنگی شام، پاشان نورەدینی کوڕی جێگەی گرتەوە (١١٤٦-١١٧٤)ز لە وڵاتی شام و توانی دەست بەسەر دیمەشقدا بگرێت لە ساڵی ١١٥٤ز، لە دوای مردنی سەیفەدینی برای (١١٤٦-١١٤٩) وڵاتی عێراق و شامی خستە پاڵ دەوڵەتەکەی و ئەمە بەردەوام بوو تا ساڵی ١٢٦٢ز.

نورەدین زەنگی سەرکردایەتی دەوڵەتەکەی کرد و گەیاندیە بەرزترین ئاستی، و دیمەشقی کرد بە پایتەخت، و سەردەمەکەی جیا دەکرێتەوە بە پێشکەوتنی چالاکی بیناسازی و گەشەسەندنی ئابوری دەوڵەتی زەنگی، توانی ستورەکانی فراوان بکات تا دەگاتە میسر، و سەرکردەکەی -ئەسەدەدین شێرکۆ- دەستی گرت بە سەر خەلافەتی فاتیمیدا لە میسر، پاشان سەڵاحەدینی ئەیوبی ھەستا بە دامەزراندنی دەوڵەتی ئەیوبی لە میسڕ، و لە دوای مردنی نورەدین زەنگی، سەڵاحەدین وڵاتی شامی خستە پاڵ دەوڵەتەکەی لە میسر.

چەند لقێکی خێزانەکە مانەوە لە شوێنەکانی تر وەک ئەو لقەی لە سنجار بوو (١١٢٠-١١٧٠)ز، ھەروەھا لقی جەزیرە (١١٨٠-١٢٥٠)، و ئەیوبیەکان دەستیان بەسەر ھەموویدا گرت، و لقەکەی موسڵیان بەردەوام بوو تا ساڵی ١٢٦٢ز، و تا ئیلخانەکان بە تەواوی لەناویان بردن.

زەنگیەکان لە موسڵ

[دەستکاری]
ڕیزبەندی فەرمانڕەوا ژیانی ماوەی حوکمی
١ عیمادەدین زەنگی کوڕی ئاقسنقەر ....-١١٤٦ ١١٢٧-١١٤٦
٢ سەیفەدین غازی کوڕی عیمادەدین زەنگی ....-.... ١١٤٦-١١٤٩
٣ قوتبەدین مەودود کوڕی عیمادەدین زەنگی ....-.... ١١٤٩-١١٦٩
٤ سەیفەدین غازی دووەم کوڕی قوتبەدین مەودود ....-.... ١١٦٩-١١٨٠
٥ عیزەدین مەسعود کوڕی قوتبەدین مەودود ....-.... ١١٨٠-١١٩٣
٦ نورەدین ئەرسەلان شا کوڕی عیزەدین مەسعود ....-.... ١١٩٣-١٢١٠
٧ عیزەدین مەسعودی دووەم کوڕی نورەدین ئەرسەلان شا ....-.... ١٢١٠-١٢١٨
٨ نورەدین ئەرسەلان شای دووەم کوڕی عیزەدین مەسعودی دووەم ....-.... ١٢١٨-١٢١٩
٩ ناسڕەدین مەحمود ....-.... ١٢١٩-١٢٣٣
١٠ بەدرەدین لؤلؤ ....-.... ١٢٣٣-١٢٥٩

زەنگیەکان لە حەلەب

[دەستکاری]
ڕیزبەندی فەرمانڕەوا ژیانی ماوەی حوکمی
١ نورەدین مەحمود کوڕی زەنگی ١١١٨-١١٧٤ ١١٤٦-١١٧٤
٢ ئیسماعیل کوڕی نورەدین ....-١١٨٣ ١١٧٤-١١٨٣

زەنگیەکان لە دیمەشق

[دەستکاری]
ڕیزبەندی فەرمانڕەوا ژیانی ماوەی حوکمی
١ نورەدین مەحمود کوڕی زەنگی ١١١٨-١١٧٤ ١١٤٦-١١٧٤

سەرچاوەکان

[دەستکاری]
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=دەوڵەتی_زەنگی&oldid=1503809»